Мовароуннаҳр нашриёти

ЯНГИЛИКЛАР

АҚШ президенти дунёдаги энг катта оролни сотиб олмоқчи

17/08/2019

АҚШ президенти Дональд Трамп Даниядан Гренландияни сотиб олишни хоҳлаяпти. Маълумки, ушбу ҳудуд дунёдаги энг катта ... Давомини ўқиш

Ўзбекистонликлар Мустақиллик куни муносабати билан неча кун дам олади?

17/08/2019

Ўзбекистон аҳолиси Мустақиллик куни муносабати билан кетма-кет бир неча кун дам олиши кутилмоқда. Бу «2019 ... Давомини ўқиш

Озод юрт – обод юрт бўлади

17/08/2019

Ватанимиз мустақиллигининг 28 йиллиги байрами олдидан 17-18 август кунлари юртимизда умумхалқ хайрия ҳашари ўтказилмоқда. Республикамизнинг ... Давомини ўқиш

Мамлакатимизга эшитиш ва гапириш имконияти чекланган сайёҳлар ташриф буюрди

16/08/2019

Жорий йилнинг 14 август куни Венгрия, Австрия, Италия мамлакатларидан келган саккиз нафар эшитиш ва гапириш ... Давомини ўқиш

ИИВ: Мустақиллик байрами арафасида ва байрам кунлари Тошкентга келувчиларга нисбатан чеклов бўлмайди

16/08/2019

Ўзбекистонда байрамлар арафасида хавфсизликни таъминлаш учун чегараларни ёпиш, айниқса, Тошкентга келувчиларга нисбатан чеклов ўрнатиш каби ... Давомини ўқиш

Энг гўзал тафсирлардан бири

Юртимизнинг дунёга машҳур алломаларидан бири Абулқосим Маҳмуд ибн Умар ибн Муҳаммад ибн Умар Ал-Хоразмий Аз-Замахшарийдир. У ҳижрий 467 …
18.08.2019
ИЛМ – ИККИ ДУНЁ САОДАТИ

Ўқиш ва ўрганишдек шарафли ва лаззатли нарса йўқ. Илк “Ўқи” амри билан бошланган Қуръон, билувчилар ва билмайдиганларни бир …
18.08.2019
Ялқов туя чопқир бўлди

Жобир (розияллоҳу анҳу)нинг туяси ялқов эди, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг дуоларидан сўнг туяларнинг олди бўлди. Жобир (розияллоҳу …
18.08.2019
Меърожда туҳфа этилган икки оят

Бу оятларнинг фазилатлари ҳақида бир қанча ҳадислар мавжуд. Абу Масъуд Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу …
18.08.2019
Эркакларга ҳаром, лекин аёлларга ҳалол?

Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Ипак ва шойи кийманглар. Тилла …
17.08.2019
Юпқа кулча нон саксон кишига кифоя қилди

Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Абу Талҳа[1] Умму Сулаймдан: “Менга Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг товушлари …
17.08.2019

Мен пиёда ҳаж қилмоқчиман, шу масалага динимизда нима дейилади?

Пиёда ҳаж қилиш тўғрисида мазҳаббошимиз Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ макруҳ, деганлар. Чунки пиёда ҳаж қилишда сафар машаққати одамнинг хулқига салбий таъсир кўрсатиб, киши феълини тажанг қилиб қўяди. “Мажмаъул анҳур” китобида: “Уловда ҳаж қилиш пиёда ҳаж қилишдан афзалдир ва фатво ҳам шунгадир”, дейилади.

Ҳозирги кунда ватандошларимизнинг хавфсизлиги ва қулайлигини ҳисобга олиб, фақат уюшган ҳолда ва ҳаво йули орқали ҳаж сафари қилинади. Ҳар бир ҳожининг хавфсизлиги, соғлиги ва ибодатларни тўлиқ бажариши махсус ишчи гуруҳ диққат-эътиборида бўлади.

Демак якка тартибда пиёда ва автомобилларда ҳаж сафари қилиш мақсадга мувофиқ эмас. Чунки пиёда сафар қилинганда бир нечта хорижий давлатлар чегаралари кесиб ўтилади ва йўлнинг хавфсизлигига ҳеч ким кафолат бера олмайди.

Ҳукуматимиз томонидан барча қулайликлар яратилиб турганда бир пайтда, жонимизни хавфга қўйиб, пиёда ҳаж қиламан, дейиш маъқул эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Эҳтикор нима?

Эҳтикор, луғатда, нарсанинг баҳосини ошишини кутиб, сақлаб туришдир. Шариатда одамлар ва ҳайвонлар озуқасини сотиб олиб, нархини ошишигача сақлаб туриш эҳтикор ҳисобланади. Мазкур нарсаларни сотиб олиб, сақлаб туриши агар кишиларга зиён қилса, макруҳ бўлади.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай деганлар: «Ким бирор таомни қирқ кунгача эҳтикор қилса, у Аллоҳ таолодан, Аллоҳ таоло эса ундан безор бўлган бўлур» (Имом Аҳмад, Абу Яъло ва Ҳоким ривоят қилишган).

Киши ўз даласида етиштирган ҳосилини сақлаб туришда ва четдан олиб келинган махсулотларда эҳтикор бўлмайди (“Ҳидоя”, “Мухтасарул Виқоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Жинларнинг таъсиридан қандай сақланиш мумкин?

Жинларни инсонлар кўра олмайди. Чунки улар жуда латиф ва тезда ўзгара олиш қобилиятига эгадир. Киши билмаган ҳолида қайноқ сув сепиб юбориб, бавл қилиб ва ҳоказо ишлар билан уларга озор етказганида жинлар унга зарар бериш билан интиқом олади.

Жинлардан сақланишнинг йўли эҳтиёткорликдир. Улар кўпинча шомдан кейин, яъни қоронғи тушаётган маҳалда чиқишади, нажосат, ахлатхоналарда озиқланади.

Жобир ибн Абдуллоҳ (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дедилар:
«Хуфтонда идишларнинг устини ёпиб, мешлар оғзини боғлаб, эшикларни тамбалаб ва болаларингизни (уйда) ушлаб ўтирингиз, чунки (шу вақтда) жинлар атрофга тарқалишади…» (Имом Бухорий ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Хотиннинг меросдаги улуши қандай бўлади?

Динимизда хотиннинг марҳум эрдан қолган молда ҳаққи бор. Унинг мерос олиши икки хил бўлади.

1. Эрнинг хоҳ шу хотиндан, хоҳ бошқа хотиндан фарзандлари бўлмаса, хотин молнинг тўртдан бирини (1/4) олади. Бу қуйидаги оятга биноандир:

«وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ»

“У (хотин)ларга сизлар қолдирган (мерос)дан – агар фарзандларингиз бўлмаса – тўртдан бир (ҳисса) тегур..”

2. Эрнинг фарзанди бўлса, хотин молнинг саккиздан бирини (1/8) олади. Бунинг далили қуйидаги оят:

«فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ»

“Агар фарзандингиз бўлса, уларга сиз қолдирган (мерос)нинг саккиздан бири тегур”(Нисо сураси, 12-оят).

Агар хотинлар бирдан ортиқ бўлса ҳам юқоридаги улушларни бўлиб олишади.

Эр вафот қилганда унинг никоҳида бўлмаган (собиқ) хотини мерос олмайди. Эслатиб ўтиш жоизки, мерос бўлиш маййит дафн этилганидан кейин, маййитнинг қарзлари адо қилиниб, васиятлари адо этилгач бўлади. Хотин мерос олгандан кейин қолган мол-мулк фарзандларга шариатимизда белгиланган тартибда бўлинади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Ажали яқинлашган кишининг олдида бўлганлар нима қилишлари керак?

Ажали яқинлашган кишининг оёқлари бўшашади, юзининг ранги ўчиб, бурни бир томонга оғади, териси бўшашади. Ажали яқинлашган киши ёнида бўлганлар уни ўнг томони билан, юзини қиблага қаратиб ётқизиши суннатдир. Агар бунинг имкони бўлмаса, чалқанча ётқизиб, бошини кўтариб, оёқларини қиблага қаратиб, қиблани ҳурматидан тиззасини бироз кўтариб қўйилади. Бу ҳолатлар унга ноқулайлик туғдирадиган бўлса, уни ўз ҳолига қўйилади. Уни ҳузурида таҳлил (Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур росулуллоҳ) ни эшиттириб айтиб турилади. Аммо унга “айт” дейилмайди. Агар таҳлил калимасини бир марта айтса, бошқа айтилмайди (“Мухтасар”, “Фатавои ҳиндия”, “Ҳидоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

HIDOYAT.UZ