Мовароуннаҳр нашриёти

ЯНГИЛИКЛАР

Россия аҳолиси учун янги биологик хавф пайдо бўлди

22/01/2020

Илк бор Хитойда қайд этилган янги коронавируснинг авж олиши Россия аҳолиси учун биологик таҳдиддир, деди Россия Соғлиқни сақлаш вазири ўринбосари ... Давомини ўқиш

“Қўйлиқ” бозорида одам юзини танишга қодир камералар ўрнатилди

21/01/2020

Бектемир тумани ҳокимлигида Тошкент шаҳар ИИББ бошлиғи ўринбосари, туман ҳокими ўринбосари, туман прокурори, солиқ ва санитар-эпидемиология идоралари вакиллари ҳамда “Қўйлиқ” ... Давомини ўқиш

Президент: “Бирор университетда бир соат бўлса ҳам Имом Насафийнинг китобларидан дарс ўтилганми?!”

21/01/2020

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев бугун 20 январь куни Олий Мажлис Қонунчилик палатаси биринчи мажлисида қилган чиқиши давомида Ислом дини ... Давомини ўқиш

Юртимиз яна дунёнинг энг хавфсиз давлатлари қаторида

21/01/2020

“Global Terrorism Index – 2019” рейтингида терроризм хавфи даражаси бўйича Ўзбекистон 2019 йилда ўз ўрнини 2018 йилга нисбатан уч поғонага ... Давомини ўқиш

Муфтий ҳазратлари умра зиёратчилари билан учрашдилар

21/01/2020

20 январь куни Саудия Арабистони сафарида бўлиб турган Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Темирхон ўғли Самарқандий ҳазратлари ва Дин ... Давомини ўқиш

Камбағаллик
Бу омил боланинг ўзгалардан ажралиб қолишидаги энг катта сабаблардандир. Кўзини …
21.01.2020
Ҳунайн ғазотида мушрикларнинг мағлуб бўлиши хабари айтилиши ва уларнинг енгилиши
Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи …
21.01.2020
Қуръони каримнинг тўртдан бирига тенг сура
«(Эй Муҳаммад) айтинг: “Эй кофирлар! Мен сизлар ибодат қилаётган нарсага …
21.01.2020
Салавотни тўлиқ йўллайлик
Имом Нававий раҳимаҳуллоҳ “Саҳиҳул Муслим”нинг шарҳида қуйидагиларни ёзади: “Расулуллоҳнинг исмлари …
21.01.2020
Буддавий қизнинг Исломга саёҳати
Менинг оилам ва бошқа қариндошларим буддавийликка астойдил эътиқод қилади. Оиламиз …
21.01.2020
Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дуолари сабабли Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) умматнинг энг доносига айланди
Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва …
20.01.2020

ҚАЙСИ ПАЙҒАМБАРЛАРНИНГ НОМЛАРИНИ БИЛИШИМИЗ КЕРАК?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Номларини билишимиз ва танишимиз шарт бўлган йигирма бешта набий ва расуллар бор. Уларнинг номлари Қуръони каримда зикр қилинган. Ҳар бир киши ана ўша пайғамбарларни исмлари билан билиши лозим бўлади. Улардан бирорталарининг пайғамбарлигини инкор қилиш куфрдир, чунки бу Қуръони каримнинг оятига қарши чиқиш саналади.

Қуръонда исмлари келган пайғамбарлар қуйидагилар:
1. Одам
2. Идрис
3. Нуҳ
4. Ҳуд
5. Солиҳ
6. Лут
7. Иброҳим
8. Исмоил
9. Исҳоқ
10. Яқуб
11. Юсуф
12. Шуъайб
13. Айюб
14. Зул-кифл
15. Юнус
16. Мусо
17. Ҳорун
18. Илёс
19. Алясаъ
20. Довуд
21. Сулаймон
22. Закариё
23. Яҳё
24. Исо
25. Муҳаммад.
Уларга Аллоҳнинг саломи бўлсин.

Анъом сурасининг 83-86-оятларида юқорида саналган пайғамбарлардан ўн саккизтасининг исмлари зикр қилинган:

وَتِلْكَ حُجَّتُنَا آَتَيْنَاهَا إِبْرَاهِيمَ عَلَى قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَنْ نَشَاءُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ

яъни: “Иброҳимга қавми устидан берган ҳужжатимиз ана шудир. Хоҳлаган кишимизни даражаларга кўтарурмиз. Албатта, Раббингиз ҳикмат ва илм соҳибидир”(83). “Унга (Иброҳимга) Исҳоқ ва Яъқубни ато этдик. Ҳаммасини ҳидоятга йўлладик. Олдин Нуҳни ҳам ҳидоятга йўллаган эдик. Унинг зурриётидан Довуд, Сулаймон, Айюб, Юсуф, Мусо ва Ҳорунни (ҳам йўлладик). Чиройли иш қилувчиларни мана шундай тақдирлаймиз”(84). Закариё, Яҳё, Исо ва Илёсни (ҳам ҳидоятга йўлладик). Ҳаммаси солиҳлардандир (85). Исмоил, ал-Ясаъ, Юнус ва Лутни ҳам (ҳидоятга йўлладик). Ҳаммаларини оламлар узра афзал қилдик (86)”.

Юқорида 18 нафар пайғамбарнинг исмлари келтирилди. Лекин яшаган даврларига хос тартиб билан эмас, балки уларга ато этилган фазилат ва неъматларга қараб зикр этилган. (“Тафсири хозин” китоби).

Яна еттита пайғамбарнинг исмлари бошқа турли оятларда зикр қилинган. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи васалламнинг исмлари Қуръони каримнинг Оли Имрон (3-сура), Аҳзоб (33-сура), Муҳаммад (47-сура), Фатҳ (48-сура)ларида “Муҳаммад” деб, Саф (61-сураси)да эса Исо алайҳиссаломнинг тилидан “Аҳмад”, деб зикр қилинган. Тавфиқ Аллоҳдан.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Имом овозини чиқариб қироат қиладиган намозларни (яъни, Бомдод, Шом, Хуфтон намозларини) ёлғиз ўқувчи киши ҳам овоз чиқариб ўқийдими?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Ёлғиз ўқийдиган киши Бомдод, Шом ва Хуфтон намозларининг қироатини истаса овоз чиқариб ўқийди, истаса ичида қироат қилади. Овоз чиқариб қироат қилгани афзалдир. Пешин ва Аср намозларини эса, овоз чиқармасдан ўқиши вожибдир. (манба: “Мухтасарул виқоя” ва “Фатовои Ҳиндия” китоблари).

رُوِيَ عَنْ عُمَرَ رضي الله عنه: أَنَّ رَجُلاً جَهَرَ بِالْقِرَاءَةِ نَهَارًا فَدَعَاهُ فَقَالَ: «إِنَّ صَلاَةَ النَّهَارِ لاَ يُجْهَرُ فِيْهَا الْقِرَاءَةُ فَأَسِرَّ قِرَاءَتَكَ» (رواه الإمامُ اِبْنُ أَبِي شَيْبَةَ).

яъни: Ривоят қилинишича, бир киши кундуз куни намозда овоз чиқариб қироат қилганда, ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу уни чақириб: “Кундузги намозда овоз чиқариб қироат қилинмайди, қироатингни махфий қилгин”, деганлар (Имом Ибн Абу Шайба ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

АШУРО КУНИ РЎЗАСИ

Абу Қатода разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

«صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ إِنِّي أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِي قَبْلَهُ» (رَوَاهُ الْاَمَامُ التِّرْمِذِيُّ).

яъни: “Ашуро куни рўзаси (сабабли) Аллоҳ ўтган йилги гуноҳларни кечиришини умид қиламан” (Имом Термизий ривояти).

Бундай улкан имконият Аллоҳ таолонинг биз – бандаларига қилган фазл ва марҳаматидир.

Муҳаррамнинг 10-кунги рўзасига 9-кунни ҳам қўшиб тутиш суннат амалдир. Чунки Ибн Аббос разияллоҳу анҳунинг ривоятида: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни рўзасини тутдилар ва у куннинг рўзасини тутишга амр қилдилар. Одамлар: “Эй Аллоҳниниг Расули, бу кунни яҳудий ва насоролар улуғлайдилар”, – дейишди. Шунда У Зот саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Келаси йил иншааллоҳ, тўққизинчи кунни ҳам рўзасини тутамиз”, – дедилар. Келаси йил бўлмасдан туриб Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этдилар”, – дейилган (Имом Муслим ва Имом Абу Довуд ривояти).

Демак, Ашуро кунининг фазилатларига эга бўлиш учун қуйидаги кунларда рўза тутиш мақсадга мувофиқ:

9-муҳаррам = 8 сентябрь, якшанба куни;
10-муҳаррам (Ашуро куни) = 9 сентябрь, душанба куни.

Аллоҳ таоло ҳаммамизни Ўзи рози бўладиган амалларга муваффақ айласин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

“Макруҳ” нима дегани?

Макруҳ ёмон кўрилган маъносидадир. Фиқҳий истилоҳда макруҳ – шундай омилки, уни қилмаган мақталади, қилган койилмайди. Ибодатлар, уларда макруҳ саналган амал қилинса, бузилмайди, лекин нуқсонли ва савоби кам бўлади. Макруҳ амал икки: макруҳи таҳримий ва макруҳи танзиҳийга бўлинади.

Макруҳи таҳримий (المكروه تحريمًا) – (ҳаромга яқин макруҳ). Шариат гумонли, эҳтимолли, зонний далил (яъни, бир неча эҳтимолли оятлар ёки оҳод ҳадислар) билан қатъий тарзда қайтарган амал. Ҳайит куни рўза тутиш, кўзмунчоқни тумор сифатида тақиш кабилар бунга мисол бўлади. Уни қилмаслик билан савобга, қилиш билан эса гуноҳга эга бўлинади. Уни ҳалол санаган одам кофир бўлмайди, лекин шафоатдан маҳрум бўлиб қолиши таъкидланган. “Макруҳ” атамасини Имом Муҳаммад ибн Ҳасан Шайбоний раҳимаҳуллоҳ гоҳида “ҳаром”нинг ўрнида ҳам ишлатганлар.

Макруҳи танзиҳий (المكروه تنزيهًا) – (ҳалолга яқин макруҳ). Шариат қатъий тарзда қайтармаган амал, лекин уни тарк қилиш устунлиги таъкидланган. Мушук теккан сувни ишлатиш макруҳи танзиҳийга мисол бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Жунуб киши ғусл учун тайёрланган челакдаги сувнинг ҳароратини билиш учун пок қўлининг қанча қисмини сувга ботирса сув оби мустаъмалга айланади. Жавобингиз учун олдиндан раҳмат!

Таҳоратсиз, жунуб ва ҳайздан пок бўлган кишилар сувдан ҳовучлаб олиш учун қўлини сувга тиқса, бунга зарурат бўлгани учун, сув оби мустаъмалга айланмайди (Фатавойи ҳиндия).

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам масжидининг эшиги ёнига сув идиши қўйилар ва ундан суффа аҳли таҳорат ва бошқа нарсалар учун қўллари билан ҳовучлаб сув олишарди. Чунки бунга зарурат ва ҳожат бор эди (Фатҳи бобил иноя).

Имом Абу Юсуф раҳматуллоҳи алайҳдан машҳур ривоятга кўра сув оби мустаъмал бўлиши учун тўлиқ бир аъзони унга киргизиш шарт қилинади. «Муҳит» китобида шундай дейилган. Битта ёки иккита бармоқни сувга тиқиш билан сув оби мустаъмалга айланмайди, балки сувга кафтни тиқиш билан мустаъмалга айланади. «Зоҳирийя» китобида шундай келтирилган (Фатавойи ҳиндия).

Юқоридаги масалалар қўлда нажосат бўлмаган ҳолатга тегишлидир. Агар қўлда нажосат бўлса, албатта, сув нажосатга айланади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar