Мовароуннаҳр нашриёти

ЯНГИЛИКЛАР

Очиқ осмон остидаги 600 йиллик масжид ҳар йили минглаб сайёҳларни Туркияга чорлайди

23/07/2019

Масжид Трабзон ва Кумушхана вилоятлари ўртасида, Кадирга ясси тоғида, денгиз сатҳидан 800 метр баландликда жойлашган ... Давомини ўқиш

«Ҳаж – 2019»: ишчи гуруҳи жўнаб кетди

22/07/2019

Ўтган ҳафта Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходимлари ва бошқа хизматчилардан иборат ... Давомини ўқиш

Ўзбекистон делегациясининг Мисрга сафари

22/07/2019

Ўзбекистон ва Миср диний соҳа марказлари ўртасида 2019–2023 йилларга мўлжалланган “Йўл харитаси”да кўзда тутилган келишувларни ... Давомини ўқиш

Ўзбекистон Ташқи ишлар вазири АҚШда USAID администратори билан учрашди

22/07/2019

2019 йилнинг 19 июль куни АҚШда бўлиб турган Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазири Абдулазиз Комилов ... Давомини ўқиш

Ижтимоий тармоқларни бир соатга блоклаш қанчага тушади?

22/07/2019

Интернет нашрлар орқали ёлғон (фейк) ахборотларнинг тарқалиши муаммоси Марказий Осиёнинг барча давлатлари учун бегона эмас ... Давомини ўқиш

Отаси номаълум, онаси эса воз кечган…

Инсон ҳаётидаги энг беғубор ва бахтли дамлар – бу болалик. Нотинчлик ва уруш ҳукм сураётган давлатларда …
23.07.2019
“Артел” музлатгичи сифатига кафолат борми?

Фарғоналик Д.Сарибоева “Моҳигул юксалиш савдо” дўконидан 2 млн 100 минг сўмга музлатгич сотиб олади, уни ишлатиш жараёнида яхши ишламаганлиги …
23.07.2019
Яхши хулқ – ёшлар таянчи

Ёшларнинг барча соҳада етакчи бўлишлари учун энг аввало, одоб-ахлоқли бўлишлари лозим. Чунки одоб охират неъматларига етказувчи асосий воситалардан …
23.07.2019
Хом гапга пишиқ жавоб: Девоналарни санаб бўларканми?

Баҳлул доно бир куни Басрага борган экан, унга басралик девоналарни санаб чиқ, дейишибди. Бунга жавобан у: – Девоналарни …
23.07.2019
Мусулмон олимлари дунёга совға қилган ихтиролар – Муслима-меъморнинг 15 машҳур лойиҳаси

Заха Ҳадид – замонавий меъморчиликнинг энг пешқадам сиймоларидан бири эди. 1950 йил Бағдодда таваллуд топган Заха кичик ёшиданоқ …
23.07.2019
ҚУЛАЁТГАН САРОЙ ёхуд олтин васвасасида олиб кетилган Амир тахти ва талон-торож қилинаётган тарихий мерос

Мутасаддилар диққатига! Яқинда Ўзбекистон Республикасининг “Туризм тўғрисида”ги янги таҳрирдаги қонуни қабул қилинди. Мақсад халқаро туризм оламида Ўзбекистоннинг миллий …
23.07.2019

Ажали яқинлашган кишининг олдида бўлганлар нима қилишлари керак?

Ажали яқинлашган кишининг оёқлари бўшашади, юзининг ранги ўчиб, бурни бир томонга оғади, териси бўшашади. Ажали яқинлашган киши ёнида бўлганлар уни ўнг томони билан, юзини қиблага қаратиб ётқизиши суннатдир. Агар бунинг имкони бўлмаса, чалқанча ётқизиб, бошини кўтариб, оёқларини қиблага қаратиб, қиблани ҳурматидан тиззасини бироз кўтариб қўйилади. Бу ҳолатлар унга ноқулайлик туғдирадиган бўлса, уни ўз ҳолига қўйилади. Уни ҳузурида таҳлил (Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур росулуллоҳ) ни эшиттириб айтиб турилади. Аммо унга “айт” дейилмайди. Агар таҳлил калимасини бир марта айтса, бошқа айтилмайди (“Мухтасар”, “Фатавои ҳиндия”, “Ҳидоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Мен пиёда ҳаж қилмоқчиман, шу масалага динимизда нима дейилади?

Пиёда ҳаж қилиш тўғрисида мазҳаббошимиз Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ макруҳ, деганлар. Чунки пиёда ҳаж қилишда сафар машаққати одамнинг хулқига салбий таъсир кўрсатиб, киши феълини тажанг қилиб қўяди. “Мажмаъул анҳур” китобида: “Уловда ҳаж қилиш пиёда ҳаж қилишдан афзалдир ва фатво ҳам шунгадир”, дейилади.

Ҳозирги кунда ватандошларимизнинг хавфсизлиги ва қулайлигини ҳисобга олиб, фақат уюшган ҳолда ва ҳаво йули орқали ҳаж сафари қилинади. Ҳар бир ҳожининг хавфсизлиги, соғлиги ва ибодатларни тўлиқ бажариши махсус ишчи гуруҳ диққат-эътиборида бўлади.

Демак якка тартибда пиёда ва автомобилларда ҳаж сафари қилиш мақсадга мувофиқ эмас. Чунки пиёда сафар қилинганда бир нечта хорижий давлатлар чегаралари кесиб ўтилади ва йўлнинг хавфсизлигига ҳеч ким кафолат бера олмайди.

Ҳукуматимиз томонидан барча қулайликлар яратилиб турганда бир пайтда, жонимизни хавфга қўйиб, пиёда ҳаж қиламан, дейиш маъқул эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Хотиннинг меросдаги улуши қандай бўлади?

Динимизда хотиннинг марҳум эрдан қолган молда ҳаққи бор. Унинг мерос олиши икки хил бўлади.

1. Эрнинг хоҳ шу хотиндан, хоҳ бошқа хотиндан фарзандлари бўлмаса, хотин молнинг тўртдан бирини (1/4) олади. Бу қуйидаги оятга биноандир:

«وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ»

“У (хотин)ларга сизлар қолдирган (мерос)дан – агар фарзандларингиз бўлмаса – тўртдан бир (ҳисса) тегур..”

2. Эрнинг фарзанди бўлса, хотин молнинг саккиздан бирини (1/8) олади. Бунинг далили қуйидаги оят:

«فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ»

“Агар фарзандингиз бўлса, уларга сиз қолдирган (мерос)нинг саккиздан бири тегур”(Нисо сураси, 12-оят).

Агар хотинлар бирдан ортиқ бўлса ҳам юқоридаги улушларни бўлиб олишади.

Эр вафот қилганда унинг никоҳида бўлмаган (собиқ) хотини мерос олмайди. Эслатиб ўтиш жоизки, мерос бўлиш маййит дафн этилганидан кейин, маййитнинг қарзлари адо қилиниб, васиятлари адо этилгач бўлади. Хотин мерос олгандан кейин қолган мол-мулк фарзандларга шариатимизда белгиланган тартибда бўлинади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Эҳтикор нима?

Эҳтикор, луғатда, нарсанинг баҳосини ошишини кутиб, сақлаб туришдир. Шариатда одамлар ва ҳайвонлар озуқасини сотиб олиб, нархини ошишигача сақлаб туриш эҳтикор ҳисобланади. Мазкур нарсаларни сотиб олиб, сақлаб туриши агар кишиларга зиён қилса, макруҳ бўлади.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай деганлар: «Ким бирор таомни қирқ кунгача эҳтикор қилса, у Аллоҳ таолодан, Аллоҳ таоло эса ундан безор бўлган бўлур» (Имом Аҳмад, Абу Яъло ва Ҳоким ривоят қилишган).

Киши ўз даласида етиштирган ҳосилини сақлаб туришда ва четдан олиб келинган махсулотларда эҳтикор бўлмайди (“Ҳидоя”, “Мухтасарул Виқоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Жинларнинг таъсиридан қандай сақланиш мумкин?

Жинларни инсонлар кўра олмайди. Чунки улар жуда латиф ва тезда ўзгара олиш қобилиятига эгадир. Киши билмаган ҳолида қайноқ сув сепиб юбориб, бавл қилиб ва ҳоказо ишлар билан уларга озор етказганида жинлар унга зарар бериш билан интиқом олади.

Жинлардан сақланишнинг йўли эҳтиёткорликдир. Улар кўпинча шомдан кейин, яъни қоронғи тушаётган маҳалда чиқишади, нажосат, ахлатхоналарда озиқланади.

Жобир ибн Абдуллоҳ (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дедилар:
«Хуфтонда идишларнинг устини ёпиб, мешлар оғзини боғлаб, эшикларни тамбалаб ва болаларингизни (уйда) ушлаб ўтирингиз, чунки (шу вақтда) жинлар атрофга тарқалишади…» (Имом Бухорий ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

HIDOYAT.UZ