Шавкат Мирзиёев Самарқандга ташриф буюрди

Ўзбекистон янгиликлари

Шавкат Мирзиёев Самарқандга ташриф буюрди

Чоп этилди Yanvar 11, 2019 No Comments

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев бугун, 11 январь куни Самарқанд вилоятига ташриф буюрди. Бу ҳақда Президент Матбуот хизмати хабар берди.

Давлатимиз раҳбари вилоятда қурилаётган уй-жойлар, илмий ва маданий объектлар, иқтисодий лойиҳалар билан танишади. Тушдан кейин Самарқанд шаҳрида фаоллар иштирокида йиғилиш ўтказилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Fikr bildirish Javobni bekor qilish

Раҳмати ғазабидан устундир
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва …
6.12.2019
Исломга интилган аёл: Инглиз тили ўқитувчиси Елена қандай қилиб муслима бўлди?
Мен Елена билан Мусулмон ёшлари фестивалида танишиб қолдим. Мени ҳар …
6.12.2019
Маййитни таҳорат ва ғусл қилдириш
Маййитнинг сарири қибла тарафига узунасига қўйилади. Бир ривоятда кўндалангига қўйилади, …
6.12.2019
Шайх Субҳининг насиҳати
Абдулла бир куни кечаси яна менинг уйимга келди. У ажойиб …
6.12.2019
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг орқа томонларида турган саҳобаларини ҳам кўрганлари
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) намоздаликларида саҳобалар ва мунофиқлар орқа …
6.12.2019
Тараққиёт, тинчлик ва қонун устуворлиги кафолати
Дунё давлатлари халқлари эъзозлайдиган, амал қиладиган ва ҳар йили унинг …
5.12.2019

Менинг касбим ҳайдовчи. Баъзан машинамга ўтирган кишиларнинг ҳар хил буюмлари тушиб қолмоқда. Шу нарсаларнинг эгаларини қидириб, суриштириб топа олмаяпман. Илтимос бир йўлини кўрсатсангиз.

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Одамлар тушириб қолдирган нарсалар нолойиқ одамларнинг қўлига тушиб қолмаслиги учун уни олиб қўйиш афзал. Ўша нарсаларнинг йўқолиб кетиш хавфи бўлса, уни олиш вожибга айланади. Топилмани эгасига қайтариш учун олаётганига гувоҳ келтирилади. Яъни, ким йўқотган нарсасини излаётган бўлса, менга йўллаб қўйинглар, дейди. Мана шу пайтда қўлидаги топиб олинган нарса, у учун омонатга айланади. Омонатни энди эгаси қидириб келмайди деб гумони ғолиб бўлгунича топилган жойда, одамлар тўпланадиган жойларда эълон қилиб туради. Ҳозирги кунда эълон қилишда радио, газета ва ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш ҳам мумкин.

Зайд ибн Холид ал-Жуҳаний разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким йўқолган нарсани танитмай ўзиники қилиб олса, залолатга кетувчидир”, деганлар (Имом Муслим ва Имом Аҳмад ривоят қилган).

Топиб олинган нарса таом, мева ва шунга ўхшаш узоқ турмайдиган маҳсулот бўлса, токи айниб қоладиган вақтигача эълон қилинади. Агар айнимайдиган нарса бўлса, “энди эгаси излаб келмайди”, деб гумони ғолиб бўлгунича эълон қилишда давом этади.

Имом Муҳаммад ибн Ҳасан: “Бир йил муддат эълон қилишда давом этиб, эгасини келишини кутади”, деганлар. Агар эгаси ушбу муддат ичида келмаса-ю топиб олган киши фақир бўлса, ундан ўзи фойдаланиши жоиз. Бу ҳақда Убай ибн Каъб разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

عَرِّفْهَا فَإِنْ جَاءَ أَحَدٌ يُخْبِرُكَ بِعِدَّتِهَا وَوِعَائِهَا وَوِكَائِهَا فَأَعْطِهَا إيَّاهُ وَإِلَّا فَاسْتَمْتِعْ بِهَا

яъни: “Топилган нарсани эълон қил. Бирор киши унинг сони, идиши ва боғичини айтиб келса унга бер, акс ҳолда ундан фойдалан” (Имом Муслим ва Имом Термизий ривоят қилишган).

Топиб олган киши бой бўлса, фақир ота-онасига, бола-чақасига ёки яқинларига садақа қилиши ҳам мумкин. Бунда ўша буюм ёки маблағнинг асл эгасининг номидан садақа қилади. Топиб олинган буюм ёки маблағ садақа қилинганидан кейин эгаси келса, садақа қилинганига рози бўлиб, савобидан умидвор бўлиши ёки топиб олган кишидан уни тўлаб беришини талаб қилиши мумкин (“Ҳидоя”, “Ал-Ихтиёр”, “Фатҳу бобил иноя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Қазо бўлган намозларни ўқиш қонун-қоидаларини тушунтирсангизлар. Илтимос.

Киши ухлаб қолиб ёки унитиб бирор намозни қазо қилиб қўйган бўлса, уйқудан уйғониши ёки эсига тушиши билан кечиктирмай уни ўқиб олиши лозим.

Қазо намози ҳам худди вақтида ўқиладиган намоз каби азон ва иқомат айтиб ўқилади. Бир нечта қазо намозларни ўқимоқчи бўлган киши бошида битта азон айтиб, қолганларини иқоматни ўзи билан ўқиса ҳам бўлади.

Қазо намозларнинг фақат фарзлари ва хуфтоннинг витри ўқилади, суннатлари қазо қилинмайди. Бугунги бомдод намозининг қазосини завол вақтигача ўқийдиган киши суннатини ҳам бирга қазо қилиб ўқийди, заволдан кейинга қолса фақат фарзи ўқилади.

Қазо бўлган намозга қуйидагича ният қилинади: (Масалан, бомдод намозининг нияти) “Ният қилдим қазо бўлган бомдод намозининг фарзини ўқишни, юзимни қиблага қаратган ҳолда, холисан лиллоҳи таоло аллоҳу акбар”.

Мусофирликда қазо бўлган намознинг қазосини муқимликда ўқимоқчи бўлса қаср қилиб ўқийди. Муқимликда қазо бўлган намозларнинг қазосини мусофирликда ўқимоқчи бўлса тўлиқ қилиб ўқийди.

Қазо намозларни куннинг уч маҳалида яъни, қуёш чиқаётган, қиёмга (тиккага) келган ва ботаётган вақтлардан бошқа барча вақтларда ўқиса бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

ЗАКОТ БЕРИШНИ КИМДАН БОШЛАГАН АФЗАЛ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Закотни ўзаро туғилиш алоқаси бўлганлар, яъни, ота-онаси, бобо-момоси, ўғил-қизлари ва уларнинг фарзандлари, эр-хотинлик алоқалари бўлганлар, яъни, эр ёки хотинга бериши мумкин эмас. Шунингдек, ўзга дин вакиллари, нисоб миқдорича моли бўлган кишиларга ҳам закот берилмайди.

Ака-ука, опа-сингилларга келсак, ушбу саволга мўтабар фатво китобларимизда шундай жавоб берилган:

«وَالْأَفْضَلُ فِي الزَّكَاةِ وَالْفِطْرِ وَالنَّذْرِ الصَّرْفُ أَوَّلًا إلَى الْإِخْوَةِ وَالْأَخَوَاتِ ثُمَّ إلَى أَوْلَادِهِمْ ثُمَّ إلَى الْأَعْمَامِ وَالْعَمَّاتِ ثُمَّ إلَى أَوْلَادِهِمْ ثُمَّ إلَى الْأَخْوَالِ وَالْخَالَاتِ ثُمَّ إلَى أَوْلَادِهِمْ ثُمَّ إلَى ذَوِي الْأَرْحَامِ ثُمَّ إلَى الْجِيرَانِ ثُمَّ إلَى أَهْلِ حِرْفَتِهِ ثُمَّ إلَى أَهْلِ مِصْرِهِ أَوْ قَرْيَتِهِ».

“Закот, фитр ва назрни беришда энг афзали аввало ака-ука, опа-сингиллар ҳисобланади. Сўнг уларнинг фарзандлари. Улардан кейин амаки-аммалар, сўнг уларнинг фарзандлари. Кейин тоға-холалар ва уларнинг фарзандлари, сўнг юқоридагилардан бошқа қариндошлар. Улардан кейин навбат билан қўшнилар, ҳамкасблар, ҳамшаҳарлар ёки қишлоқдошлар ҳақлидирлар” (Фатавои ҳиндийя).

“Баҳрур роиқ” китобида: “Қарзи бор кишига закот бериш фақирга закот беришдан кўра афзалдир”, дейилган.

Демак, агар ака-ука ёки опа-сингиллар закот бериш нисобига эга бўлишмаса закот бериш учун энг афзал кишилар ҳисобланар экан. Закот беришни яқин қариндошлардан бошланса, ҳам Аллоҳ таолонинг буйруғи адо бўлади, ҳам қариндош-уруғлик ришталари мустаҳкамланади. Силаи раҳмга амал қилиш – Аллоҳ таолони рози қиладиган ишлардан биридир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Шак куни рўза тутса бўладими?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шак куни – Шаъбонданми ё Рамазонданми, деб шак қилинган кундир. Шак куни нафл рўза тутиш одатда тутиладиган рўзасига тўғри келиб қолганлар учун афзалдир. Масалан, бир киши ҳар пайшанба куни рўза тутар эди, шак куни ҳам пайшанба кунига тўғри келиб қолса, мана шу кишини шак кунида рўза тутиши афзалдир. Бу ҳақда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لا تَقَدَّمُوا رَمَضَانَ بِصَوْمِ يَوْمٍ وَلا يَوْمَيْنِ إِلا رَجُلٌ كَانَ يَصُومُ صَوْمًا فَلْيَصُمْهُ» (روى الإمام البخاري والإمام مسلم).

яъни: “Рамазондан бир-икки кун олдин рўза тутманг. Кишининг одатда рўза тутиб юрадиган кунига тўғри келиб қолиши бундан мустасно бўлиб, у тутсин” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).

Шак куни фақат нафл рўзани ният қилиб, ниятда иккиланмасдан (масалан, агар Рамазон ойи кирган бўлса, Рамазон рўзасини тутишни ният қилдим, кирмаган бўлса, нафл рўзани тутишни ният қилдим, демасдан) нафл рўза тутиш мустаҳабдир. Мазкур ҳадисдаги “Рамазондан бир-икки кун олдин рўза тутманг” жумласидан мурод Рамазон рўзасидир. Яъни вақти келмасдан олдин Рамазон рўзасини ният қилишдан қайтарилган.

Демак, шак кунида бошқа рўзани ният қилмасдан, фақат нафл рўза тутишни ният қилиб рўза тутиш жоиздир (“Фатҳу бабил иная”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Типратикан ва илоннинг гўштини еса бўладими?

Ҳанафий мазҳабимиздаги барча мўътабар китобларда типратикан ва илоннинг гўштини ҳалол эмас дейилган. Аллоҳ таоло Аъроф сурасида шундай деган:

وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ……

яъни: “…(Пайғамбар) нопок нарсаларни уларга ҳаром қилади…” (Аъроф сураси, 157-оят).

Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз саллалоҳу алайҳи васалламдан типратикан ҳақида сўралганда, У Зот: “У нопок (ҳайвонлар)дан биридир”, деганлар (Имом Абу Довуд ва Имом Аҳмад ривояти).

Мулла Али Қори раҳматуллоҳи алайҳ “Фатҳу бобил иноя” китобида: “Типратикан ва илоннинг гўшти ҳалол эмас, чунки, инсон табиати уларнинг гўштини ейишдан ҳазар қилади”, деган. Демак, мазҳабимизга биноан, бу икки ҳайвоннинг гўштини ейиш ҳаром ҳисобланади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Шавкат Мирзиёев Самарқандга ташриф буюрди

Шавкат Мирзиёев Самарқандга ташриф буюрди

Fikr bildirish Javobni bekor qilish