Хом гапга пишиқ жавоб: Чиқиш эшигига қулай бўлгани…

Мақолалар

Хом гапга пишиқ жавоб: Чиқиш эшигига қулай бўлгани…

Чоп этилди May 30, 2019 Хом гапга пишиқ жавоб: Чиқиш эшигига қулай бўлгани…da fikr bildirishni o'chirish

Бернард Шоудан:

– Агар Миллий галереяда ёнғин чиқса, қайси бешта суратни асраб қолган бўлардингиз? – деб сўрашди.

Шоу:

– Чиқиш эшигига энг яқин бўлган 5 та суратни, – деб жавоб берди.

Хожа Ориф Ревгарий
Хожа Ориф Ревгарий қуддиса сирруҳу (Аллоҳ сиррини муқаддас қилсин) туғилган …
13.11.2019
Дастурхон
Даст ― қўл эканини биламиз. Лекин бу форсий сўзнинг бошқа кўп …
13.11.2019
Салом бериш одоби
Салом бериш одоби уловдаги кишининг пиёдага, юрувчи ўтирганга, озчилик кўпчиликка, …
12.11.2019
Каъбанинг хитоби «Аллоҳу акбар»
Усмон ибн Абу ал-Асо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Омина онамизнинг …
12.11.2019
Сендан бошқасини кўрмоқ истамайман
Подшоҳ ёки унинг хос ходимларининг ҳарамида гапи ўтадиган нуфузли одам …
12.11.2019
Мусо алайҳиссаломни қарғаган ким?
«(Эй Муҳаммад!) Оятларимизни келтирганимизда улардан чиқиб кетган (амал қилмаган) одамни шайтон (ўзига) эргаштириб олгани, натижада (у) адашганлардан …
12.11.2019

Мусофир кишининг намози ҳақида қисқача маълумот берсангиз?

Бир киши уч кеча-кундузлик (≈96 км) масофани ният қилиб, ўз шаҳридан чиқса мусофир ҳисобланади. Қасд қилган жойига боргандан кейин, 15 кун ёки ундан ортиқ вақт туришни ният қилса муқим (мусофир бўлмаган) киши ҳукмида бўлади. Аммо 15 кундан оз муддатда қайтиш режаси бўлса ёки қачон қайтиши номаълум бўлса, мусофир ҳукмида қолади.

Шариатимизда мусофирга тегишли алоҳида ҳукмлар мавжуд бўлиб, уларнинг баъзилари қуйидагилар:
Мусофир тўрт ракатли фарз намозларни қисқартириб икки ракат қилиб ўқийди. Агар тўрт ракат қилиб ўқиса макруҳ бўлади. Чунки, Аллоҳ таоло томонидан берилган қулайлик ва имкониятдан юз ўгирган бўлади. Суннатларни тўлиқ ўқийди. Шом ва витр намозларини эса ўз ҳолича уч ракат ўқийди.

Мусофир муқимга тўрт ракатли намозда иқтидо қилса, тўрт ракатни тўлиқ ўқийди, аммо муқим мусофирга иқтидо қилса, мусофир салом бергандан кейин, муқим ўрнидан туриб, яна икки ракаат ўқийди. Мусофир киши имом бўлганда, иқтидо қилгувчиларга мусофирлигини билдириши керак бўлади.

Мусофир мусофирликдаги қазо бўлган намозларини қаср қилиб, муқимликдаги қазоларини эса тўлиқ қилиб ўқийди. Мусофир маҳсига уч кеча-кундуз масҳ тортиши мумкин. (Ҳидоя китобидан). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Таяммумни соддароқ қилиб тушунтириб беринг илтимос.

Таяммум арабча сўз бўлиб, “қасд қилиш”, деган маънони билдиради. Шариатимизда эса поклик ҳосил қилиш учун пок ер жинсини қасд қилиш (яъни, юзга ва қўлга суртиш)дир. Пок ер жинси деганда – тупроқ, қум, тош ва шу кабилар тушунилади. Таяммум таҳоратнинг ҳам, ғуслнинг ҳам ўрнига ўтади. Аллоҳ таоло айтади:

فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا

яъни: “…(лекин) сув топмасангиз, пок тупроққа таяммум қилинг…” (Моида сураси, 6-оят)

Қуйидаги ҳадис ҳам ворид бўлган: “Сув топа олмасанг, ҳатто ўн йилгача бўлса ҳам, таяммум сенга етарли бўлади” (Имом Абу Довуд Абу Зардан, Имом Термизий, Имом Насаий ривояти).

Таяммум қилиш жоиз бўлиши учун одам сув ишлатишдан ожиз бўлиши керак. Сувдан ожиз бўлиш турлича бўлиши мумкин:
– Сув ≈2 км.дан узоқда бўлиши;
– сув ишлатса касал бўлиши ёки касаллик зиёда бўлиши;
– ювинса сув ёки ҳавонинг совуқлигидан зарар кўриши аниқ бўлса;
– сув олдида душман бўлса;
– таҳорат қилса ичимлик сувисиз қоладиган бўлса;
– Қудуқ каби жойдан сув олишга керакли воситалар бўлмаса.

Таямммум қуйидагича қилинади:
– дастлаб таҳоратсизликни кетказишни ният қилиб, пок тупроқни қасд қилади;
– кейин икки қўлини пок тупроққа уради, ёпишиб қолган тупроқни қоқиб, қўлларини юзига суртади;
– кейин яна қўлларини тупроққа уради ва чап қўл кафтининг ичи билан ўнг қўлини тирсаклари билан масҳ қилади, ўнг қўл кафтининг ичи билан чап қўлини тирсаклари билан масҳ қилади. Бунда қўлларнинг ҳамма жойини масҳ қилиш шарт;
Таяммумни намоз вақти киришидан олдин қилса ҳам бўлади. Сув топилгунча, битта таяммум билан хоҳлаганча намоз ўқиш мумкин.

Таяммумни таҳоратни бузувчи нарсалар бузади.

Сув топишидан умиди бўлган киши намозни охирги вақтигача кечиктириб туриши мустаҳаб ҳисобланади (“Ал-Мухтор”, “Ал-ихтиёр”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Имом овозини чиқариб қироат қиладиган намозларни (яъни, Бомдод, Шом, Хуфтон намозларини) ёлғиз ўқувчи киши ҳам овоз чиқариб ўқийдими?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Ёлғиз ўқийдиган киши Бомдод, Шом ва Хуфтон намозларининг қироатини истаса овоз чиқариб ўқийди, истаса ичида қироат қилади. Овоз чиқариб қироат қилгани афзалдир. Пешин ва Аср намозларини эса, овоз чиқармасдан ўқиши вожибдир. (манба: “Мухтасарул виқоя” ва “Фатовои Ҳиндия” китоблари).

رُوِيَ عَنْ عُمَرَ رضي الله عنه: أَنَّ رَجُلاً جَهَرَ بِالْقِرَاءَةِ نَهَارًا فَدَعَاهُ فَقَالَ: «إِنَّ صَلاَةَ النَّهَارِ لاَ يُجْهَرُ فِيْهَا الْقِرَاءَةُ فَأَسِرَّ قِرَاءَتَكَ» (رواه الإمامُ اِبْنُ أَبِي شَيْبَةَ).

яъни: Ривоят қилинишича, бир киши кундуз куни намозда овоз чиқариб қироат қилганда, ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу уни чақириб: “Кундузги намозда овоз чиқариб қироат қилинмайди, қироатингни махфий қилгин”, деганлар (Имом Ибн Абу Шайба ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

РЎЗАНИ БУЗУВЧИ ОМИЛЛАР

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
* Рўзадор қасддан овқат еса, сув ичса, дори ичса ёки жинсий алоқа қилса рўза бузилади. Бу ҳолатларда ҳам қазо, ҳам каффорат вожиб бўлади.
* Рамазон рўзасидан бошқа рўзаларда каффорат йўқ.
* Қуйидаги ҳолларда рўзадор одамнинг рўзаси бузилади ва қазосини тутиб бериши вожиб бўлади, каффорат вожиб бўлмайди:
– Тонг отмаган деб ўйлаб, саҳарлик қилса ёки кун ботди деб ўйлаб оғзини очиб юборса-ю сўнг тонг отиб қолгани ёки кун ботмагани билинса;
– аёлини ўпиши, ушлаши орқали жунуб бўлиб қолса;
– ҳўқна (клизма) қилса;
– бурнига дори томизса;
* Беихтиёр қайт қилса рўза бузилмайди. Лекин қасддан, зўрлаб, оғзи тўлиб қайт қилса, рўзаси бузилади, кейин қазосини тутиши вожиб бўлади.
* Қуйидаги ҳолатларда рўза бузилмайди:
– Рўзадор эсида йўқ ҳолатда еса, ичса, жинсий алоқа қилса;
– Уйқусида ёки аёлига қараб жунуб бўлиб қолса;
– Қон олдирса;
– Сурма қўйса;
– Аёлини ўпса-ю, жунуб бўлмаса.

Лекин рўзадор одам иложи борича ўзини бундай ҳолатдан узоқ қилмоғи лозимдир.

* Рўзадор учун қуйидаги ишлар макруҳдир:

– Ўз нафсига ишонмаган кишининг ўз аёлини ўпиши. Агар нафсини жиловлай олса зарари йўқ.

– Бирор нарсани татиб кўриш ва миcвокдан бошқа нарса билан тишни тозалаш,

– Эмизикли рўзадор аёл ўз боласига заруратсиз таом чайнаб бериши. Бунда агар чайнамасликни имкони бўлса, чайнамаслик маъқул. Аммо имкони бўлмаса чайнаб беришнинг зарари йўқ. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Фирибгарликнинг ёмонлиги ҳақида маълумот берсангиз.

Фирибгарлик динимизда катта гуноҳ ҳисобланади. Чунки фирибгарлик ўзгаларнинг молини норози қилиб, ҳалол бўлмаган йўллар билан олишдир. Бу ҳақда Қуръони каримнинг Нисо сурасида шундай дейилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ

Яъни: “Эй, имон келтирганлар ўзаро молларингни ботил йўллар билан еманглар, фақат сизлардан розилик билан бўлган тижорат бўлса майли” (29-оят).

Фирибгарлик билан топилган пулда барака бўлмайди.
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам:

«مَنْ أَخَذَ أَمْوَالَ النَّاسِ يُرِيدُ أَدَاءَهَا أَدَّى اللَّهُ عَنْهُ وَمَنْ أَخَذَها يُرِيدُ إِتْلَافَهَا أَتْلَفَهُ اللَّهُ»

яъни: “Ким одамларнинг молини қайтариб бериш мақсадида олса, Аллоҳ таоло унга ёрдамчи бўлади. Ким одамларнинг молига талофат етказиш (чув тушириш) учун олса, Аллоҳ таоло унинг ўзиги талофат етказади”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Фирибгарлик билан топилган молни оила аъзоларига сарфлагани учун ҳам гуноҳкор бўлади.

Чунки Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: «Эй мўминлар, сизларга ризқ қилиб берганимизни – покиза нарсалардан енглар…» (Бақара сураси, 172-оят).

Фирибгарлик қилган одам қандай тавба қилиши ҳақида қуйидаги ҳадисда айтилади: «Кимнинг зиммасида бир биродарининг обрўси ёки молига тегишли бирор ҳаққи бўлса, динор ва дирҳамлар ўтмайдиган (қиёмат) куни келишидан олдин ҳаққини адо қилсин. Чунки у кунда бунинг яхшиликлари ҳақдорга олиб берилади. Агар яхшиликлари бўлмаса, биродарининг гуноҳлари унинг гуноҳларига қўшиб қўйилади» (Муттафақун алайҳ).

Авваламбор, имкони бўлса, одамлардан ёлғон-яшиқ йўллар билан ундирган маблағларни ўз эгаларига ёки уларнинг меросхўрларига қайтаради. Агар қайтаришга имкони бўлмаса, улардан розилик сўраб ҳаққини ҳалол қилиши керак. Маблағнинг эгасини топа олмаса, унинг номидан садақа қилади. Бунинг устига чин дилдан тавба қилиши лозим. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Хом гапга пишиқ жавоб: Чиқиш эшигига қулай бўлгани…

Хом гапга пишиқ жавоб: Чиқиш эшигига қулай бўлгани…