Мақолалар - Hidoyat.uz

Мақолалар

Сўраган эдингиз…

Чоп этилди Iyul 4, 2020 Сўраган эдингиз…da fikr bildirishni o'chirish

САВОЛ: Ижтимоий тармоқларда: “Бир инсон бошқа бир инсонга Рамазон ойи кириб келиш санасини биринчи бўлиб эслатса, дўзах олови ўша инсон учун ҳаром қилинади”, дeган гапни ўқиб қолдим. Шундай дейиш тў

Батафсил

Мақолалар

Зуҳд

Чоп этилди Iyul 4, 2020 Зуҳдda fikr bildirishni o'chirish

Руҳий тарбиясини олий мақом қилмоқчи бўлган, охиратда даражаси улуғ бўлишини истаган мусулмон учун лозим бўлган мақомлардан бири зуҳддир. “Зуҳд” сўзи луғатда оз, кам нарса маъносини англатади. У рағба

Батафсил

Мақолалар

Ибодатнинг мағзи нима?

Чоп этилди Iyul 4, 2020 Ибодатнинг мағзи нима?da fikr bildirishni o'chirish

Дуода асл мақсад банданинг ҳолини Раббисига арз қилиши бўлгани боис бу иш Аллоҳ ва бандаси орасидаги муносабат, алоқадир. Бунда банда Яратувчиси, Ризқлантирувчисига ҳолини баён қилиб, ожиз ва хатокор

Батафсил

Мақолалар

Касбларнинг энг афзали

Чоп этилди Iyul 3, 2020 Касбларнинг энг афзалиda fikr bildirishni o'chirish

Динимизда деҳқончилик билан шуғулланиш улуғ амаллардан ҳисобланади. Чунки улардан ҳамма манфаат олади. Аллоҳ таоло бу касб эгаларини жуда кўп жонзотнинг ризқига сабабчи қилиб қўйган. Шу боис Ислом ула

Батафсил

Мақолалар

МУБОРАК ОВОЗЛАРИ

Чоп этилди Iyul 3, 2020 МУБОРАК ОВОЗЛАРИda fikr bildirishni o'chirish

(Давоми, бошланиши ўтган сонларда) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак овозлари ниҳоятда чиройли, ёқимли бўлгани ҳақида Анас ибн Молик розийаллоҳу анҳудан шундай ривоят қилинади: «Пай...

Батафсил

Мақолалар

Мустаҳкам оила – юрт таянчи

Чоп этилди Iyul 3, 2020 Мустаҳкам оила – юрт таянчиda fikr bildirishni o'chirish

Оила қуриш жаноб Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суннатлари бўлиб, ҳадиси шарифда: “Никоҳ менинг суннатимдир. Кимда ким менинг суннатимдан воз кечса, у меннинг (умматим)дан эмас”, дея ...

Батафсил

Мақолалар

НАФС РИЁЗАТИ

Чоп этилди Iyul 3, 2020 НАФС РИЁЗАТИda fikr bildirishni o'chirish

Нафс риёзати қандай бўлади? (Муаллиф) дедики, бу Аллоҳ осон қилган ва бу ишга мувофиқ қилган кишига осон. Аммо риёзат арабча “розз” ()رضдан муштақ қилинган-чиқарилган. Бу “каср” – “синдириш”дир. Бунин

Батафсил

Мақолалар

Ошиқу орифлар. Дунёдан халос қилган тўрт илм

Чоп этилди Iyul 3, 2020 Ошиқу орифлар. Дунёдан халос қилган тўрт илмda fikr bildirishni o'chirish

Ҳотами Асом раҳматуллоҳу алайҳ: “Тўрт илмни билгач, дунёдан буткул халос бўлдим”, деган экан. “Улар қайсилар?” деб сўрашганида бундай деб жавоб берган экан: “Биринчиси: билдимки, Аллоҳ таолонинг ме...

Батафсил

Мақолалар

Кўзлар йўлда толмасин

Чоп этилди Iyul 2, 2020 Кўзлар йўлда толмасинda fikr bildirishni o'chirish

Ассалому алайкум, азизлар. Менинг ёшим етмишда. Бундан бир неча йиллар олдин туманимиздаги “Чангир” жоме масжидида мутавалли вазифасида ишлаганман. Ўшанда намозхонлар ҳурматини қозонганим учун Ўз

Батафсил

Мақолалар

Суянч бўлайлик!

Чоп этилди Iyul 2, 2020 Суянч бўлайлик!da fikr bildirishni o'chirish

Таҳририятимизга келаётган мактублар орасида ёши улуғ отахонлар, онахонларнинг жонкуярлик, билимдонлик, айниқса, ёшлар тарбиясига алоҳида эътибор билан ёзган хатлари жуда қадрли. Бу мактублар навқирон

Батафсил

Мақолалар

“Сенга ёлғон гапирибди, у яна қайтиб келади”

Чоп этилди Iyul 2, 2020 “Сенга ёлғон гапирибди, у яна қайтиб келади”da fikr bildirishni o'chirish

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) менга Рамазон закотини, яъни фитр садақани қўриқлаб туришни топширдилар. Тунда бир одам келиб, закотга тушган ...

Батафсил

Мақолалар

ФЕЪЛИЙ ҲАДИСНИНГ МИСОЛИ

Чоп этилди Iyul 2, 2020 ФЕЪЛИЙ ҲАДИСНИНГ МИСОЛИda fikr bildirishni o'chirish

Масжиди набавийга минбар ўрнатилаётган вақт эди. Суюкли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам намоз ўқидилар, намозни тугатиб, салом берганларидан сўнг, марҳамат қилдилар: َصلُّ َ وا ك َم َ ا راَ

Батафсил

Мақолалар

Коронавирус дунёни бошқариш васвасасими?

Чоп этилди Iyul 2, 2020 Коронавирус дунёни бошқариш васвасасими?da fikr bildirishni o'chirish

Ўтган йилнинг ноябридан бошлаб бутун дунёни коронавирус пандемияси ваҳимага солиб келмоқда. Даҳшатга солмасинми, ҳа деганча, бутун дунёга ёйилиб, 500 минг одамнинг ёстиғини қуритди, ҳали-бери ортга қа...

Батафсил

Мақолалар

Исломга интилган аёл. Кореялик Мадина

Чоп этилди Iyul 2, 2020 Исломга интилган аёл. Кореялик Мадинаda fikr bildirishni o'chirish

“Ўз ишим бўлишига қарамасдан қўшимча даромад учун хориждан келиб корейс тилини ўрганмоқчи бўлганларга дарс ўтар, дарсларим онлайн бўлар эди. Ўрганувчиларнинг асосини талабалар ташкил этган. Уларнинг о

Батафсил

Мақолалар

Биз ана шундай миллатмиз…

Чоп этилди Iyul 2, 2020 Биз ана шундай миллатмиз…da fikr bildirishni o'chirish

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин. Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин. Муҳаддис ва аллома Бадриддин Ҳасанийдан «Бир соатдан к

Батафсил

Сўраган эдингиз…
САВОЛ: Ижтимоий тармоқларда: “Бир инсон бошқа бир инсонга Рамазон ойи кириб …
4.07.2020
Зуҳд
Руҳий тарбиясини олий мақом қилмоқчи бўлган, охиратда даражаси улуғ бўлишини …
4.07.2020
Ибодатнинг мағзи нима?
Дуода асл мақсад банданинг ҳолини Раббисига арз қилиши бўлгани боис бу …
4.07.2020
Касбларнинг энг афзали
Динимизда деҳқончилик билан шуғулланиш улуғ амаллардан ҳисобланади. Чунки улардан ҳамма …
3.07.2020
МУБОРАК ОВОЗЛАРИ
(Давоми, бошланиши ўтган сонларда) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак овозлари …
3.07.2020
Мустаҳкам оила – юрт таянчи
Оила қуриш жаноб Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суннатлари бўлиб, …
3.07.2020

Ажали яқинлашган кишининг олдида бўлганлар нима қилишлари керак?

Ажали яқинлашган кишининг оёқлари бўшашади, юзининг ранги ўчиб, бурни бир томонга оғади, териси бўшашади. Ажали яқинлашган киши ёнида бўлганлар уни ўнг томони билан, юзини қиблага қаратиб ётқизиши суннатдир. Агар бунинг имкони бўлмаса, чалқанча ётқизиб, бошини кўтариб, оёқларини қиблага қаратиб, қиблани ҳурматидан тиззасини бироз кўтариб қўйилади. Бу ҳолатлар унга ноқулайлик туғдирадиган бўлса, уни ўз ҳолига қўйилади. Уни ҳузурида таҳлил (Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур росулуллоҳ) ни эшиттириб айтиб турилади. Аммо унга “айт” дейилмайди. Агар таҳлил калимасини бир марта айтса, бошқа айтилмайди (“Мухтасар”, “Фатавои ҳиндия”, “Ҳидоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

РЎЗАНИНГ КАФФОРАТИ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Рўзадор қасддан яъни, рўза тутгани эсида бўла туриб овқат еса, сув ичса ёки жинсий алоқа қилса, рўзаси бузилади. Бу ҳолатда ҳам қазо, яъни, бузган рўзасини тутиши, ҳам каффорат вожиб бўлади.

Рўзанинг каффорати қуйидагилардан иборат:
 Бир қул озод қилиш.
 Агар бунга қодир бўлмаса кетма-кет икки ой рўза тутиш.
Бунда бир кун қазосидан ташқари икки ой ҳисобланади. Ҳозирги кунда қулдорлик йўқлиги сабабли қул озод қилишга қодир бўлмаслик табиийдир. Ушбу отмиш кун кетма-кет тутиладиган рўза шариатда рўза тутиш мумкин бўлмаган кунлар яъни, Рамазон ва Қурбон ҳайити кунлари ва Қурбон ҳайити кунидан кейин уч кун, жами беш кунга тўғри келиб қолмаслиги керак.

 Бунга ҳам имконияти бўлмаса, олтмишта фақир кишига фидя миқдорича таом беради ёки таомнинг қийматини беради. Бир фақир кишига олтмиш кун таом берса ҳам бўлади. Аммо бир фақирга отмиш кунлик таомни бир кунда берса жоиз бўлмайди.
Каффорат ҳақида фиқҳий манбаларимизда шундай дейилган:

مَنْ جَامَعَ عَامِدًا فِي أَحَدِ السَّبِيلَيْنِ أَوْ أَكَلَ أَوْ شَرِبَ مَا يُتَغَذَّى بِهِ أَوْ يُتَدَاوَى بِهِ فَعَلَيْهِ الْقَضَاءُ وَالْكَفَّارَةُ فَيَعْتِقُ أَوَّلًا فَإِنْ لَمْ يَجِدْ صَامَ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ أَطْعَمَ سِتِّينَ مِسْكِينًا

яъни: “Ким икки жинсий йўлнинг бирига қасддан яқинлик қилса, озуқа ёки даво бўладиган нарсани еса ёҳуд ичса унинг зиммасига қазо ва каффорот лозим бўлади. Унда аввало бир қул озод қилади. Тополмаса икки ой кетма-кет рўза тутиб беради. Унга ҳам қодир бўлмаса, олтмиш мискинни тўйдиради (“Раддул муҳтор”).

Зиммасига каффорат лозим бўлган киши рўза тутишга қодир бўла туриб, таомлантириш йўли билан каффоратни адо қилмоқчи бўлса, каффорат адо бўлмайди. Чунки тартиб бузилган бўлади.

Каффорат рўзасини тутаётган аёл орада ҳайз кўриб қолса, каффоратни қайтадан бошламайди, балки узри кетгач давом эттиради. Нифос қонини кўрса, каффоратни қайтадан бошлайди. Чунки, нифос қони бу масалада узр ҳисобланмайди (“Раддул муҳтор”).

Каффорат рўзасини тутаётган киши олтмиш кун ичида бирор кунни қолдирса каффорат бузилади ва рўза тутишни бошидан бошлайди.
Рамазоннинг қазоси ва каффоратини тутаётган киши субҳи содиқ кирмасидан аввал мана шу рўзаларни тутишни ният қилишлари шарт. Агар ният қилолмай субҳи содиқдан кейин ният қилса, нияти эътиборли бўлмайди. Шунинг учун саҳарликка туролмай қолишидан қўрққан киши қуёш ботганидан кейин эртанги куннинг қазо ёки каффорат рўзасини тутишни ният қилдим, деса кифоя қилади. (“Фатавои Ҳиндия”).

Рамазон рўзасидан бошқа рўзаларни бузишда каффорат йўқ. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Телефонга азон овозини ўрнатиб, ундан будильник сифатида фойдаланиш мумкинми?

Уламолар азоннинг аудио шаклидан намозга уйғотиш учун будильник сифатида фойдаланиш жоиз деганлар. Лекин айнан ўша уламолар агар азоннинг аудио шаклидан намозга уйғотиш учун эмас, балки, умумий уйқудан уйғотувчи восита сифатида фойдаланиш яхши иш эмас, балки, бундан сақланилган маъқул, дея таъкидлашган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

НАМОЗДА БЕЛ ОЧИЛИБ ҚОЛИШИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Намоз дуруст бўлиши учун аврат аъзоларининг барчаси ёпиқ бўлиши шарт. Чунки, аврат ёпилиши намознинг фарзларидан бири ҳисобланади. Зеро, Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

يَا بَنِي آَدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ

яъни: “Эй, Одам авлоди! Ҳар бир масжид (намоз) олдидан зийнатларингиз (пок кийимларингиз)ни (кийиб) олингиз!” (Аъроф сураси, 31-оят).
Маълумки, намоздаги бирор бир фарз амал бажарилмаса намоз дуруст бўлмайди. Эркак киши намозда киндигининг остидан бошлаб тиззасининг остигача ёпиши фарздир (Манба: “Шарҳун нуқоя”).

Уламоларимиз аврат аъзолардан бирининг тўртдан бир қисми бир муддат очилиб қолса намоз бузилади, деганлар. Бунда аёл кишининг соқи (яъни болдири), эркак кишининг сони алоҳида аъзо ҳисобланади. Бир муддат миқдори эса уч марта тасбеҳ айтиш миқдорича экани билан изоҳланган (манба: “Ҳошиятут-Таҳтовий”).
Ҳозирги пайтда эса баъзи ёшлар калта ва тор кўйлак билан намоз ўқиб, руку ва саждага борганларида мана шу аъзоларининг тўртдан бири тугул ярмидан кўпроғи кўриниб қолиб, натижада шунча ҳаракат қилиб ўқиётган намозлари ўзлари билмаган ҳолда бузилишига олиб келмоқда. Бу ҳам етмагандай орқа сафдаги намозхонларнинг кўзлари аврат аъзоларга тушишига сабабчи бўлмоқдалар.

Яна шуни ҳам таъкидлаш керакки, ҳозирги кунда баъзилар калта шим (шортик)да намоз ўқимоқдалар. Ундай калта кийимда белни ёпганда, тизза очилиб қолиши, тиззани ёпганда эса бел очилиб қолиши табиий. Ваҳоланки, тиззанинг ўзи ҳам аврат аъзо ҳисобланиб, уни тўртдан бирини очилиб қолиши намозни бузади.
Шунинг учун ҳар бир намозхон ўзига қулай бўлган ва аврат аъзоларни ёпадиган кенг ҳамда узун кийимда намоз ўқиши динимиз талабидир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Кибр ҳақни инкор қилиш ва одамларни камситиш деган маънода ҳадис бор экан. Шу ҳадисни шарҳлаб берсангиз. Ҳакни инкор қилиш деганда нималарни ўз ичига олади. Аллоҳ барчамиздан рози бўлсин.

Сиз айтган ҳадиснинг матни қуйидагича:

عَن عَبْدِ الله بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ مَنْ كَانَ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ” ، قَالَ رَجُلٌ: “إِنَّ الرَّجُلَ يُحِبُّ أَنْ يَكُونَ ثَوْبُهُ حَسَنًا، وَنَعْلُهُ حَسَنَةً” ، قَالَ: إِنَّ اللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ، الْكِبْرُ بَطَرُ الْحَقِّ، وَغَمْطُ النَّاسِ” (رَوَاهُ مُسْلِمٌ، وَالتِّرْمِذِي، وَأَبُو دَاوُدَ، وَابنُ مَاجَه، وَأَحْمَد)

Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Қалбида зарра миқдорида кибр бўлган одам жаннатга кирмайди”, дедилар. Бир киши: “Албатта, киши кийими ва пойафзали чиройли бўлишини хоҳлайди (бу ҳам кибрми?)”, деб сўради. Пайғамбар алайҳиссалом: “Аллоҳ гўзалдир, гўзалликни севади. Кибр – ҳаққа унамаслик ва одамларни (қадрини) пастга уриш”, – дедилар.
(Имом Муслим, Термизий, Абу Довуд, Ибн Можа ва Аҳмад ривоят қилган).

Ушбу ҳадиси шарифни изоҳлаб Мулла Али Қори шундай деган: “Мазкур ривоятдаги келган “батарун” сўзининг луғавий маъноси “қаттиқ хурсанд бўлиш”дир. Ҳадисдаги маъноси эса, неъмат келганда туғёнга кетиш, Аллоҳ таоло ҳақ қилган (тавҳид, ибодат)ни инкор қилиш, ҳақ келганда кибрланиб қабул қилмасликдир”
(“Мирқотул мафотиҳ”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Bo'lim: Мақолалар

Сўраган эдингиз…

Зуҳд

Ибодатнинг мағзи нима?

Касбларнинг энг афзали

МУБОРАК ОВОЗЛАРИ

Мустаҳкам оила – юрт таянчи

НАФС РИЁЗАТИ

Ошиқу орифлар. Дунёдан халос қилган тўрт илм

Кўзлар йўлда толмасин

Суянч бўлайлик!

“Сенга ёлғон гапирибди, у яна қайтиб келади”

ФЕЪЛИЙ ҲАДИСНИНГ МИСОЛИ

Коронавирус дунёни бошқариш васвасасими?

Исломга интилган аёл. Кореялик Мадина

Биз ана шундай миллатмиз…