Инфографика

Такбири ташриқ айтишни унутманг:

Чоп этилди Iyul 19, 2021 Такбири ташриқ айтишни унутманг:da fikr bildirishni o'chirish

Аллоҳу акбар! Аллоҳу акбар! Лаа илааҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар! Аллоҳу акбар ва лиллааҳил ҳамд. Маъноси: Аллоҳ буюкдир, Аллоҳ буюкдир. Аллоҳ таолодан ўзга илоҳ йўқдир. Аллоҳ буюкдир, Аллоҳ буюкдир

Батафсил

Инфографика

Аҳзоб 41-42

Чоп этилди Yanvar 14, 2021 Аҳзоб 41-42da fikr bildirishni o'chirish

Эй иймон келтирганлар! Аллоҳни кўп зикр қилинглар! Ва эртаю кеч Уни поклаб ёд этинглар. (Аҳзоб 41-42)

Батафсил

Инфографика

Сув каби азиз

Чоп этилди Oktabr 9, 2020 Сув каби азизda fikr bildirishni o'chirish

Батафсил

Инфографика

Қарғишдан қўрқинг!

Чоп этилди Sentabr 15, 2020 Қарғишдан қўрқинг!da fikr bildirishni o'chirish

https://www.instagram.com/p/CFKbFg5BCqA/?utm_source=ig_web_copy_link

Батафсил

Инфографика

Жаннатми ёки дўзах?

Чоп этилди Sentabr 2, 2020 Жаннатми ёки дўзах?da fikr bildirishni o'chirish

https://www.instagram.com/p/CEo8ykZl1s9/?igshid=dwy39owsil5t

Батафсил

Инфографика

Асорат

Чоп этилди Sentabr 2, 2020 Асоратda fikr bildirishni o'chirish

https://www.instagram.com/p/CEo9BfdFM96/?igshid=flmsly1sws0z

Батафсил

Инфографика

АЛЛОҲНИНГ МУҲАРРАМ ОЙИДАГИ НАФЛ РЎЗАЛАР ҲАФТАСИГА МАРҲАБО!

Чоп этилди Avgust 27, 2020 АЛЛОҲНИНГ МУҲАРРАМ ОЙИДАГИ НАФЛ РЎЗАЛАР ҲАФТАСИГА МАРҲАБО!da fikr bildirishni o'chirish

Аллоҳ таоло ушбу ойнинг фазилатларидан барча мўмин-мусулмонларни тўлиқ баҳраманд этсин. Ўзининг розилигини топадиган амалларда бардавом қилсин....

Батафсил

Инфографика

Аёлингиз – кўзгунгиз

Чоп этилди Avgust 3, 2020 Аёлингиз – кўзгунгизda fikr bildirishni o'chirish

Батафсил

Инфографика

Саломда 70та ҳасанот ва савоб бор

Чоп этилди Iyul 24, 2020 Саломда 70та ҳасанот ва савоб борda fikr bildirishni o'chirish

Унинг 69таси салом берувчига биттаси эса алик олувчига бўлади. Ҳазрати Ҳусайн розияллоҳу анҳу...

Батафсил

Инфографика

Коронавирус. Ўзбекистонда ажратилган пуллар қаерга ишлатилди? (инфографика)

Чоп этилди Iyul 15, 2020 Коронавирус. Ўзбекистонда ажратилган пуллар қаерга ишлатилди? (инфографика)da fikr bildirishni o'chirish

Коронавирус инфекцияси тарқалишига қарши курашиш учун 1,7 трлн сўм йўналтирилган. Маблағлар қандай мақсадларга сарфланди? «Yuksalish» умуммиллий ҳаракати инфографика тайёрлади. 157,6 млрд сўм — т

Батафсил

Инфографика

Ё Раббим! десанг бас

Чоп этилди Iyul 10, 2020 Ё Раббим! десанг басda fikr bildirishni o'chirish

Батафсил

Инфографика

Нега ҳамма ниқоб тақиши керак?

Чоп этилди Iyul 7, 2020 Нега ҳамма ниқоб тақиши керак?da fikr bildirishni o'chirish

Батафсил

Инфографика

Ўзбек қизларининг оилавий ҳаёт ҳақидаги тасаввурлари қандай? (инфографика)

Чоп этилди Iyun 29, 2020 Ўзбек қизларининг оилавий ҳаёт ҳақидаги тасаввурлари қандай? (инфографика)da fikr bildirishni o'chirish

«Оила» илмий-амалий тадқиқот маркази Ёшларнинг оилавий ҳаёт ҳақидаги тасаввурлари ва маънавий-психологик тайёргарлик ҳолати натижаларини эълон қилди. 16 ёшдан ошган 1400 нафар қиз ўртасида сўровнома

Батафсил

Инфографика

Дунёга кўнгил қўйманг!

Чоп этилди Iyun 26, 2020 Дунёга кўнгил қўйманг!da fikr bildirishni o'chirish

Абу ад-Дардо дейдики: «Эй инсонлар, уялмайсизми? Бино қурасиз, ичида ўтира олмайсиз. Яна орзу-ҳаваслар билан машғул бўласиз, охирига етолмайсиз. Дунё молини тўплайсиз, қаноат қилиб ея олмайсиз. Сизда

Батафсил

Инфографика

Тўсатдан келадиган ўлим

Чоп этилди Iyun 14, 2020 Тўсатдан келадиган ўлимda fikr bildirishni o'chirish

Батафсил

Эрининг ёрдамчиси
Ҳазрати Абу Бакрнинг қизи ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг …
19.09.2021
Хотира. ОЛИМНИНГ ВАФОТИ – ОЛАМНИНГ ВАФОТИ
Кўринмас ёв – коронавирус бутун дунё аҳолисининг сабрини синовдан ўтказди. …
16.09.2021
Ичимиздаги ёвуз бўрини ўлдириш фурсати келди: кўзингни оч, ватандош!
ТАҲЛИЛ ВА ТАҚҚОС Ер куррасидан 5,5 миллион километр наридан учиб …
15.09.2021
«РАСУЛУЛЛОҲ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ МЎЪЖИЗАЛАРИ-27-МЎЪЖИЗА
9.09.2021
Хом гапга пишиқ жавоб. КЕЛМАСАНГИЗ БАС!
Бир киши Ҳазрат Алишер Навоийдан: – Бу дунёдан кетмасликни иложи …
9.09.2021
“Шу қадар мушкул аҳволдамисан?”
Улуғ саҳобалардан Убайда ибн Самиднинг невараси Убайда ибн Волид ҳикоя …
7.09.2021

Идда нима? Динимизда унинг ҳукми қандай?

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим.

“Идда” – “санаш” маъносидаги сўздир. Шариатимизда идда – талоқ қилинган ёки эри вафот этган аёл кенглик ва енгиллик ваъда қилинган пайтни кутиб турадиган муддатдир.

Идданинг бир қанча ҳикматлари бор. Энг муҳимлари; аёлнинг ҳомиласи бор ёки йўқлиги аниқ бўлади ҳамда никоҳнинг ҳаққини адо қилади (яъни, никоҳ узилганидан хафалигини изҳор қилади)

Идда сақлаш уч нарса сабабли вожиб бўлади:
1) Талоқ;
Эр хотинига боин ёки ражъий талоқ қўйса, хотин ҳайз кўрадиган аёл бўлса, уч марта ҳайз кўриб, поклангунича иддада ўтиради. Бу ҳақда Қуръони каримда шундай дейилади:

وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ

Яъни: “Талоқ қилинган аёллар ўзларига қараб, уч ҳайз муддати (ўтишини) кутиб ўтирадилар” (Бақара сураси, 228-оят).

Агар ёши кичиклиги ёки қарилиги сабабли ёки балоғат ёшида бўлса ҳам, ҳайз кўрмайдиган бўлса, уларнинг иддаси уч ой бўлади. Бу ҳақда ояти каримада шундай баён қилинади:

وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ

Яъни: “Хотинларингиз орасидаги (кексайиб) ҳайз кўришдан умид узганлари, агар сизлар (иддалари хусусида) шубҳалансангиз, бас, (билингизки) уларнинг иддалари уч ойдир, яна (бирор марта) ҳайз кўрмаганларнинг (иддалари) ҳам” (Талоқ сураси, 4-оят).

Агар талоқ қилинган аёл ҳомиладор бўлса, унинг иддаси туққунича давом этади. Идда ўтирган ҳомиладор аёлнинг боласи тушса, боланинг аъзолари аниқ билиниб қолган бўлса, шу билан идда тугайди, аъзолари билинмаган нарса тушса, идда тугамайди. Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا

Яъни: “Ҳомиладорларнинг (идда) муддатлари ҳомилаларини қўйишлари (кўз ёришлари)дир. Кимки Аллоҳга тақво қилса, (Аллоҳ) унинг ишини осон қилур” (Талоқ сураси, 4-оят).

2) Эрнинг вафот этиши;
Эри вафот этган аёл тўрт ойу ўн кун идда ўтиради. Бунинг далили қуйидаги оятдир:

وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا

Яъни: “Сизлардан вафот этиб, хотинларини қолдирган бўлсалар, (бева хотинлари) тўрт ою ўн кун ўзларини кузатиб (идда сақлаб) ўтирадилар” (Бақара сураси, 234-оят).
Агар эри вафот этган аёл ҳомиладор бўлса, унинг иддаси туққунича бўлади.

3) Жинсий алоқа;
Гувоҳларсиз никоҳланиб, кейин жинсий алоқада бўлинган бўлса, бундай никоҳ фосид никоҳ бўлиб, улар ажралиб кетса ёки эркак вафот этса ҳам, аёл ҳайз билан идда ўтиради. Шубҳа билан, яъни ўзининг жуфти деб ўйлаб, бошқа билан жинсий алоқада бўлса ва кейин иккиси ажралиб кетса ёки эркак вафот этса ҳам, у аёлнинг иддаси ҳайз билан бўлади.

Никоҳдан кейин хилвати саҳиҳадан яъни жинсий алоқага имконият бўлишидан аввал эр талоқ қилса, унинг аёли идда ўтирмайди. Бу тўғрисида Аҳзоб сурасида шундай дейилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا

Яъни: “Эй, мўминлар! Қачонки, сизлар мўминаларни никоҳингизга олсангиз-у, сўнгра уларга «тегиш»дан илгари уларни талоқ қилсангиз, у ҳолда сизлар учун уларнинг зиммасида санайдиган идда йўқдир. Бас, сизлар уларни (озгина моддий) баҳраманд этиб, чиройли кузатиш билан кузатингиз!” (49-оят).

Демак, идда тугагач, эр ва аёл ўртасидаги никоҳ алоқалари тугайди. Янгидан турмуш қурмоқчи бўлган аёл идда муддати тугагандан кейингина никоҳланиши мумкин бўлади (Манба: “Ҳидоя”, “Ал-Мухтор” ва “Ал-Ихтиёр” китоблари). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Намозга ният қилишда ракатлар ададини ҳам айтиш керакми?

Фарз ва вожиб намозларнинг ниятида ракатлари сонини таъйин қилиш шарт эмас. Намознинг ўзини ният қилиш кифоя (Мажмаул анҳур). Яъни, “пешин намозини ўқишни ният қилдим”, дейиш каби қайси намозни ўқишини дилдан ўтказишни ўзи кифоя. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Нафси аммора (ёмонликка амр қилувчи нафс) ва шайтони лаъин васвасаларидан омонда бўлиш учун кўпроқ нима амалларни бажариш керак?

Аллоҳ таолони кўп зикр этиш, Қуръон тиловат қилиш, тасбеҳ айтиш, намоз ўқиш ва бошқа яхши амалларни бажариш лозим. Жумладан, “Лаа ҳавла валаа қуввата илла биллаҳ” ва “Муваззатайн” (Нос ва Фалақ суралари)ни ўқиб, Раббил оламиндан паноҳ сўраб, мунтазам дуою илтижолар қилиш лозимдир. Шунингдек, шаръий илмларни пухта эгаллаган, илмига амал қиладиган олимларнинг тез-тез суҳбатида бўлиш ҳам тавсия этилади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

АЁЛ КИШИ ҒУСЛДА БОШИНИ ЮВАДИМИ ЁКИ МАСҲ ТОРТАДИМИ?

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Жинсий алоқадан аввал хотин кишининг сочи ўрилган ва уни ғуслдан аввал ёйиш машаққат бўлса, сочнинг ости (яъни, бош териси)ни тўлиқ ювади. Осилиб турган сочни ювиш шарт бўлмайди. Лекин жинсий алоқадан аввал сочи ўрилмаган бўлса, ғусл пайтида сочини ҳамма жойини ювади. Ҳар бир соч толасига сув етказади, акс ҳолда ғусли дуруст бўлмайди. Алоқадан аввал ўрилмаган сочни алоқадан кейин ўриб олса ҳам, барибир сочнинг ҳамма жойини ювади.
Умму Салама онамиз разияллоҳу анҳо Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрадилар:

يا رسول الله إني امرأة أشد ضفر رأسي فأنقضه لغسل الجنابة ؟ قال لا إنما يكفيك أن تحثي على رأسك ثلاث حثيات ثم تفيضين عليك الماء فتطهرين

Яъни: “Эй, Аллоҳнинг Расули! Мен сочимни маҳкам қилиб ўраман, жанобатдан ғусл қилиш учун сочимни ёяманми?” Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Йўқ, сочингизни ёймайсиз. Бошингизга уч ҳовуч сувни қўйиб, сўнгра устингиздан сув қўйиб покланишингиз етарли бўлади” – деб жавоб бердилар” (Имом Муслим ривоятлари).
Жанобатдан покланмоқчи бўлган аёл ғуслда бошига масҳ тортиб қўйиши мумкин эмас. Балки жинсий алоқадан аввал сочи ўрилган бўлса, сочининг ости (яъни, бош териси)ни ювиш ва бутун баданга сув етказиш кифоя қилади, осилиб турган сочни ювиш шарт эмас. Чунки ўрилган сочни ёйиш машаққат туғдиради (“Баҳрур роиқ”, “Табйинул ҳақоиқ” ва “Фатҳу бабил иная” китоблари).
Демак, жинсий алоқадан аввал ўрилмаган сочлар эса ғуслда тўлиқ ювилади.
Эслатиб ўтиш керакки, юқоридаги масала осонгина ўрилиб, осонгина ечиладиган сочларга тегишли эмас. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам Умму Салама онамизга берган рухсатлари сочларини ўриш ҳам, ёйиш ҳам етарлича машаққат бўладиган аёлларга тегишли. Чунки уламоларимиз бу рухсатнинг иллат (сабаб)и хараж (қийинчилик) эканини таъкидлаганлар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Кибр ҳақни инкор қилиш ва одамларни камситиш деган маънода ҳадис бор экан. Шу ҳадисни шарҳлаб берсангиз. Ҳакни инкор қилиш деганда нималарни ўз ичига олади. Аллоҳ барчамиздан рози бўлсин.

Сиз айтган ҳадиснинг матни қуйидагича:

عَن عَبْدِ الله بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ مَنْ كَانَ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ” ، قَالَ رَجُلٌ: “إِنَّ الرَّجُلَ يُحِبُّ أَنْ يَكُونَ ثَوْبُهُ حَسَنًا، وَنَعْلُهُ حَسَنَةً” ، قَالَ: إِنَّ اللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ، الْكِبْرُ بَطَرُ الْحَقِّ، وَغَمْطُ النَّاسِ” (رَوَاهُ مُسْلِمٌ، وَالتِّرْمِذِي، وَأَبُو دَاوُدَ، وَابنُ مَاجَه، وَأَحْمَد)

Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Қалбида зарра миқдорида кибр бўлган одам жаннатга кирмайди”, дедилар. Бир киши: “Албатта, киши кийими ва пойафзали чиройли бўлишини хоҳлайди (бу ҳам кибрми?)”, деб сўради. Пайғамбар алайҳиссалом: “Аллоҳ гўзалдир, гўзалликни севади. Кибр – ҳаққа унамаслик ва одамларни (қадрини) пастга уриш”, – дедилар.
(Имом Муслим, Термизий, Абу Довуд, Ибн Можа ва Аҳмад ривоят қилган).

Ушбу ҳадиси шарифни изоҳлаб Мулла Али Қори шундай деган: “Мазкур ривоятдаги келган “батарун” сўзининг луғавий маъноси “қаттиқ хурсанд бўлиш”дир. Ҳадисдаги маъноси эса, неъмат келганда туғёнга кетиш, Аллоҳ таоло ҳақ қилган (тавҳид, ибодат)ни инкор қилиш, ҳақ келганда кибрланиб қабул қилмасликдир”
(“Мирқотул мафотиҳ”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Bo'lim: Инфографика

Такбири ташриқ айтишни унутманг:

Аҳзоб 41-42

Сув каби азиз

Қарғишдан қўрқинг!

Жаннатми ёки дўзах?

Асорат

АЛЛОҲНИНГ МУҲАРРАМ ОЙИДАГИ НАФЛ РЎЗАЛАР ҲАФТАСИГА МАРҲАБО!

Аёлингиз – кўзгунгиз

Саломда 70та ҳасанот ва савоб бор

Коронавирус. Ўзбекистонда ажратилган пуллар қаерга ишлатилди? (инфографика)

Ё Раббим! десанг бас

Нега ҳамма ниқоб тақиши керак?

Ўзбек қизларининг оилавий ҳаёт ҳақидаги тасаввурлари қандай? (инфографика)

Дунёга кўнгил қўйманг!

Тўсатдан келадиган ўлим