Видео - Hidoyat.uz

Видео

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг карантин даврида масжидлар фаолиятини ташкил этиш юзасидан БАЁНОТИ

Чоп этилди Iyun 6, 2020 Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг карантин даврида масжидлар фаолиятини ташкил этиш юзасидан БАЁНОТИda fikr bildirishni o'chirish

Ҳомиджон Ишматбеков, Ўзбекистон Мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари...

Батафсил

Видео

Ҳадис илми мактабининг 2020-2021 ўқув йили абитуриентлари учун МAХСУС КЎРСAТУВ

Чоп этилди Iyun 6, 2020 Ҳадис илми мактабининг 2020-2021 ўқув йили абитуриентлари учун МAХСУС КЎРСAТУВda fikr bildirishni o'chirish

Ҳадис илми Мактаби матбуот хизмати...

Батафсил

Видео

Намангандаги минг нафар хонадонга ҳайит туҳфаси топширилди

Чоп этилди May 25, 2020 Намангандаги минг нафар хонадонга ҳайит туҳфаси топширилдиda fikr bildirishni o'chirish

Наманган вилояти...

Батафсил

Видео

AОКA томонидан ташкиллаштирилган онлайн брифинг

Чоп этилди May 23, 2020 AОКA томонидан ташкиллаштирилган онлайн брифингda fikr bildirishni o'chirish

UZREPORT TV Брифинг иштирокчиси Ҳомиджон Ишматбеков Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари...

Батафсил

Видео

Пандемия шароитида ҳайит байрамини нишонлаш

Чоп этилди May 22, 2020 Пандемия шароитида ҳайит байрамини нишонлашda fikr bildirishni o'chirish

Нуриддин домла Холиқназаров Тошкент шаҳар бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

Рамазон эмас, Сиз-у биз ўтяпмиз. Бу ойнинг фазилатларидан кўпроқ баҳраманд бўлайлик.

Чоп этилди May 20, 2020 Рамазон эмас, Сиз-у биз ўтяпмиз. Бу ойнинг фазилатларидан кўпроқ баҳраманд бўлайлик.da fikr bildirishni o'chirish

Зайниддин Эшонқулов Cамарқанд вилояти бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

Қадр кечасини ўз уйларимизда ўтказайлик!

Чоп этилди May 19, 2020 Қадр кечасини ўз уйларимизда ўтказайлик!da fikr bildirishni o'chirish

Зайниддин Эшонқулов Самарқанд вилоят бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

Қадр кечаси минг ойлардан ҳам хайрлироқдир

Чоп этилди May 18, 2020 Қадр кечаси минг ойлардан ҳам хайрлироқдирda fikr bildirishni o'chirish

Зайниддин Эшонқулов Самарқанд вилояти бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

«Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг хайрия тадбирлари

Чоп этилди May 16, 2020 «Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг хайрия тадбирлариda fikr bildirishni o'chirish

Махсус репортаж...

Батафсил

Видео

«Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг ҳайрия тадбирлари

Чоп этилди May 14, 2020 «Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг ҳайрия тадбирлариda fikr bildirishni o'chirish

Махсус репортаж...

Батафсил

Видео

Ҳомиланинг нидоси

Чоп этилди May 14, 2020 Ҳомиланинг нидосиda fikr bildirishni o'chirish

Нуриддин домла Холиқназаров, Тошкент шаҳар бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

Яхши қўшничилик – савобли амаллардан бири

Чоп этилди May 12, 2020 Яхши қўшничилик – савобли амаллардан бириda fikr bildirishni o'chirish

Зайниддин Эшонқулов Самарқанд вилояти бош имом-хатиби...

Батафсил

Видео

Рамазон Қуръон ойи

Чоп этилди May 12, 2020 Рамазон Қуръон ойиda fikr bildirishni o'chirish

ЎМИ матбуот хизмати...

Батафсил

Видео

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг Рамазон ойини ўтказиш ҳақидаги БАЁНОТИ

Чоп этилди Aprel 14, 2020 Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг Рамазон ойини ўтказиш ҳақидаги БАЁНОТИda fikr bildirishni o'chirish

...

Батафсил

Видео

Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари хатми Қуръонлар, саловоти шарифлар, истиғфорлар ва тавба-тазаррулар якуни бўйича дуо қилдилар.

Чоп этилди Aprel 6, 2020 Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари хатми Қуръонлар, саловоти шарифлар, истиғфорлар ва тавба-тазаррулар якуни бўйича дуо қилдилар.da fikr bildirishni o'chirish

https://www.youtube.com/watch?v=h2-I0esqQ7Q

Батафсил

Касбларнинг энг афзали
Динимизда деҳқончилик билан шуғулланиш улуғ амаллардан ҳисобланади. Чунки улардан ҳамма …
3.07.2020
МУБОРАК ОВОЗЛАРИ
(Давоми, бошланиши ўтган сонларда) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак овозлари …
3.07.2020
Мустаҳкам оила – юрт таянчи
Оила қуриш жаноб Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суннатлари бўлиб, …
3.07.2020
НАФС РИЁЗАТИ
Нафс риёзати қандай бўлади? (Муаллиф) дедики, бу Аллоҳ осон қилган …
3.07.2020
Ошиқу орифлар. Дунёдан халос қилган тўрт илм
Ҳотами Асом раҳматуллоҳу алайҳ: “Тўрт илмни билгач, дунёдан буткул халос …
3.07.2020
Кўзлар йўлда толмасин
Ассалому алайкум, азизлар. Менинг ёшим етмишда. Бундан бир неча йиллар …
2.07.2020

ТАЪЗИЯ БИЛДИРИШ ОДОБЛАРИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Динимизда яқинларининг бирортаси вафот этган кишига ҳамдардлик билдириш савобли ишлардандир. Марҳумнинг ҳаққига дуо қилиб, истиғфор айтиш, турли эҳсон ва тиловатлар қилиб, савобини бағишлаш мумкин.
Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:

وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آَمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

яъни: “Улардан кейин (дунёга) келган зотлар айтурлар: “Эй, Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин ва қалбларимизда имон келтирган зотларга нисбатан гина пайдо қилмагин! Эй, Раббимиз! Албатта, Сен меҳрибон ва раҳмли зотдирсан!” (Ҳашр сураси, 10-оят).
Ҳадис шарифда таъзия билдириш ҳақида шундай деганлар:

من عزى مصابا فله مثل أجره ( رواه الامام الترمذي وابن ماجه عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه)

яъни: “Ким мусибатга учраганга таъзия билдирса, унга ҳам мусибатга учраганнинг савобича ажр бор” (Имом Термизий ва Имом Ибн Можа ривоятлари).

من عزى ثكلى كسي بردا في الجنة ( رواه الامام الترمذي عن أبي برزة رضي الله عنه)

яъни: “Ким фарзандидан ажралган аёлга таъзия билдирса, унга жаннатда (катта) кўйлак кийдирилади” (Имом Термизий ривоятлари).
“Фатовои ҳиндия” китобида таъзия ҳақида қуйидаги фатволар келтирилган:

التَّعْزِيَةُ لِصَاحِبِ الْمُصِيبَةِ حَسَنٌ ، كَذَا فِي الظَّهِيرِيَّةِ ، وَرَوَى الْحَسَنُ بْنُ زِيَادٍ إذَا عَزَّى أَهْلَ الْمَيِّتِ مَرَّةً فَلَا يَنْبَغِي أَنْ يُعَزِّيَهُ مَرَّةً أُخْرَى ، كَذَا فِي الْمُضْمَرَاتِ .وَوَقْتُهَا مِنْ حِينِ يَمُوتُ إلَى ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ وَيُكْرَهُ بَعْدَهَا إلَّا أَنْ يَكُونَ الْمُعَزِّي أَوْ الْمُعَزَّى إلَيْهِ غَائِبًا فَلَا بَأْسَ بِهَا وَهِيَ بَعْدَ الدَّفْنِ أَوْلَى مِنْهَا قَبْلَهُ وَهَذَا إذَا لَمْ يُرَ مِنْهُمْ جَزَعٌ شَدِيدٌ فَإِنْ رُئِيَ ذَلِكَ قُدِّمَتْ التَّعْزِيَةُ وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يَعُمَّ بِالتَّعْزِيَةِ جَمِيعَ أَقَارِبِ الْمَيِّتِ الْكِبَارِ وَالصِّغَارِ وَالرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ إلَّا أَنْ يَكُونَ امْرَأَةً شَابَّةً فَلَا يُعَزِّيهَا إلَّا مَحَارِمُهَا ، كَذَا فِي السِّرَاجِ الْوَهَّاجِ .وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يُقَالَ لِصَاحِبِ التَّعْزِيَةِ : غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَى لِمَيِّتِكَ وَتَجَاوَزَ عَنْهُ وَتَغَمَّدَهُ بِرَحْمَتِهِ وَرَزَقَكَ الصَّبْرَ عَلَى مُصِيبَتِهِ وَآجَرَكَ عَلَى مَوْتِهِ ، كَذَا فِي الْمُضْمَرَاتِ نَاقِلًا عَنْ الْحُجَّةِ .وَأَحْسَنُ ذَلِكَ تَعْزِيَةُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ { إنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى } وَيُقَالُ فِي تَعْزِيَةِ الْمُسْلِمِ بِالْكَافِرِ أَعْظَمَ اللَّهُ أَجْرَكَ وَأَحْسَنَ عَزَاءَكَ وَفِي تَعْزِيَةِ الْكَافِرِ بِالْمُسْلِمِ أَحْسَنَ اللَّهُ عَزَاءَكَ وَغَفَرَ لِمَيِّتِكَ وَلَا يُقَالُ أَعْظَمَ اللَّهُ أَجْرَكَ … ، كَذَا فِي السِّرَاجِ الْوَهَّاجِ .

яъни: “Мусибат эгасига таъзия билдириш яхши (савобли) ишдир (“Заҳийрия” китоби). Ҳасан ибн Зиёд раҳимаҳуллоҳ (Имом Абу Ҳанифадан) ривоят қиладилар: “Ким маййитнинг аҳлига бир марта таъзия билдирган бўлса, иккинчи марта яна таъзия билдириши лозим бўлмайди (“Музмарот” китоби)”. Таъзиянинг вақти вафот этгандан токи уч кунгача. Ундан кейин таъзия билдириш макруҳ бўлади. Лекин таъзия билдирувчи ёки таъзияни қабул қилувчи (сафар ёки бошқа сабабли таъзия кунларида) йўқ бўлса, уч кундан кейин ҳам таъзия билдирса, зарари йўқ. Таъзия дафндан кейин бўлиши дафндан аввал бўлишидан яхшироқ. Бу маййитнинг яқинларида қаттиқ жазава (безовталик, сабрсизлик) кузатилмаганда бўлади, агар қаттиқ жазава бўлса, таъзия дафндан аввал билдирилади. Таъзияни маййитнинг барча яқинлари; катта, кичик, эркак ва аёлга билдириш мустаҳабдир. Лекин ёш аёлга фақат маҳрамларигина таъзия билдиради (“Сирожул ваҳҳож” китоби). Таъзия эгасига қуйидаги сўзларни айтиш мустаҳаб: “Маййитингиз (отангиз ё онангиз)ни Аллоҳ мағфират қилсин, гуноҳларидан кечсин, раҳматига олсин. Сизга унинг вафоти сабаб сабр ва ажр берсин” (“Музмарот” китоби). Энг яхшиси Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг таъзияларидир:

إنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى

яъни: “Албатта, олгани ҳам, бергани ҳам Аллоҳникидир. Унинг ҳузурида ҳамма нарса ўлчовлидир”. Мусулмон кишининг кофир (мусулмон бўлмаган, ғайридин) қариндоши вафот этса: “Аллоҳ ажрингизни улуғ қилсин, азангизни чиройли қилсин”, – дейилади. Кофир кишининг мусулмон қариндоши вафот этса: “Аллоҳ азангизни чиройли қилсин, маййитингизни мағфират қилсин”, – дейилади. Унга, Аллоҳ ажрингизни улуғ қилсин, дейилмайди (“Сирожул ваҳҳож” китоби)” (“Фатавои ҳиндия”, Намоз китоби, 21-боб “Жаноиз”).
“Раддул муҳтор” китобида “Наводир” китобидан ривоят қилиб шундай дейилади:

جَارٌ يَهُودِيٌّ أَوْ مَجُوسِيٌّ مَاتَ ابْنٌ لَهُ أَوْ قَرِيبٌ يَنْبَغِي أَنْ يُعَزِّيَهُ وَيَقُولَ أَخْلَفَ اللَّهُ عَلَيْك خَيْرًا مِنْهُ وَأَصْلَحَك

яъни: “Яҳудий ёки мажусий қўшнининг ўғли ёки қариндоши вафот этса, унга шундай таъзия билдириш керак бўлади: “Аллоҳ сенга бундан яхшиси (яъни, мусулмон фарзанд)ни берсин ва сени (Ислом билан) ислоҳ қилсин”.”.
Демак, Исломда моддий қийинчиликка учраган кишиларга ёрдам бериш қанчалик муҳим бўлса, маънавий жиҳатдан мушкил аҳволга тушганларга ҳам тасалли бериш, таъзия билдириш шунчалик аҳамиятли. Бундай амаллар динимизнинг ўзаро ҳамкорлик, ҳамдардалик ва муҳаббат устига қурилганини билдириб туради. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Ҳурматли устозлар, жаноза намози қандай ўқилади? Иложи бўлса батафсил маълумот берсангиз.

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Жаноза намози фарзи кифоя бўлиб, бундан хабардор бўлган кишилардан бир қисми адо этиши билан бошқалардан бу фарз соқит бўлади. Агар ҳеч ким ўқимаса, ҳаммалари гуноҳкор бўладилар. Жаноза намозининг фарзи иккита: тўрт такбир ва тик туриб ўқиш. Вожиби – салом беришдир. Сано, салавотлар ва дуо ўқиш эса, суннатдир.

Жаноза намози қуйидагича ўқилади:
Имом маййитнинг кўкраги тўғрисида туриб, бош бармоғини қулоғи юмшоғига теккизиб “Аллоҳу акбар” дейди. Иқтидо қилганлар ҳам шундай қиладилар. Сўнг сано ўқилади:

سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ وَتَبَارَكَ اسْمُكَ وَتَعَالَى جَدُّكَ وَلَا إِلَهَ غَيْرُكَ

яъни: “Эй Аллоҳ, Сени пок деб, ҳамд айтиб ёд қиламан, исминг муборак, мартабанг улуғдир, Сендан ўзга илоҳ йўқ”.
Санодан сўнг иккинчи такбир айтилади ва бунда мазҳабимизга кўра қўл кўтарилмайди, қўл фақат биринчи такбирда кўтарилади холос. Иккинчи такбирдан сўнг салавот ўқилади:

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.
اَللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاِهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ

яъни: “Эй Аллоҳ, Иброҳим ва унинг оиласига салавот юборганинг каби Муҳаммад ва у зотнинг оиласига ҳам юборгин. Сен мақтовга лойиқ, буюк Зотсан.

Эй Аллоҳ, Иброҳим ва унинг оиласига барака нозил қилганинг каби Муҳаммад ва у зотнинг оиласига ҳам барака нозил қилгин. Сен мақтовга лойиқ, буюк Зотсан”.
Салавотдан сўнг учинчи такбир айтилади, ортидан маййитнинг ҳаққига дуо қилинади:

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِحَيِّنَا، وَمَيِّتِنَا، وشَاهِدِنَا، وَغَائِبِنَا، وَصَغِيْرِنَا، وَكَبِيرِنَا، وَذَكَرِنَا، وَأُنْثَانَا، اللَّهُمَّ مَنْ أَحْيَيْتَهُ مِنَّا فَأَحْيِهِ عَلَى الْإِسْلَامِ، وَمَنْ تَوَفَّيْتَهُ مِنَّا فَتَوفَّهُ عَلَى الْإِيْمَانِ

яъни: “Эй Аллоҳ, тирикларимизни ҳам, ўтганларимизни ҳам, бу ерда борларимизни ҳам, йўқларимизни ҳам, каттаю кичигимизни ҳам, эркагу аёлларимизни ҳам мағфират қилгин. Эй Аллоҳ, биздан кимни яшатсанг, Исломда яшат, кимни вафот эттирсанг, имонда вафот эттиргин”.
Маййит балоғатга етмаган ёш бола бўлса, юқоридаги дуонинг ўрнига қуйидаги дуо ўқилади:

اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا فَرَطًا وَاجْعَلْهُ لَنَا أَجْرًا وَذُخْرًا وَاجْعَلْهُ لَنَا شَافِعًا وَمُشَفَّعًا

яъни: “Эй Аллоҳ, Уни охиратда бизни кутиб оладиган хушхабарчи қил, уни бизга савоб ва захира қил, уни бизга шафоат қилувчи ва шафоати қабул бўлувчи қилгин”.

Кейин тўртинчи такбир айтилади ва салом берилади.
Жаноза намозига кеч қолган одам ният қилиб имомнинг такбир айтиши билан намозга қўшилади. Имом салом берганидан кейин нечта такбирга кеч қолган бўлса, такбирларнинг ўзини айтиб қўяди. Бошқа нарсаларни ўқимайди.

Жаноза ўқиш учун албатта таҳорат бўлиши шартдир. Таҳорат қилиб келгунча намозга улгурмайдиган бўлса, жаноза эгасидан бошқалар таяммум қилиб, намоз ўқишлари мумкин бўлади. Жаноза намози асносида имом такбир айтса, иқтидо қилганлар бошини осмон сари кўтармайди, кўтариш бадъат ҳисобланади.

Туғилган чақалоқ овоз чиқариб ёки қимирлаб, сўнгра ўлган бўлса, унга исм қўйилади, ювилиб кафанланади ва жаноза ўқиб кўмилади. Ўлик ҳолда туғилган чақалоққа исм қўйилмайди, жаноза ўқилмайди, ювиб, бир латтага ўраб кўмилади. Чақалоқнинг тирик туғилгани тўғрисида туққан она ёки туғдирган доянинг гувоҳлиги қабул қилинади (Манбалар: “Фатовои Ҳиндийя” ва “Бадоиус-саноиъ” китоблари). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Мазҳабга эргашиш қанчалик зарур. Баъзилар мазҳабга эргашиш шарт эмас деяпти. Шу гап тўғрими?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида барча мусулмонлар ўзлари билмаган масалаларни Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан сўраганлар. Саҳобаи киромлар даврида олим саҳобалардан ёш саҳобалар таълим олишди. Шу зайлда, шаръий илмларда маълум даражага етмаган кишилар муайян уламоларнинг йўлларини тутишлари анъанага айланиб, фиқҳий мазҳаблар кўпайиб борди. Чунки, Аллоҳ таоло Ўзининг каломида шундай деган:

فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

яъни: “Бас, агар билмайдиган бўлсангиз, зикр аҳлидан сўрангиз!” (Анбиё сураси, 7-оят).

Аммо вақт ўтиши билан улар орасидан тўрт йирик мазҳаб: ҳанафийлик, моликийлик, шофеийлик ва ҳанбалийлик ажралиб чиқди ва уларнинг мазҳаблари мусулмонлар оммаси томонидан “фиқҳий мазҳаблар” деб эътироф этилди.

Мазкур тўрт мазҳабнинг тўғрилиги ва ҳақ эканлиги ҳақида барча мусулмон уммати ижмо (иттифоқ) қилганлар. Далил сифатида қуйидаги олимларнинг сўзларини келтирамиз:

Аллома Ибн Ражаб раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг “Тўрт мазҳабдан бошқага эргашганга раддия” номли китобида шундай деган: “Аллоҳ таоло шариатни сақлаш ва динни муҳофаза қилиш учун ўз ҳикмати билан одамлар ичидан тўрт забардаст имомларни чиқариб берди. Уларнинг илму маърифатда юқори мартабага эришганларини ва чиқарган фатво ва ҳукмлари ҳақиқатга ўта яқинлигини барча уламолар бир овоздан эътироф қилганлар. Барча ҳукмлар ўшалар орқали чиқариладиган бўлди”.
Имом Бадриддин Заркаший “Баҳрул муҳит” китобида шундай ёзади: “Мусулмонларнинг эътироф қилинган тўрт мазҳаби ҳақдир ва ундан бошқасига амал қилиш жоиз эмас”.

Имом Али ибн Абдуллоҳ Самҳудий ўзларининг “Иқдул фарид фи аҳкомит-тақлид” номли асарларида шундай деганлар: “Билингки, ушбу тўрт мазҳабдан бирини ушлашда катта фойда бор. Ундан юз ўгиришда эса, катта муаммо ва ихтилофлар бор”. Имом Самҳудий сўзларини давомида шундай дейди: “Бир мазҳабда юришда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилган қуйидаги ҳадисга амал қилиш бор:

“فَإِذَا رَأَيْتُمُ اخْتِلَافًا فَعَلَيْكُمْ بِالسَّوَادِ الْأَعْظَمِ”

яъни: “Агар ихтилофни кўрсангиз, ўзингизга кўпчилик томонини лозим тутинг” (Имом Ибн Можа ривояти). Демак, мазҳабга эргашиш катта жамоага эргашиш ҳисобланади”.

Машҳур аллома Абдулҳай Лакнавий ҳазратлари ўзларининг “Мажмуатул фатово” китобларида Шоҳ Валиюллоҳ Деҳлавийнинг қуйидаги сўзларини келтирганлар: “Ҳиндистон ва Мовароуннаҳр юртларида шофеийларни ҳам, ҳанбалийларни ҳам, моликийларни ҳам мазҳаби тарқалмаган, бошқа мазҳаб китоблари ҳам етиб келмаган. Шунинг учун ушбу диёрларда яшовчи, ижтиҳод даражасига етмаган кишиларга Абу Ҳанифа мазҳабига эргашиш вожиб бўлади. Маккаи мукаррама ва Мадинаи мунавварада яшовчи кимсаларга ундай эмас. Чунки у ерда барча мазҳабларни топиш имконияти бор”.

Юқоридаги етук уламоларнинг бу мавзудаги фатво ва хулосаларини кўплаб келтириш мумкин. Бундан бизнинг юртимизда фақатгина Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳнинг мазҳабига амал қилиш лозим экани маълум бўлмоқда. Аллоҳга ҳамдлар бўлсинки, бир неча асрлардан бери ота-боболаримиз мазкур мазҳабга оғишмай амал қилиб келмоқдалар.

Минг афсуслар бўлсинки, мана шундай етук олимлар бир мазҳабни маҳкам ушлаб, тўғрилигини эътироф қилиб турган бир пайтда баъзи юртдошларимиз ўзлари илмий кўникма ҳосил қилмаган бўлсаларда: “Мен Қуръон ва ҳадисдан ўзим ҳукм оламан” деб, даъво қилиб, турли ихтилофларни келтириб чиқармоқдалар.

Машҳур уламоларимиздан Доктор Муҳаммад Саид Рамазон Бутий раҳимаҳуллоҳ ўзларининг “Мазҳабсизлик Ислом шариатига таҳдид солувчи энг хатарли бидъатдир” номли китобларида ҳозирги мазҳабсизларнинг воқеълигини изоҳлаб шундай деганлар: “Шубҳасиз улар (яъни, мазҳабсизлар)нинг ҳаммалари бевосита Қуръон ва суннатдан ҳукм олишни даъво қиладилар. Улар ўзини ҳудди санад, далиллар ва ровийларнинг билимдони ва тадқиқотчисидек тутсада, аслида биз ана шу одамларнинг орасида бутунлай саводсизларининг кўп гувоҳи бўлдик”.
Демак, мусулмонларнинг бирлиги, ибодатларнинг мукаммаллиги, жамиятнинг тинчлиги учун юртимиз мусулмонлари Имоми Аъзам раҳматуллоҳи алайҳнинг мазҳабларига эргашишлари лозим ва лобуддир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Мен ҳар куни бомдод намозини уйда ўқийман. Кундузи тирикчилик сабабли кўпинча пешин, аср ва шом намозларини ўқий олмайман. Хуфтон намозидан кейин ушбу намозларни қазо қилиб ўқисам бўладими? Бунинг зарари йўқми?

Ислом шариатида буюрилган беш маҳал фарз намозларини ҳар қандай вазиятда ҳам ўз вақтида ўқилиши лозим. Бу Аллоҳ таолонинг буйруғи.

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآَتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

“(Эй, мўминлар!) Намозни баркамол адо этингиз, закотни берингиз ва Пайғамбарга итоат этингиз, зора (шунда) раҳм қилинсангиз” (Нур сураси, 56-оят).
Фақат бир маҳал намозни ўқиган банда қолган намозларидан сўралади. Қиёматда энг биринчи сўраладиган амал фарз намозлари ҳақида бўлади. Чунки намоз Ислом динининг устинидир.

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم “بُنِيَ الإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَالحَجِّ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ” (رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ).

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ислом беш нарса устига қурилгандир: “Лаа илаҳа иллаллоҳ ва анна Муҳаммадан Расулуллоҳ” калимаси, намозни адо этиш, закот бериш, Байтуллоҳни ҳаж қилиш, Рамазон рўзасини тутиш”, дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Тирикчилик ёҳуд дунё ишлари бир маҳал намозни ҳам ўз вақтидан кечиктиришга узр бўла олмайди. Намоз, калимаи шаҳодатдан кейинги энг улуғ фарз ҳисобланади. Аллоҳ таоло:

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ

“Намозларни, ўрта намозни муҳофаза қилинг ва Аллоҳга тоат ила қоим бўлинг”, деган (Бақара сураси, 238-оят).
Намозни муҳофаза қилиш бу доимо ўз вақтида адо этиш деганидир. «Ўрта намоз» ҳақида турли фикрлар бор. Кўпчилик уламолар, ўрта намоздан мурод – Аср намози, деганлар. Намоз Аллоҳга итоатнинг бош рамзи бўлганидан оятнинг охирида: “Аллоҳга тоат ила қоим бўлинг”, дейилмоқда. Намозни вақтидан кечиктириш мумкин эмас. Аллоҳ таоло:

فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا

“Намозни тўкис адо этинглар. Албатта, намоз мўминларга вақтида фарз қилингандир”, деган (Нисо сураси, 103-оят).
Яъни, намозни муайян вақтларда ўқиш фарз бўлиб, ўша вақтларидан кечиктириш мумкин эмас.
Барча солиҳ амалларнинг аввали намоздир. Шу боис, намозни ҳар қандай ҳолатда тўкис адо этиш ҳар бир мусулмоннинг бурчидир. Бошқа амалларни узр билан кечиктириш мумкин, аммо намозни бутунлай тарк қилиш ёки ўз вақтидан кечиктиришга ўлим ва бехушликдан бошқа узр йўқ.

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنه: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: “الَّذِى تَفُوتُهُ صَلاَةُ الْعَصْرِ كَأَنَّمَا وُتِرَ أَهْلَهُ وَمَالَهُ” (رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ).

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аср намозини ўтказиб юборган (одам) оиласидан, бойлигидан айрилган (киши) кабидир”, деганлар. Яъни, аср намозини узрсиз ўқимаган одам оила аъзоларидан, мол-мулкидан айрилиб қолганга ўхшайди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бетоб ётган Имрон ибн Ҳусайнни зиёратига борганларида намозга маҳкам бўлишга буюриб:

“صَلِّ قَائِمًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَعَلَى جَنْبٍ” (رواه البخاري)

“Намозни тик турган ҳол адо этгин. Агар туриб ўқишга қувватинг етмаса ўтириб ўқи. Агар ўтириб ўқишга ҳам мадорингиз бўлмаса, у ҳолда ёнбошлаб ўқи” – дедилар (Имом Бухорий ривоят қилган).
Банда ўз намози ила ўзига омонлик, хотиржамлик ва нажот тилайди.

عن أبي قتادة رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال: “قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: افْتَرَضْتُ عَلَى أُمَّتِكَ خَمْسَ صَلَوَاتٍ وَعَهِدْتُ عِنْدِي عَهْدًا أَنَّهُ مَنْ حَافَظَ عَلَيْهِنَّ لِوَقْتِهِنَّ أَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ ، وَمَنْ لَمْ يُحَافِظْ عَلَيْهِنَّ فَلَا عَهْدَ لَهُ عِنْدِي”

Абу Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ азза ва жалла: “Мен сенинг умматингга беш вақт намозни фарз қилдим. Мен ўзимга ўзим, ким уларни муҳофаза қилиб ўз вақтида ўқиб келса, албатта, жаннатга киритаман, деб аҳд бердим. Ким уларни муҳофаза қилмаса, Менинг ҳузуримда унга аҳд йўқдир, деди”, деб айтдилар” (Имом Ибн Можа ривоят қилган).
Банда тириклигида бажарган ҳар бир амали қиёмат куни бирма-бир ҳисоб қилинади. Энг биринчи намози ҳақида сўралади. Агар намозни вақтида ўқиса, охиратда ютуққа эришади, дўзахдан халос бўлиб, жаннатга киради. Агар намозни ўз вақтида адо этмаган бўлса, муваффақият-сизликка учрайди, надомат чекади.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: “إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ عَمَلِهِ صَلاَتُهُ فَإِنْ صَلُحَتْ فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْجَحَ وَإِنْ فَسَدَتْ فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ…”
(رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ وَالدَّارِمِيُّ وَأَحْمَدُ وَسَنَدُهُ صَحِيحٌ).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтадилар: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Қиёмат куни банда амаллари ичидан энг биринчи ҳисоб қилинадигани унинг намозидир. Агар (намози) тўғри (адо этилган) бўлса, аниқ ютуққа эришибди, нажот топибди. Агар (намози) фосид бўлса, шубҳасиз ноумид бўлибди, ютқазибди. …”, деганларини эшитганман” (“Сунан” соҳиблари, Доримий, Аҳмад ривоят қилган. Ҳадис санади саҳиҳ).
Фарз намозларни рисоладагидек ўқиган одамнинг гуноҳлари кечирилади, дилидаги ғуборлар ювилади, руҳий ҳолати яхшиланади.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: أَرَأَيْتُمْ لَوْ أَنَّ نَهَرًا بِبَابِ أَحَدِكُمْ يَغْتَسِلُ فِيهِ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسًا مَا تَقُولُ ذَلِكَ يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ قَالُوا: لاَ يُبْقِي مِنْ دَرَنِهِ شَيْئًا قَالَ: فَذَلِكَ مِثْلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ يَمْحُو اللهُ بِهِ الْخَطَايَا. (رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ وَالتِّرْمِذِيُّ وَالنَّسَائِيُّ).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Биронтангиз эшиги олдидан ариқ оқиб ўтса, у ўша ариқда бир кунда беш маҳал чўмилса, ун(инг танаси)да кир қоладими?” деб сўрадилар. Шунда саҳобалар: “Йўқ, ҳеч қандай кири қолмайди”, дейишди. У зот: “Беш вақт намоз ҳам шунга ўхшайди. Аллоҳ у билан гуноҳларни кетказади”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий, Имом Насоий ривоят қилган).
Хулоса қилиб айтганда, мусулмон кишининг имонини озиқлантириб, куч бериб, янгилаб турадиган нарса намоздир. Намозсиз имон қалбнинг бир четида қаровсиз қолиб сўнади, маъносиз, сохта, тақлидий бир нарсага айланади. Ана шундай “имони”га ишониб, “қалбим пок”, дея намозини тарк этиш қуриб қолган чўпни гул, деб кўтариб юрганга ўхшайди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

НАМОЗДА БЕЛ ОЧИЛИБ ҚОЛИШИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Намоз дуруст бўлиши учун аврат аъзоларининг барчаси ёпиқ бўлиши шарт. Чунки, аврат ёпилиши намознинг фарзларидан бири ҳисобланади. Зеро, Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

يَا بَنِي آَدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ

яъни: “Эй, Одам авлоди! Ҳар бир масжид (намоз) олдидан зийнатларингиз (пок кийимларингиз)ни (кийиб) олингиз!” (Аъроф сураси, 31-оят).
Маълумки, намоздаги бирор бир фарз амал бажарилмаса намоз дуруст бўлмайди. Эркак киши намозда киндигининг остидан бошлаб тиззасининг остигача ёпиши фарздир (Манба: “Шарҳун нуқоя”).

Уламоларимиз аврат аъзолардан бирининг тўртдан бир қисми бир муддат очилиб қолса намоз бузилади, деганлар. Бунда аёл кишининг соқи (яъни болдири), эркак кишининг сони алоҳида аъзо ҳисобланади. Бир муддат миқдори эса уч марта тасбеҳ айтиш миқдорича экани билан изоҳланган (манба: “Ҳошиятут-Таҳтовий”).
Ҳозирги пайтда эса баъзи ёшлар калта ва тор кўйлак билан намоз ўқиб, руку ва саждага борганларида мана шу аъзоларининг тўртдан бири тугул ярмидан кўпроғи кўриниб қолиб, натижада шунча ҳаракат қилиб ўқиётган намозлари ўзлари билмаган ҳолда бузилишига олиб келмоқда. Бу ҳам етмагандай орқа сафдаги намозхонларнинг кўзлари аврат аъзоларга тушишига сабабчи бўлмоқдалар.

Яна шуни ҳам таъкидлаш керакки, ҳозирги кунда баъзилар калта шим (шортик)да намоз ўқимоқдалар. Ундай калта кийимда белни ёпганда, тизза очилиб қолиши, тиззани ёпганда эса бел очилиб қолиши табиий. Ваҳоланки, тиззанинг ўзи ҳам аврат аъзо ҳисобланиб, уни тўртдан бирини очилиб қолиши намозни бузади.
Шунинг учун ҳар бир намозхон ўзига қулай бўлган ва аврат аъзоларни ёпадиган кенг ҳамда узун кийимда намоз ўқиши динимиз талабидир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Bo'lim: Видео

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг карантин даврида масжидлар фаолиятини ташкил этиш юзасидан БАЁНОТИ

Ҳадис илми мактабининг 2020-2021 ўқув йили абитуриентлари учун МAХСУС КЎРСAТУВ

Намангандаги минг нафар хонадонга ҳайит туҳфаси топширилди

AОКA томонидан ташкиллаштирилган онлайн брифинг

Пандемия шароитида ҳайит байрамини нишонлаш

Рамазон эмас, Сиз-у биз ўтяпмиз. Бу ойнинг фазилатларидан кўпроқ баҳраманд бўлайлик.

Қадр кечасини ўз уйларимизда ўтказайлик!

Қадр кечаси минг ойлардан ҳам хайрлироқдир

«Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг хайрия тадбирлари

«Саховат ва кўмак» умумхалқ ҳаракати ташаббуси доирасида диний соҳа вакилларининг ҳайрия тадбирлари

Ҳомиланинг нидоси

Яхши қўшничилик – савобли амаллардан бири

Рамазон Қуръон ойи

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг Рамазон ойини ўтказиш ҳақидаги БАЁНОТИ

Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари хатми Қуръонлар, саловоти шарифлар, истиғфорлар ва тавба-тазаррулар якуни бўйича дуо қилдилар.