Фотогалерея

Слайдер

Масжидлар очилди! (фотожамланма)

Чоп этилди Iyun 8, 2020 Масжидлар очилди! (фотожамланма)da fikr bildirishni o'chirish

Бугун, 8 июндан «яшил» ҳудудларда жойлашган масжидлар ўз фаолиятини бошлади. Жомеларда эрта тонгдан келган намозхонлар ижтимоий масофани сақлаган ҳолда бомдод намозини адо этдилар. Шу билан “яшил” ҳуд...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Хоразм шаҳридаги «Муоз ибн Жабал» масжиди

Чоп этилди Yanvar 15, 2020 Фотолавҳа: Хоразм шаҳридаги «Муоз ибн Жабал» масжидиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Қиш таровати

Чоп этилди Yanvar 8, 2020 Фотолавҳа: Қиш тароватиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги «Минор» жоме масжиди

Чоп этилди Yanvar 4, 2020 Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги «Минор» жоме масжидиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Мақолалар

Қаффол Шоший мақбарасидаги битиклар маъносини биласизми?

Чоп этилди Dekabr 31, 2019 Қаффол Шоший мақбарасидаги битиклар маъносини биласизми?da fikr bildirishni o'chirish

Тошкент шаҳридаги “Қаффол Шоший мақбараси” ни ҳаммамиз яхши биламиз. Бу кўҳна иншоот ўзининг маҳобати ва безаклари билан алоҳида аҳамиятга эга. Зиётчилар бинонинг пештоқларига, маҳобатли гумбазига

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: “Ҳаким Термизий” жоме масжиди таровати

Чоп этилди Dekabr 30, 2019 Фотолавҳа: “Ҳаким Термизий” жоме масжиди тароватиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Қарши шаҳридаги “Кўк гумбаз” жоме масжиди

Чоп этилди Dekabr 29, 2019 Фотолавҳа: Қарши шаҳридаги “Кўк гумбаз” жоме масжидиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Навоий вилояти Кармана туманидаги Мавлоно Ориф Деггароний зиёратгоҳи

Чоп этилди Dekabr 28, 2019 Фотолавҳа: Навоий вилояти Кармана туманидаги Мавлоно Ориф Деггароний зиёратгоҳиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Нурота мажмуаси

Чоп этилди Dekabr 23, 2019 Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Нурота мажмуасиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Жиззах вилоятидаги “Маърифатли” жоме масжиди

Чоп этилди Dekabr 19, 2019 Фотолавҳа: Жиззах вилоятидаги “Маърифатли” жоме масжидиda fikr bildirishni o'chirish

ЎМИ Матбуот хизмати Расмлар муаллифи Шаҳзод Шомансур ...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги “Охунгузар” масжиди

Чоп этилди Dekabr 15, 2019 Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги “Охунгузар” масжидиda fikr bildirishni o'chirish

"Охунгузар" масжиди Тошкент шаҳридаги қадимий масжидлардан бири. Иншоот ХIХ асрнинг охирларида бунёд этилган. Масжидни Шонеъмат Иброҳим ўғли исмли савдогар 1850 йилда қурдирган. Узоқ йиллар давомида м...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Абу Исо Муҳаммад имом ат-Термизий зиёратгоҳи

Чоп этилди Dekabr 14, 2019 Фотолавҳа: Абу Исо Муҳаммад имом ат-Термизий зиёратгоҳиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази

Чоп этилди Dekabr 13, 2019 Фотолавҳа: Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Слайдер

Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Қосим шайх мажмуаси

Чоп этилди Dekabr 12, 2019 Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Қосим шайх мажмуасиda fikr bildirishni o'chirish

Фотолар муаллифи Шаҳзод Шомансуров...

Батафсил

Мақолалар

Темурийлар бунёд этган меъморий обидалар

Чоп этилди Dekabr 12, 2019 Темурийлар бунёд этган меъморий обидаларda fikr bildirishni o'chirish

Мусулмон меъморлигидаги энг яхши давр Амир Темур ва унинг авлодлари номи билан боглиқ. Темурийлар даврида қурилиш ишлари, меъморчилик мисли кўрилмаган даражада ривожланган. Амир Темур буюк иморатлар, ...

Батафсил

Касбларнинг энг афзали
Динимизда деҳқончилик билан шуғулланиш улуғ амаллардан ҳисобланади. Чунки улардан ҳамма …
3.07.2020
МУБОРАК ОВОЗЛАРИ
(Давоми, бошланиши ўтган сонларда) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак овозлари …
3.07.2020
Мустаҳкам оила – юрт таянчи
Оила қуриш жаноб Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суннатлари бўлиб, …
3.07.2020
НАФС РИЁЗАТИ
Нафс риёзати қандай бўлади? (Муаллиф) дедики, бу Аллоҳ осон қилган …
3.07.2020
Ошиқу орифлар. Дунёдан халос қилган тўрт илм
Ҳотами Асом раҳматуллоҳу алайҳ: “Тўрт илмни билгач, дунёдан буткул халос …
3.07.2020
Кўзлар йўлда толмасин
Ассалому алайкум, азизлар. Менинг ёшим етмишда. Бундан бир неча йиллар …
2.07.2020

Телефонга азон овозини ўрнатиб, ундан будильник сифатида фойдаланиш мумкинми?

Уламолар азоннинг аудио шаклидан намозга уйғотиш учун будильник сифатида фойдаланиш жоиз деганлар. Лекин айнан ўша уламолар агар азоннинг аудио шаклидан намозга уйғотиш учун эмас, балки, умумий уйқудан уйғотувчи восита сифатида фойдаланиш яхши иш эмас, балки, бундан сақланилган маъқул, дея таъкидлашган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Намоз ўқиётганимда баъзан адашиб қоламан, шунда намозни бузиб, бошидан бошлашим керакми ёки давом эттираманми? Шунга ойдинлик киритиб берсангиз.

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Киши намозда неча ракат ўқиганини билмай, иккиланиб қолса, бу иккиланиш умрида биринчи марта бўлса, намозни бузиб, янгитдан бошлайди.
Агар бундай иккиланиш биринчи маротаба бўлмаётган бўлса, гумонининг ғолиб (устун) тарафини олади. Масалан, икки ракат ўқидимми ёки уч ракатми деб иккиланиб, кейин икки ракатлигига гумони кўпроқ бўлса, икки ракат ўқибман деб, намозини давом эттиради.

Агар гумони ғолиб бўлмасдан, икки томон ҳам бир хил бўлса, озини олади. Масалан, уч ракат ўқидимми ёки тўрт ракатми деб иккиланса ва гумонида икки томон ҳам бир хил бўлса, озини олади, яъни, уч ракат ўқибман деб, намозини давом эттиради.

Лекин намозининг охири бўлиши мумкин бўлган ўринларда қадаи охирга ўтиради. Масалан, уч ракат ўқидимми ёки тўрт ракатми деб иккиланса ва гумони ҳам бир томонга кўпроқ бўлмаса, балки икки томон ҳам бир хил бўлса, озини олади, яъни, уч ракат ўқибман дейди, лекин қаъдаи охирга ўтириб аттаҳиётни ўқийди. Чунки, фаразан тўртинчи ракатда бўлсаю қаъдаи охирга ўтирмасдан туриб кетса, намози бузилар эди.

Аттаҳиётдан кейин туриб яна бир ракат ўқиб, саждаи саҳв қилиб намозини тугатади (Мухтасарул виқоя китобидан).
Бу ҳақда ҳадисда шундай келади:

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: “إِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فَلَمْ يَدْرِ أَوَاحِدَةً صَلَّى أَمْ اثْنَتَيْنِ فَلْيَبْنِ عَلَى وَاحِدَةٍ، وَإِنْ لَمْ يَدْرِ أَ ثِنْتَيْنِ صَلَّى أَمْ ثَلاَثَةً، فَلْيَبْنِ عَلَى اثْنَتَيْنِ، وَإِنْ لَمْ يَدْرِ أَثَلاَثًا صَلَّى أَمْ أَرْبَعًا فَلْيَبْنِ عَلَى ثَلاَثَةٍ، وَيَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ إِذَا سَلَّمَ” (رواه الإمامُ أحمد والإمامُ الترمذي).

яъни: Абдураҳмон ибн Авф разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон бирингиз намозида унутиб қолиб бир ракат ўқидими, икки ракат ўқидими била олмай қолса, бир ракат ўқидим, деб олсин. Агар икки ракат ўқидими, уч ракат ўқидими била олмай қолса, икки ракат ўқидим, деб олсин. Агар уч ракат ўқидими, тўрт ракат ўқидими била олмай қолса, уч ракат ўқидим, деб олсин ва салом беришидан олдин иккита саҳв саждаси қилсин”, дедилар (Имом Аҳмад ва Имом Термизий ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Баъзи пайтларда хуфтон намозини ўқиётганимда мени чақириб қолишади. Мен шундай вазиятда фарз ёки суннат намозини бузсам бўладими?

Ушбу масаладаги асл қоида шуки, киши ўқий бошлаган фарз ёки суннат намозларини бузиши жоиз эмас. Бундан бир қанча ҳолатлар истисно қилинади.

Аллома Шурунбулолий ўзининг “Нурул изоҳ” номли асарида шундай деган:
“Намоз ўқувчига муҳтож одам, оғир вазиятда нажот истаб чақириши сабабли намозни бузиши вожиб бўлади. Лекин (одатий ҳолатда) ота-онасининг чақириши билан намозни бузмайди (“Имом Таҳовий: “Бу гап фарзларга тегишли. Нафл намозларда бўлса, Ота-онаси унинг намозда эканини билиб чақирса, жавоб қайтармаса (намозни бузмаса), зарари йўқ. Агар ота онаси уни намоздалигини билмасдан чақирса, намозни бузиб, жавоб қайтаради”” “Мароқул фалаҳ”);

Доя туғиладиган боланинг ўлиб қолишидан қўрқса, намозни бузиши вожиб бўлади.

Намозни бузиш жоиз бўлган ўринлар қуйидагилар:

Ўзининг ёки ўзганинг бир дирҳам (тақрибан саксон минг, юз минг сўм)га тенг моли ўғирланса;

Қўйларига бўри ҳужум қилишидан қўрқса (ва шунга ўхшаш ҳолатларда);

Кўр киши чуқурга тушиб кетишидан қўрқиб уни қутқариш учун ёки шунга ўхшаган нарсалардан қўрқса (намозни бузиш жоиз)” Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Кейинги пайтларда қарзга пул берувчилар орасида пул бериб устама ҳақ (фоиз) олиш кенг тарқалган. Натижада қарз олган кишилар қарзига қўшиб устамасини ҳам тўлайман, деб ночор аҳволларга тушиб қоляптилар. Бунинг шариатдаги ҳукми қандай бўлади?

Сўнгги пайтларда судхўрлик кўп учраб турибди. Улар ҳозирги маишатни кўзлаб, охират азобини унутиб қўймоқдалар. Натижада кўпчилик қарздорлар қийин аҳволга тушиб қолишмоқда.

Баъзилар буни худди тижорат каби касб, дейдилар. Аммо Аллоҳ таоло тижоратни ҳалол қилиб, рибони ҳаром қилган.

Судхўрлик энг катта гуноҳлардан. Қуръони каримда судхўрлик билан шуғулланувчиларга дунё ва охиратда аламли азоблар борлиги ҳақида огоҳлантирилган. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

«Эй, имон келтирганлар! (Берган қарзларингизни) икки баравар ва ундан ҳам кўпайтириб, устама шаклида еб юбормангиз! Аллоҳдан қўрқингиз! Зора (шунда) толе топсангиз» (Оли Имрон сураси, 130-оят).

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам судхўрликни ҳалокатга олиб борувчи еттита гуноҳи кабиралардан бири эканлигини айтганлар. Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам рибо еювчини ҳам, унга вакил бўлганни ҳам лаънатладилар” (Имом Муслим ривояти).

Самура ибн Жундуб разияллоҳу анҳу ривоят қилади: Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай дедилар: “Бир куни тунда менинг олдимга икки киши келиб, мени муқаддас ерга (Байтул Мақдисга) олиб бордилар. Тепага кўтарилиб, тўлиб қон оқаётган дарё бўйига келдик. Дарё бўйида қўлига тош ушлаган бир киши турибди.

Дарёнинг ичида эса бир киши сузиб юрибди. Қирғоққа яқинлашиб, дарёдан чиқаман деса, қирғоқдаги киши унинг оғзига тош билан уради. У киши яна дарёнинг ўртасига бориб тушади. Яна чиқаман деб сузиб келади, яна тош отилади, яна орқага қайтади. Мен ёнимдагилардан дарёдаги киши кимлигини сўрадим, улар: бу судхўрлик қилган киши, деб жавоб бердилар».

Аллоҳ таборака ва таоло адли билан, киши кўзига зийнатли бўлиб кўринган барча ҳаром нарсалар ўрнига ҳалол нарсаларни ҳам ато этган. Масалан, рибони (судхўрликни) ҳаром қилган бўлса, ундан эваз қилиб, ҳалол тижоратга рухсат берган. Фолни ҳаром қилган бўлса, ўрнига истихора намозининг таълимини берган. Қиморни ҳаром қилиб, унинг эвазига мусобақада ғолиб бўлиб, мукофот олишни ҳалол қилди. Зинони ҳаром қилган бўлса, ўрнига никоҳлик турмушни ҳалол қилди. Маст қилувчи ичимликларни ҳаром қилиш эвазига бадан ва руҳга фойдали бўлган лаззатли шарбатларни ҳалол қилди.

Жобир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Набий (сав)дан ривоят қиладилар:

فَخُذُوا مَا حَلَّ لَكُمْ ، وَذَرُوا مَا حَرَّمَ اللهُ (رواه ابن ماجه)

яъни: “…Сизларга нима ҳалол қилинган бўлса уни олинглар ва Аллоҳ ҳаром этган нарсани ташланглар” (Ибн Можа ривояти).

Демак, пул қарз бериб, уни фоиз орқали кўпайтириб олиш шариатимизда қайтарилган. Ризқ инсонга Аллоҳ таоло томонидан берилган илоҳий неъмат экан, буни ҳалол йўллар билан излаш лозим бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Рамазон ойида ҳайз кўрган аёллар қандай йўл тутади?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Аёл киши Рамазон ойи давомида одати бошланиб қолса, у тугагунига қадар рўза тутмайди. Рамазон ойи ўтгандан кейин неча кун рўза тута олмаган бўлса, ўшанча кун қазо қилиб тутиб беради. Бу ҳукмга уламолар ижмоъ қилишган.
Муоза розияллоҳу анҳодан шундай ривоят қилинади:

عن معاذة العدوية أنها قالت لعائشة: ما بال الحائض تقضي الصوم ولا تقضي الصلاة؟ قالت عائشة: كان يصيبنا ذلك فنؤمر بقضاء الصوم ولا نؤمر بقضاء الصلاة. (رواه مسلم).

Муоза ал-Адавийя Оиша розияллоҳу анҳодан: “Нима учун ҳайз кўрган аёл рўзанинг қазосини тутадию намозни қазосини ўқимайди?” деб сўради. Оиша онамиз: “Узрли ҳолатга тушиб қолсак, рўзанинг қазосини тутишга, намознинг қазосини ўқимасликка буюрилганмиз”, деб жавоб бердилар (Имом Муслим ривояти).

Яъни, Пайғамбар алайҳиссалом ҳайз ҳолатидаги аёлларга рўзанинг қазосини тутиш, намознинг қазосини эса ўқимасликка буюрардилар. Ушбу ҳукм мўтабар фиқҳий китобларимизда атрофлича ёритилган:

“Аёл ҳайз ёки нифос кўрса, рўзасини очади. Кундуз куни мусофир сафардан келса ёки аёл ҳайздан покланса, куннинг қолган қисмида еб-ичишдан сақланади” (“Ҳидоя”).

“Ҳайз кўрган аёлдан намоз соқит бўлади, поклангач қазосини ўқимайди. Ҳайз кўрганнинг рўза тутиши ҳаром бўлади, поклангач қазосини тутади” (“Ал-Мухтор”).

“Фарз рўзани тутиб турган аёл ҳайз кўриб қолса, рўзаси ботил бўлади. Фарз адо бўлмай қолгани учун, поклангач унинг қазосини тутиш вожиб бўлади” (“Умдатур риъоя”).
Аёллар рўзани тўлиқ тутиш мақсадида дори истеъмол қилиб, одат қонини кечиктириши жоиз. Одатий қон келмагунча аёл киши пок саналади ва рўза тутиши лозим. Қонни тўхтатиб туриш-турмаслик борасида шаръан қайтариқ йўқ. Бу иш аёл кишининг соғлигига зарар қилмаса жоиз, зарар қилса жоиз эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Bo'lim: Фотогалерея

Масжидлар очилди! (фотожамланма)

Фотолавҳа: Хоразм шаҳридаги «Муоз ибн Жабал» масжиди

Фотолавҳа: Қиш таровати

Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги «Минор» жоме масжиди

Қаффол Шоший мақбарасидаги битиклар маъносини биласизми?

Фотолавҳа: “Ҳаким Термизий” жоме масжиди таровати

Фотолавҳа: Қарши шаҳридаги “Кўк гумбаз” жоме масжиди

Фотолавҳа: Навоий вилояти Кармана туманидаги Мавлоно Ориф Деггароний зиёратгоҳи

Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Нурота мажмуаси

Фотолавҳа: Жиззах вилоятидаги “Маърифатли” жоме масжиди

Фотолавҳа: Тошкент шаҳридаги “Охунгузар” масжиди

Фотолавҳа: Абу Исо Муҳаммад имом ат-Термизий зиёратгоҳи

Фотолавҳа: Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази

Фотолавҳа: Навоий вилоятидаги Қосим шайх мажмуаси

Темурийлар бунёд этган меъморий обидалар