Хом гапга пишиқ жавоб: Баландроқ бўлади

Мақолалар

Хом гапга пишиқ жавоб: Баландроқ бўлади

Чоп этилди Avgust 8, 2019 Хом гапга пишиқ жавоб: Баландроқ бўладиda fikr bildirishni o'chirish

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларидан сўрадилар:

– Одам кийиб юрадиган иштонини ёстиғининг устига қўйиб ётса нима бўлади?

Ҳазрат жавоб бердилар:

– Ёстиғи сал баланд бўлади!

Танҳолик ҳикмати
Бир муборак зотдан: – Гоҳида танҳо қолишга қандай сабр қиласиз? …
9.08.2020
Барибир битта манзилга борасиз
Миллиардер Стив Жобс 56 ёшида ошқозон ости бези саратони касаллигидан …
9.08.2020
Ибн Ҳаммоднинг истисқоси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин. Пайғамбаримизга …
9.08.2020
Ошиқу орифлар. УЙҚУСИЗ ТУНЛАР САМАРАСИ
Шоҳ Шужоъ Кирмоний қирқ йил ухламагани, ухлагани заҳоти Ҳаққ субҳанаҳу …
8.08.2020
Евроосиё иқтисодий иттифоқи ўлим ёқасида – сиёсатшунос
Евроосиё иқтисодий иттифоқи (ЕОИИ) клиник ўлим ҳолатида, деб ҳисоблайди сиёсий …
8.08.2020
Сув ҳақида биз билмайдиган ҳақиқатлар
Сув – бу ҳаёт! Унинг ўрнини ҳеч нарса боса олмайди.У …
8.08.2020

Рамазон ойида умра килса, ҳажни адо килгандек бўлармиш. Ҳатто ҳаж килгандан хам аълороқ экан. Сабаби муқаддас ой ва шайтонлар кишанланар экан. Охирги пайт бу каби гап-сўзлар кўпайиб қолди. Шу гаплар тўғрими?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Ҳаж умрадан афзал ҳисобланади. Бу умра Рамазонда қилинган бўлса ҳам ва унда охирги ўн кунлик қиёми, эътикофи бўлса ҳам ҳукм шундайлигича қолади. Бунга Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги сўзлари далолат қилади:

” اَلْعُمْرَةُ إِلَى الْعُمْرَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا، وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلَّا الْجَنَّةُ ” )رواه البخاري ومسلم.(

“Умра кейинги умрагача бўлган (кичик) гуноҳларга каффаротдир. Ҳажжи мабрурнинг мукофоти фақат жаннатдир” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти). Яна Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаж тўғрисида марҳамат қилиб айтадилар:

” مَنْ حَجَّ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ عَادَ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ ” (رواه البخاري ومسلم).

“Ким ҳаж қилиб, фаҳш сўзларни сўзламаса ва фисқ ишларни қилмаса, онадан туғилган кунидагидек (гуноҳлардан пок) бўлиб қайтади” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Юқорида мутлақ ҳаж ва Рамазонда қилинган умрани қиёсладик. Фарз ҳажни эса умуман умра билан қиёслаб бўлмайди. Чунки ҳажнинг ҳукми фарз, умра эса суннати муаккададир.

Рамазон ойида қилинган умра ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қиладилар:

” عُمْرَةٌ فِي رَمَضَانَ تَعْدِلُ حَجَّةً مَعِي “

“Рамазондаги умра мен билан қилинган ҳажга тенг келади” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Ушбу ҳадиси шарифда Рамазонда қилинган умра Пайғамбар алайҳиссалом билан қилинган ҳажга тенг эканлиги баён қилинмоқда. “Ҳажга тенг келади”, деган сўзни уламоларимиз “ҳажнинг савобига тенг келади”, деб тушунтирадилар. Лекин айнан мана шу умра зиммага фарз бўлган ҳажнинг ўрнига ўтмайди. Бу масалада ҳамма уламолар якдил фикрдалар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

МАШИНА ЭШИКЛАРИДАГИ КАРНАЙЛАРДАН ҚУРЪОН ЭШИТИШ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Карнайлар машинанинг эшикларига ўрнатилган бўлса, яъни, ён томонда бўлса, улардан Қуръон тиловатини эшитиш жоиз. Чунки бу ҳолатда Қуръоннинг қадрини пастга урадиган ҳеч қандай ҳаракат йўқ. Ён томондаги карнайлардан қироат тинглаш билан ҳеч ким Қуръонни хорлашни ният қилмайди. Зеро Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам амалларнинг ҳукми ниятларга боғлиқ эканини таъкидлаб айтадилар:

إنَّما الأعْمالُ بالنِّيَّاتِ

яъни: “Албатта, амаллар ниятларга боғлиқдир…” (Муттафақун алайҳ, Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган). Фақат Қуръон ўқилаётганда уни тингламасдан бошқа ишлар билан машғул бўлинмаса бўлгани.

Бунинг устига динимизда Қуръонни фақат юқори томондан эшитинг, деган кўрсатма ҳам мавжуд эмас. Саволда зикр қилинган “фатво”да эса айтарли бирорта далил келтирилмаган. Ваҳоланки, узоқ йиллардан бери Каъбатуллоҳ масжиди ва бошқа масжидларнинг иккинчи қаватида туриб, пастда бўлган биринчи қаватдаги қироатни эшитилади. Уламолардан ҳеч ким ҳозиргача, қироат пастдан келяпти, деб буни инкор қилгани йўқ.

Маълумки, Қуръон ўқиш сингари уни тинглаш ҳам жуда савобли иш, агар юқоридаги каби фатволар билан бунинг йўли тўсилса, кўпчилик Қуръон ўрнига бошқа нарсаларни эшитади, булар эса катта эҳтимол билан бекорчи-лағв нарсалар ҳам бўлиши мумкин.

Дарҳақиқат, Қуръони карим Аллоҳ таолонинг каломи, Пайғамбаримизга берилган энг катта мўжизадир. Аллоҳ таоло билан банда ўртасида қанча фарқ бўлса, Қуръони карим ва одамларнинг сўзларида ҳам шунчалик фарқ бор. Ҳатто Қуръони каримни таҳоратсиз ушлаш жоиз эмас.

Қуръонни ҳурматлашдаги биринчи қадам унинг қироатига жим туриб қулоқ солишдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло шундай дейди:

وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآَنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

яъни: “Қуръон ўқилганда уни тинглангиз ва сукут сақлангиз! Шояд (шунда) раҳм қилингайсиз!” (Аъроф сураси 204-оят).
Иккинчи қадам эса Қуръони карим оятларини тадаббур ва тафаккур қилишдир. Қуръони каримда шундай марҳамат қилинади:

وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآَنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ

яъни: “Ҳақиқатан, Биз Қуръонни зикр (эслатма) учун осон қилиб қўйдик. Бас, эслатма олувчи борми?!” (Қамар сураси 17-оят).

Қуръонга ҳурматнинг ниҳояси унга амал қилишдир. Аллоҳ таоло шундай дейди:

وَأَنْ لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا

яъни: “Албатта, агар улар (тўғри) йўлда устувор турганларида, албатта, Биз уларни сероб қилган бўлур эдик” (Жин сураси 16-оят).

Мана Қуръонни қандай ҳурмат қилиш керак!
Қадимдан ота-боболаримиз Қуръони каримнинг ҳурматини жойига қўйиб келишган. Фиқҳ китобларимизда Қуръонга ва илм китобларига оёқ узатмаслик, Мусҳафи шарифни устига бошқа китоблар, ҳатто қалам ҳам қўйилмаслиги таъкидланади.

Биз ҳам бу одобларни қўллаб-қувватлаймиз, лекин масалани қаттиқ олиб одамларга қийинчилик пайдо қилишни ёқламаймиз. Зеро, Қуръони каримга амал қилиш уни эшитишдан бошланади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

АСАЛАРИ САВДОСИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Бу масалада мазҳабимиз мужтаҳидларидан икки хил сўз бор. Имом Абу Ҳанифа ва Имом Абу Юсуф раҳимаҳумаллоҳ асалари оиласини уясиз сотиб олиш жоиз эмас, дейишган. Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳ эса, агар асалари бир жойга тўпланган бўлса, уларни инсиз, фақат ўзини сотиб олиш ҳам жоиз, деганлар (ҳар икки томоннинг далиллари бор, албатта). Агар асалари оиласини асалли муми (рамкаси) билан сотиб олинса, ҳамма имомлар наздида дуруст бўлади.

“Захира”, “Хулоса” ва “Ғиёсия” китобларида Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳнинг сўзларига фатво берилган (“Фатҳу бабил иноя”, “Фатҳул қадир” ва “Фатовои ҳиндия” китоблари ).

Демак, ўзларида ин бўлиб, фақат асалари оиласини сотиб олмоқчи бўлганлар ихтилофдан қочиш учун, битта бўлса ҳам асалли мум (рамка) ва асалари оиласини бирга савдо қилсалар, барча мужтаҳид имомлар наздида савдо дуруст бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Қуёшдан келган “эртага жавоб берасизлар”, деган овоз ҳақида ижтимоий тармоқларда видеоролик тарқалиб кетди. Шунга мусулмон киши сифатида қандай муносабат билдириш керак.

Биз мўмин-мусулмонлар охират куни ва ундаги ҳисоб-китобга имон келтирганмиз. Аллоҳ таоло ўзига ва охират кунига имон келтирган чин мўминлар ҳақида шундай дейди:

الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ

“Улар ғайб (пайғамбар келтирган хабарлар)га имон келтирадиган, намозни баркамол ўқийдиган ва Биз ризқ қилиб берган нарсалардан (садақа ва) эҳсон қиладиганлардир” (Бақара сураси, 3-оят).

Демак, фаразан ўша келган овоз рост бўлса, у бизнинг имонимизга қувват бўлади. Агар ёлғон бўлса ҳам охиратга бўлган имонимизга заррача зиён етказа олмайди. Чунки бизга Аллоҳ таоло ва Пайғамбаримизнинг охират ҳақлиги ва унда ҳар ким қилган иши учун жавоб бериши тўғрисидаги гувоҳлиги етарлидир.

ЕКА (Европа Косми Агентлиги) ҳамда НАСАнинг Қуёш ва Гелиосфера расадхонаси веб-сайти https://www.nasa.gov/feature/goddard/2018/sounds-of-the-sun берган маълумотларга кўра, Қуёшнинг тўлқинларини, эгри чизиқ бўйлаб ҳосил бўлган овозларини, унинг (вулқонининг) отилиш овозларини ёзиб олиш имконига эга бўлинган.
Тадқиқотчилар ушбу Қуёш товушлари 40 кун давомида Қуёш ва Гелиосфера Расадхонаси ҳамда Майкелсоннинг Имитацияси ёрдамида олинган. Тоза овоз тўлқинларини танлаш учун (тахминан 3 гигагерцли тезликда) маълумотни 3 МГТС частотасида фильтрланган ва ниҳоят, маълумотларни сайқаллаб, инсоннинг эшитиш қобилиятига мослаштириш учун уни 42 000 марта тезлаштирилган.

Қуёшдан ёзиб олинган ва эшитиш учун қайта ишланган мазкур товушни аудио шаклда НАСАнинг расмий веб-сайтида эълон қилинган бўлиб, у турли ижтимоий тармоқда тарқатилган товушдан мутлоқ фарқланади. Уни қуйидаги келтирилган видео файл орқали тинглаб кўришингиз мумкин.

Демак, ушбу аниқланган овоз оддий паст частотали товушлардан бошқа нарса эмас. Уни монтаж қилиб, араб лаҳжасидаги турли ибораларни қўшиб, фейк хабарлар тарқатиш ёҳуд шунга ўхшаш асоссиз хабарларга ишониб, одамлар ўртасида шов-шув кўтаришга уруниш динимиз кўрсатмасига мутлақо зиддир. Мусулмон киши саволда зикр қилинган видеоролик ва шунга ўхшаган ҳолатларда, вазминлик билан мулоҳаза билдириши, ростми-ёлғонми аниқ бўлмагунча бошқаларга тарқатишга ёки айтиб юришга шошилмаслиги керак. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Таҳийятул масжид намози қандай намоз? У қайси пайтларда ўқилади?

“Таҳийятул масжид” намози масжид саломи маъносида адо этиладиган нафл намози ҳисобланади. Таҳийятул масжид намозини масжидга кирган киши ўтирмасдан олдин ўқиши суннат ҳисобланади. Мабодо ўтириб олган бўлса ҳам туриб ўқийверади. Бу намоз икки ракат бўлиб, кўпчилик уламолар мустаҳаб деганлар. Бу намозда маълум сураларни ўқиш шарт қилинмаган. У қуйидаги пайтларда ўқилмайди:
– Куннинг уч маҳалида яъни, қуёш чиқаётган, қиёмга (тиккага) келган ва ботаётган вақтларда;
– Аср намозини адосидан кейин Шом намозини ўқиб бўлгунча;
– Бомдод намозини вақти киргандан бошлаб қуёш чиққунигача;
– Имом хутба ўқиётган пайтда;
– Ҳайит куни қуёш чиққандан кейин ҳам то ҳайит намози ўқилгунигача (манба: “Иноя шарҳи Ҳидоя” китоби).
Юқоридаги таҳийятул масжид намози ўқиб бўлмайдиган ҳолатларда масжидга кирган киши, “Субҳааналлоҳи, валҳамду лиллаҳи, ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар. Аллоҳумма солли васаллим ъала набиййинаа Муҳаммад”ни айтса масжид ҳаққини адо қилган бўлади.
Бундан бошқа барча вақтларда масжидга кирган киши таҳийятул масжид намозини ўқиса катта савоб олади.
Агар масжидга кирса, жамоат суннат ёки фарзни бошлаган бўлса, таҳийятул масжид намозини ўқимай суннат ёки фарз намозига киришади. Шу билан таҳийятул масжидни адо қилиш зиммасидан соқит бўлади (манба: “Раддул муҳтор” китоби).
Таҳийятул масжид намози ҳақида ҳадиси шарифда шундай келади:

عَنْ أَبِي قَتَادَةَ السَّلَمِيِّ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْمَسْجِدَ فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يَجْلِسَ” (مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ).

яъни: Абу Қатода разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда “Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирингиз масжидга кирса, ўтиришдан олдин икки ракат намоз ўқисин”, – деганлар” (Муттафақун алайҳ). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Хом гапга пишиқ жавоб: Баландроқ бўлади

Хом гапга пишиқ жавоб: Баландроқ бўлади