Қутурган шамол 200 дан ортиқ дарахтни йиқитди, 48 та машина яроқсиз ҳолга келган

Дунё янгиликлари

Қутурган шамол 200 дан ортиқ дарахтни йиқитди, 48 та машина яроқсиз ҳолга келган

Чоп этилди Mart 14, 2020 Қутурган шамол 200 дан ортиқ дарахтни йиқитди, 48 та машина яроқсиз ҳолга келганda fikr bildirishni o'chirish

Икки кундан буён Москва шаҳрида ва Россиянинг марказий ҳудудларида ёмғир аралаш кучли шамол эсмоқда. Пойтахт аҳолиси довул хавфидан огоҳлантирилди, тезкор штаб ишлаб турибди, деб хабар тарқатди РИА новости.

Қутурган шамол Москва шаҳрида 200 дан ортиқ дарахтни қулатган, бир киши ҳалок бўлган, икки киши касалхонага ётқизилган.

Табиий офат туфайли Первой Мясниковск кўчасида дарахт автомобиль устига қулаган. Натижада ҳайдовчи ҳалок бўлган, бошқаруви йўқолган машина яна иккита машинага бориб урилган.

Қулаган дарахтлар 48 та машинани яроқсиз ҳолатга келтирди.

Пойтахтдаги шарқий туманларнинг бирида жойлашган “Перовский” савдо марказининг олдида аёлнинг бошига реклама тахтаси қулаб тушган. Аёл зудлик билан касалхонага олиб кетилди, дейилади хабарда.

Москва аэропортларида 39 та рейс кечиктирилиб, 15 таси бекор қилинди.

Автомобиллар ҳаракатини ташкиллаштириш марказидан маълум қилинишича, кечга бориб, қаттиқ жала ва кучли шамол сабабли пойтахт кўчаларида узундан-узун автомобиллар тиқини юзага келиши мумкин. Фавқулодда вазият, ҳамда кучли ёмғир туфайли йўл транспорти ҳодисалари икки баробарга ортиш эҳтимоли бор.

Фавқулодда вазиятлар вазирлиги фуқароларга кўчада кетаётганда реклама баннерлари ва турли қурилмаларни четлаб ўтишни, дарахтлар тагига бекинмаслик ҳамда машиналарни қўймасликни маслаҳат бермоқда.

Такфир Исломнинг моҳиятига зиддир
Ҳанафий мазҳабига кўра, иймон – Аллоҳнинг ҳузуридан Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи …
17.04.2024
Телефонда гаплашишнинг 60 одоби
· Одобнинг асли – ўзини нуқсонли, бошқани – комил кўрмоқликдир. …
17.04.2024
МАДИНАИ МУНАВВАРАГА КИРГАН ПАЙТДА ЎҚИЛАДИГАН ДУО
“Бисмиллааҳ, маа шаа Аллооҳ, лаа ҳавла валаа қуввата иллаа биллааҳ. …
15.04.2024
Тарбия амал билан бўлади
“Фарзандлар оилада қулоқлари билан эмас, кўзлари билан таълим оладилар” деганлар. …
13.04.2024
Рўза давом этаверади
Рамазондан кейин ҳам рўза тутиш тугаб қолмайди, Қуръон ўқишдан йироқлашилмайди, …
7.04.2024
МАДИНАИ МУНАВВАРАГА ЕТИБ КЕЛГАНДА АЙТИЛАДИГАН ЗИКРЛАР
Мадинаи мунаввара деворларига кўзи тушганидан бошлаб Набий соллаллоҳу алайҳи ва …
6.04.2024

Таяммумни соддароқ қилиб тушунтириб беринг илтимос.

Таяммум арабча сўз бўлиб, “қасд қилиш”, деган маънони билдиради. Шариатимизда эса поклик ҳосил қилиш учун пок ер жинсини қасд қилиш (яъни, юзга ва қўлга суртиш)дир. Пок ер жинси деганда – тупроқ, қум, тош ва шу кабилар тушунилади. Таяммум таҳоратнинг ҳам, ғуслнинг ҳам ўрнига ўтади. Аллоҳ таоло айтади:

فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا

яъни: “…(лекин) сув топмасангиз, пок тупроққа таяммум қилинг…” (Моида сураси, 6-оят)

Қуйидаги ҳадис ҳам ворид бўлган: “Сув топа олмасанг, ҳатто ўн йилгача бўлса ҳам, таяммум сенга етарли бўлади” (Имом Абу Довуд Абу Зардан, Имом Термизий, Имом Насаий ривояти).

Таяммум қилиш жоиз бўлиши учун одам сув ишлатишдан ожиз бўлиши керак. Сувдан ожиз бўлиш турлича бўлиши мумкин:
– Сув ≈2 км.дан узоқда бўлиши;
– сув ишлатса касал бўлиши ёки касаллик зиёда бўлиши;
– ювинса сув ёки ҳавонинг совуқлигидан зарар кўриши аниқ бўлса;
– сув олдида душман бўлса;
– таҳорат қилса ичимлик сувисиз қоладиган бўлса;
– Қудуқ каби жойдан сув олишга керакли воситалар бўлмаса.

Таямммум қуйидагича қилинади:
– дастлаб таҳоратсизликни кетказишни ният қилиб, пок тупроқни қасд қилади;
– кейин икки қўлини пок тупроққа уради, ёпишиб қолган тупроқни қоқиб, қўлларини юзига суртади;
– кейин яна қўлларини тупроққа уради ва чап қўл кафтининг ичи билан ўнг қўлини тирсаклари билан масҳ қилади, ўнг қўл кафтининг ичи билан чап қўлини тирсаклари билан масҳ қилади. Бунда қўлларнинг ҳамма жойини масҳ қилиш шарт;
Таяммумни намоз вақти киришидан олдин қилса ҳам бўлади. Сув топилгунча, битта таяммум билан хоҳлаганча намоз ўқиш мумкин.

Таяммумни таҳоратни бузувчи нарсалар бузади.

Сув топишидан умиди бўлган киши намозни охирги вақтигача кечиктириб туриши мустаҳаб ҳисобланади (“Ал-Мухтор”, “Ал-ихтиёр”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Баъзи ҳажга бориб келган ҳожи акаларни гуноҳ ишларни қилиб юрганларини кўрамиз. Баъзилари эса бировлардан пул олиб, вақтида қайтармай фирибгарлик қиладилар. Бизга диндан, ҳадисдан гапириб, насиҳат қилаётган кишиларнинг турли гуноҳ ишларини қилиб юрганларини кўрамиз. Ислом дини ҳақ дин. Инсонларни тўғри йўлга бошловчи дин. Буни эътироф этамиз. Лекин нима учун ҳозирги кунда баъзи мусумонларда бу каби ҳолатлар учрамоқда?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Аввало Ислом дини ва унга эътиқод қилувчи мусулмон шахс ўртасидаги алоқани яхши билиб олиш керак. Мусулмоннинг хато ва гуноҳ ишлари сабабли Ислом динини қоралаш катта хатодир!
Аслида Ислом динининг моҳияти ва мусулмон шахси бошқа-бошқа масалалардир. Ислом дини мукаммал дин бўлса, мусулмон шахсиёти худди бошқа одамлар каби хато қилиши табиий бўлган оддий инсон. Унинг қилган айбу хатолари Исломнинг ноқислигидан эмас! Шу сабабли Аллоҳ таоло бизга ким мутлақ ўрнак бўла олишини баён қилади.

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآَخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا

“(Эй, имон келтирганлар!) Сизлар учун – Аллоҳ ва охират кунидан умидвор бўлган ҳамда Аллоҳни кўп ёд қилган кишилар учун Аллоҳнинг пайғамбарида гўзал намуна бордир”.
Демак, бизга Пайғамбаримиз алайҳиссалом мутлақ ўрнак бўладиган инсондирлар. У зот қилган табиий, инсоний одатларга алоқаси бўлмаган барча ишлар – диндир. Ислом қандай дин эканини билмоқчи бўлганлар у зотнинг ҳаётларини ўргансин. Ваҳолангки, ҳеч бир доҳийнинг ҳаёти у зотнинг ҳаётларичалик ўрганилмаган.
Аллоҳ таоло Ислом дини орқали ўзининг адолат мезонини ўрнатиб қўйган. Қиёмат кунида ҳар бир инсон, у ким бўлишидан қатъий назар, барча амаллари учун ана шу мезон асосида жавоб беради. У амаллар куфр, зино, одам ўлдириш ва бировларни молини ноҳақ ейиш каби катта гуноҳлар бўладими, ёки улардан бошқа кичик гуноҳлар бўладими ҳисоб кунида жавобсиз қолмайди. Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ

“Бас, кимки (дунёда) зарра миқдорида яхшилик қилган бўлса, (қиёмат куни) уни кўрар. Кимки зарра миқдорида ёмонлик қилган бўлса ҳам, уни кўрар” (Залзала сураси, 7-8 оят).
Дунёда баъзи бир инсонлар қилмишларининг жазосидан қутилиб қолишлари мумкин. Аммо Қиёмат куни ҳеч бир ҳақ зое бўлмайди. Бунда фақат одамлар орасидаги ҳақ-ҳуқуқларгина эмас, балки барча махлуқотлар орасидаги ҳақ-ҳуқуқлар ҳам адолат билан ўз эгасини топади.

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لَتُؤَدَّنَّ الْحُقُوقُ إِلَى أَهْلِهَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُقَادَ لِلشَّاةِ الْجَلْحَاءِ مِنَ الشَّاةِ الْقَرْنَاءِ” (رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَالتِّرْمِذِيُّ).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, қиёмат куни ҳақларни ўз аҳлига адо қилурсиз. Ҳаттоки шохсиз қўйга шохли қўйдан ўч олинади” деганлар” (Имом Муслим ва Имом Термизий ривояти).
Шунинг учун мусулмон киши доимо ўзини тергаб туриши, назорат қилиб, айб ва камчиликларини тўғирлашга ҳаракат қилиш лозим бўлади.
Сиз саволда сўраган ҳолатларнинг учраб туриши бугунги кунда биз мусулмонлар руҳий тарбияга, қалб касалликларини даволашга қай дарада муҳтож эканимизни кўрсатмоқда! Албатта, қалб танадаги барча аъзоларнинг подшоҳи ва йўлбошчисидир.
Бу борада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

“أَلاَ وَإِنَّ فِي الجَسَدِ مُضْغَةً : إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الجَسَدُكُلُّهُ، وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الجَسَدُ كُلُّهُ، أَلاَ وَهِيَ القَلْبُ” (رَوَاهُ البُخَارِيُّ).

“Огоҳ бўлинглар, жасадда бир парча гўшт бор. У ислоҳ бўлса, жасаднинг бошқа аъзолари ҳам ислоҳ бўлади. Агар у бузилса, тананинг бошқа аъзолари ҳам бузилади. Огоҳ бўлингларки, ўша бир парча гўшт –қалбдир” (Имом Бухорий ривояти).

Қолаверса, беайб Парвардигор. Ҳеч ким мен айб қилмайман, дея олмайди. Бандада хато-камчилик бўлади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек «Ҳар бир Одам боласи хатокордир. Хатокорларнинг энг яхшиси тавба қилувчилардир”. Мусулмон киши одамларнинг қилганига қараб эмас, ўз динининг кўрсатмасига биноан амал қилади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

РЎЗАДОРНИНГ МИЛКИ ҚОНАБ, ҚОН ИЧИГА КЕТСА НИМА БЎЛАДИ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ичга қон ютиш масаласининг бироз тафсилоти бор. Тиш олдирганда ёки милк қонаганда туфук қондан кўп бўлса, ютганда ҳам таъми билинмаса, рўзани бузмайди. Агар қон туфукдан кўп бўлса, рўза бузилади. Агар туфук ва қон баробар бўлса, эҳтиётан, рўза бузилади. Бу ҳақида Ҳанафий мазҳабининг мўътабар манбаларидан бири бўлган “Раддул Мухтор” китобида шундай дейилади:

(أَوْ خَرَجَ الدَّمُ مِنْ بَيْنِ أَسْنَانِهِ وَدَخَلَ حَلْقَهُ ) يَعْنِي وَلَمْ يَصِلْ إلَى جَوْفِهِ أَمَّا إذَا وَصَلَ فَإِنْ غَلَبَ الدَّمُ أَوْ تَسَاوَيَا فَسَدَ وَإِلَّا لَا ، إلَّا إذَا وَجَدَ طَعْمَهُ

Яъни: “Тишлари орасидан қон чиқиб, томоғига етсаю ичкарига кетмаса, рўза очилмайди. Агар ичкарига кетган бўлса, қони тупукдан кўпроқ ёки баробар бўлса рўза бузилади. Тупукдан оз бўлса, рўза очилмайди. Агар қон туфукдан кам бўлса ҳам ютинганда унинг таъмини сезса, рўза очилади” (“Раддул Муҳтор”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Намозда ташаҳҳуд дуосидан кейин саловат ўқилади. Кейин “Роббана…” дуоси ўқиладими ёки ундан олдин яна бирор дуо ўқиладими?

Намозда ташаҳҳуд ва саловатдан кейин намозхон ўзи ва ота-онаси, мўмин-мусулмонларнинг ҳаққига дуо қилади. Дуонинг матни қуйидагича:

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ

Ўқилиши: “Аллоҳуммағфирлий ва ливалидайя ва лил-муъминийна вал-муъминаат вал-муслимийна вал-муслимаат”.
Маъноси: “Эй, Аллоҳ! Мени, ота-онамни, мўмин ва мўминаларни, муслим ва муслималарни мағфират қилгин”.
Дуода фақат ўзини эмас, барча мўмин мусулмонларни эслаш суннатдир. Кейин Қуръони каримда келган “Роббанаа атина…” дуосини ўқиш мумкин:

رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

Ўқилиши: “Роббанаа аатина фид-дуня ҳасанатан ва фил аахироти ҳасанатан ва қинаа азаабан-наар”.
Маъноси: “Эй, Роббимиз! Бизга дунёда ҳам яхшилик, охиратда ҳам яхшилик ато этгин. Бизни дўзах азобидан сақлагин”.
Намозда одамларнинг сўзлари ва улардан сўраладиган “Мени фалончи аёлга уйлантир”, “Менга кўп мол бер” каби дуолар қилинмайди (манба: “Фатовои ҳиндия”, “Хулосатул фатово” ва “Табйинул ҳақоиқ” китоблари).
Суннатда юқорида келтирилган дуолардан бошқалари ҳам бор:

عَنْ أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : عَلِّمْنِي يَا رَسُولَ اللَّهِ دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِي صَلَاتِي ، فَقَالَ : “قُلْ: اللَّهُمَّ إِني ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلماً كَثِيراً وَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ” (رواه البخاري ومسلم)

Абу Бакр разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. У киши Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламга: “Эй, Аллоҳнинг Расули! Менга бир дуо ўргатинг, мен уни намозда ўқиб юрай”, дедилар. Шунда Расулуллоҳ: “Айтинг: Эй, Аллоҳ! Албатта, мен ўзимга кўп зулм қилдим ва Сендан ўзга гуноҳларни кечирувчи йўқдир. Мени ҳузурингдан бўлган мағфират билан кечиргин ва менга раҳм қилгин! Албатта, Сен кўп кечирувчи ва ўта раҳмли зотсан”, дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Дуонинг ўқилиши: “Аллоҳумма инний золамту нафсий зулман касийрон. Ва иннаҳуу лаа яғфируз-зунууба иллаа анта. Фағфирлий мағфиротан мин ъиндик варҳамний. Иннака антал-ғофуурур-роҳийм”.
Баъзи уламолар Абдуллоҳ ибн Масъуддан ривоят қилинган қуйидаги дуони ўқишни тавсия қиладилар:

وَكَانَ ابْنُ مَسْعُودٍ يَدْعُو بِكَلِمَاتٍ مِنْهُنَّ : “اللَّهُمَّ إنِّي أَسْأَلُك مِنَ الْخَيْرِ كُلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الشَّرِّ كُلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ” (رواه ابن أبي شيبة)

Ибн Масъуд разияллоҳу анҳу бир қанча калималар билан дуо қилар эдилар. Жумладан: “Эй, Аллоҳ! Сендан мен билган ва билмаган яхшиликларнинг барчасини сўрайман. Мен билган ва билмаган ёмонликларнинг ҳаммасидан паноҳ сўрайман” (Имом Ибн Аби Шайба “Мусаннаф”да ривоят қилган).
Дуонинг ўқилиши: “Аллоҳумма инний асъалука минал-хойри куллиҳи маа ъалимту минҳу ва маа лам аълам. Ва аъуузу бика минаш-шарри куллиҳи маа ъалимту минҳу ва маа лам аълам” (манба: “Ан-Ниҳоя” китоби).
Намозда қуйидаги дуони ҳам айтиш мустаҳаб саналади:

رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقْبَلْ دُعَاءِ رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ

Яъни: “Эй, Раббим! Мени ва зурриётимдан (кўп фарзандларимни) намозни баркамол адо этувчи қилгин! Эй, Раббимиз! Дуоимни қабул эт! Эй, Раббимиз! Ҳисоб-китоб қилинадиган (қиёмат) куни мени, ота-онамни ва (барча) мўминларни мағфират қилгин!” (Иброҳим сураси, 40-41-оятлар).

Демак, юқоридаги зикр қилинган дуолар – намозни тугатмасдан, ҳали салом бермасдан ўқиладиган дуолардир. Уларнинг сони чеклаб қўйилмаган, гоҳида биттасини, гоҳида бир нечтасини айтиш мумкин. Намоз охирида дуо қилиш суннат бўлиб, ижобатга яқин ҳисобланади. Шуни ҳам айтиш жоизки, оят ва ҳадисларда зикр қилинган, юқорида келтирилган дуолардан бошқа дуоларни ҳам ўқиш мумкин (манба: “Фатовои ҳиндия” ва “Татархония” китоблари). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

РЎЗАДОР КИШИНИНГ УЙҚУДА ЭҲТИЛОМ БЎЛИШИ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Эҳтилом бўлиш яъни уйқуда булғаниш рўзани бузмайди. Чунки, бундай ҳолат кишининг ўз ихтиёри билан содир бўлмайди. Эҳтилом бўлган рўзадор уйқудан тургач дарров ғусл қилиб олади. Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

عن ابن عباس قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ثَلاَثَةٌ لاَ يُفَطِّرْنَ الصَّائِمَ الْقَىْءُ وَالْحِجَامَةُ وَالاِحْتِلاَمُ.
(رَواه البزار بإسنادين وصحح أحدهما وظاهره الصحة).

“Уч нарса рўзадорнинг рўзасини очмайди; (беихтиёр) қайт қилиш, қон олдириш ва эҳтилом” (Имом Баззор ривояти).

Бу ҳақида Имом Бурҳониддин Марғилоний шундай дейдилар:

( فَإِنْ نَامَ فَاحْتَلَمَ لَمْ يُفْطِرْ ) لِقَوْلِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ { ثَلَاثٌ لَا يُفْطِرْنَ الصِّيَامَ الْقَيْءُ وَالْحِجَامَةُ وَالِاحْتِلَامُ } ، وَلِأَنَّهُ لَمْ تُوجَدْ صُورَةُ الْجِمَاعِ وَلَا مَعْنَاهُ وَهُوَ الْإِنْزَالُ عَنْ شَهْوَةٍ بِالْمُبَاشَرَةِ

“Рўзадор уйқусида эҳтилом бўлиб қолса, рўзаси очилмайди, чунки Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уч нарса рўзадорнинг рўзасини очмайди; (беихтиёр) қайт қилиш, қон олдириш ва эҳтилом”, деганлар. Яна бу ҳолатда жинсий алоқанинг кўриниши ҳам, маъноси (яъни, шаҳват билан маний нозил бўлиши) ҳам бўлмагани учун рўзани бузмайди” (манба: “Ҳидоя”).

Демак, саҳарликдан кейин ухлаб, эҳтилом бўлиб қолган киши, ғусл қилади, оғиз бурнини муболаға қилмай ювади ва рўзасини давом эттиради. Баъзи уламоларимиз оғиз ва бурун чайишда муболаға қилмасликни оғиз ва бурунда сувни кўп ушлаб турмаслик билан изоҳлашган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Қутурган шамол 200 дан ортиқ дарахтни йиқитди, 48 та машина яроқсиз ҳолга келган

Қутурган шамол 200 дан ортиқ дарахтни йиқитди, 48 та машина яроқсиз ҳолга келган