Индонезия XI халқаро Қуръон мусобақаси бошланмоқда

Дунё янгиликлари

Индонезия XI халқаро Қуръон мусобақаси бошланмоқда

Чоп этилди Mart 11, 2019 Индонезия XI халқаро Қуръон мусобақаси бошланмоқдаda fikr bildirishni o'chirish

Бугун Индонезияда Жануби-Шарқий Осиё ва Тинч океани (АСЕАН)нинг бошқа мамлакатлари учун XI халқаро Қуръон ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадислари мусобақаси бошланади. Мазкур мусобақа Индонезия Президенти Ёко Видодон кўмаги ва Султон ибн Абдулазиз номидаги хайрия институти ҳамкорлигида ташкил этилмоқда. Мусобақа Қуръони карим ва ҳадиси шариф бўйича икки йўналишда ўтказилади. Унда Жануби-Шарқий Осиё ва Тинч океани давлатлари фуқаролари қатнашадилар. Биринчи учта ўрин вакиллари қимматбаҳо совғалар билан тақдирланиб, ҳажга йўлланма берилади.

Маълумот учун, АСЕАН номи билан танилган Жануби-Шарқий Осиё давлатлари иттифоқи, асосан сиёсий, иқтисодий ва маданий ташкилот ҳисобланади. Унинг таркибига Тайланд, Индонезия, Малайзия, Сингапур, Филиппин, Бруней, Вьетнам, Лаос, Мянма, Камбоджа каби давлатлар киради.

Мағфират қилиш Ўзининг иродаси
«Аллоҳ таоло айтади: “Эй одам боласи! Модомики, сен Менга дуо …
19.04.2024
Такфир Исломнинг моҳиятига зиддир
Ҳанафий мазҳабига кўра, иймон – Аллоҳнинг ҳузуридан Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи …
17.04.2024
Телефонда гаплашишнинг 60 одоби
· Одобнинг асли – ўзини нуқсонли, бошқани – комил кўрмоқликдир. …
17.04.2024
МАДИНАИ МУНАВВАРАГА КИРГАН ПАЙТДА ЎҚИЛАДИГАН ДУО
“Бисмиллааҳ, маа шаа Аллооҳ, лаа ҳавла валаа қуввата иллаа биллааҳ. …
15.04.2024
Тарбия амал билан бўлади
“Фарзандлар оилада қулоқлари билан эмас, кўзлари билан таълим оладилар” деганлар. …
13.04.2024
Рўза давом этаверади
Рамазондан кейин ҳам рўза тутиш тугаб қолмайди, Қуръон ўқишдан йироқлашилмайди, …
7.04.2024

Маҳалладошимизнинг жаноза маросимида бир киши: «Азадорларнинг хонадонида уч кун таом еб бўлмайди», деди. Шу тўғрими?

Азадорларнинг уч кун давомида таом қилиб зиёфат шаклида одамларга беришлари макруҳдир. Бу қабиҳ бидъатдир (Ибнул Ҳимом. «Фатҳул Қодир”).

Имом Қуртубий (раҳматуллоҳи алайҳ) айтади: “Азадорларнинг биринчи ва еттинчи (каби махсус) кунларда таом тайёрлаб одамларни даъват қилишлари жоҳилият одатларидандир. Бу ҳол Исломда йўқдир. Бу даъватга биноан бориш макруҳдир. Зеро, бу иш мункарга ёрдам бериш ҳисобланади. Аллоҳ таоло бизларни мункарга ёрдам беришдан қайтарган» (Биркавий, Тариқату-Муҳаммадийя).

Маййит чиқарилган кун ва сўнгги иккинчи, учинчи, еттинчи кунларида таом ҳозирлаш макруҳдир (“Фатавои Баззозия”).

Марҳум хонадонида уч кун ичида таом бериш жоиз эмас (“Хулоса”). Лекин узоқдан келган қариндошлар ва азадор билан узоқ муддат бирга турувчилар учун қўшнилар таом тайёрлаб беришлари мумкин. Маййит учун уч кун аза тутишнинг зарари йўқ. Аммо бунда махсус жойлар ва таомлар қилиш каби ман этилган нарсалар бўлмаслиги шарт (Табйинул ҳақоиқ).

Мусибат кунлари зиёфат шаклида таом бериш макруҳдир. Зеро, бу иш ғам-ғусса кунларига муносиб эмас. Аммо меросхўрлар ичида сағир бўлмаса, таом тайёрлаб камбағалларнинг уйларига тарқатиш яхшидир (“Фатовои Қозихон”).

Демак, аза кунлари ва махсус (3, 7, 40-) кунларда маййит руҳига савоби етиши учун таом тайёрлаб, зиёфат бериш ношаръийдир.

Дунёдан ўтган киши сувга чўкаётган киши каби тез ёрдамга муҳтождир. У яқинлари ва дўстларидан мадад кутади. Ортда қолганларнинг марҳумга кўрсатадиган биринчи мададлари Аллоҳ таолога илтижо қилиб уни қабр ва оташ азобидан асрашни сўраб дуо қилишларидир.

Садақа қилиш, таҳлил ва тасбеҳ айтиш, Қуръони карим оятларини холисона ўқиш ва уларнинг савобини марҳум руҳига бағишлаш мумкин. Буларнинг савоби марҳум руҳониятига етади ва унга фойда беради (“Раддул Муҳтор”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

ТАЪЗИЯ БИЛДИРИШ ОДОБЛАРИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Динимизда яқинларининг бирортаси вафот этган кишига ҳамдардлик билдириш савобли ишлардандир. Марҳумнинг ҳаққига дуо қилиб, истиғфор айтиш, турли эҳсон ва тиловатлар қилиб, савобини бағишлаш мумкин.
Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилади:

وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آَمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

яъни: “Улардан кейин (дунёга) келган зотлар айтурлар: “Эй, Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин ва қалбларимизда имон келтирган зотларга нисбатан гина пайдо қилмагин! Эй, Раббимиз! Албатта, Сен меҳрибон ва раҳмли зотдирсан!” (Ҳашр сураси, 10-оят).
Ҳадис шарифда таъзия билдириш ҳақида шундай деганлар:

من عزى مصابا فله مثل أجره ( رواه الامام الترمذي وابن ماجه عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه)

яъни: “Ким мусибатга учраганга таъзия билдирса, унга ҳам мусибатга учраганнинг савобича ажр бор” (Имом Термизий ва Имом Ибн Можа ривоятлари).

من عزى ثكلى كسي بردا في الجنة ( رواه الامام الترمذي عن أبي برزة رضي الله عنه)

яъни: “Ким фарзандидан ажралган аёлга таъзия билдирса, унга жаннатда (катта) кўйлак кийдирилади” (Имом Термизий ривоятлари).
“Фатовои ҳиндия” китобида таъзия ҳақида қуйидаги фатволар келтирилган:

التَّعْزِيَةُ لِصَاحِبِ الْمُصِيبَةِ حَسَنٌ ، كَذَا فِي الظَّهِيرِيَّةِ ، وَرَوَى الْحَسَنُ بْنُ زِيَادٍ إذَا عَزَّى أَهْلَ الْمَيِّتِ مَرَّةً فَلَا يَنْبَغِي أَنْ يُعَزِّيَهُ مَرَّةً أُخْرَى ، كَذَا فِي الْمُضْمَرَاتِ .وَوَقْتُهَا مِنْ حِينِ يَمُوتُ إلَى ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ وَيُكْرَهُ بَعْدَهَا إلَّا أَنْ يَكُونَ الْمُعَزِّي أَوْ الْمُعَزَّى إلَيْهِ غَائِبًا فَلَا بَأْسَ بِهَا وَهِيَ بَعْدَ الدَّفْنِ أَوْلَى مِنْهَا قَبْلَهُ وَهَذَا إذَا لَمْ يُرَ مِنْهُمْ جَزَعٌ شَدِيدٌ فَإِنْ رُئِيَ ذَلِكَ قُدِّمَتْ التَّعْزِيَةُ وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يَعُمَّ بِالتَّعْزِيَةِ جَمِيعَ أَقَارِبِ الْمَيِّتِ الْكِبَارِ وَالصِّغَارِ وَالرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ إلَّا أَنْ يَكُونَ امْرَأَةً شَابَّةً فَلَا يُعَزِّيهَا إلَّا مَحَارِمُهَا ، كَذَا فِي السِّرَاجِ الْوَهَّاجِ .وَيُسْتَحَبُّ أَنْ يُقَالَ لِصَاحِبِ التَّعْزِيَةِ : غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَى لِمَيِّتِكَ وَتَجَاوَزَ عَنْهُ وَتَغَمَّدَهُ بِرَحْمَتِهِ وَرَزَقَكَ الصَّبْرَ عَلَى مُصِيبَتِهِ وَآجَرَكَ عَلَى مَوْتِهِ ، كَذَا فِي الْمُضْمَرَاتِ نَاقِلًا عَنْ الْحُجَّةِ .وَأَحْسَنُ ذَلِكَ تَعْزِيَةُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ { إنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى } وَيُقَالُ فِي تَعْزِيَةِ الْمُسْلِمِ بِالْكَافِرِ أَعْظَمَ اللَّهُ أَجْرَكَ وَأَحْسَنَ عَزَاءَكَ وَفِي تَعْزِيَةِ الْكَافِرِ بِالْمُسْلِمِ أَحْسَنَ اللَّهُ عَزَاءَكَ وَغَفَرَ لِمَيِّتِكَ وَلَا يُقَالُ أَعْظَمَ اللَّهُ أَجْرَكَ … ، كَذَا فِي السِّرَاجِ الْوَهَّاجِ .

яъни: “Мусибат эгасига таъзия билдириш яхши (савобли) ишдир (“Заҳийрия” китоби). Ҳасан ибн Зиёд раҳимаҳуллоҳ (Имом Абу Ҳанифадан) ривоят қиладилар: “Ким маййитнинг аҳлига бир марта таъзия билдирган бўлса, иккинчи марта яна таъзия билдириши лозим бўлмайди (“Музмарот” китоби)”. Таъзиянинг вақти вафот этгандан токи уч кунгача. Ундан кейин таъзия билдириш макруҳ бўлади. Лекин таъзия билдирувчи ёки таъзияни қабул қилувчи (сафар ёки бошқа сабабли таъзия кунларида) йўқ бўлса, уч кундан кейин ҳам таъзия билдирса, зарари йўқ. Таъзия дафндан кейин бўлиши дафндан аввал бўлишидан яхшироқ. Бу маййитнинг яқинларида қаттиқ жазава (безовталик, сабрсизлик) кузатилмаганда бўлади, агар қаттиқ жазава бўлса, таъзия дафндан аввал билдирилади. Таъзияни маййитнинг барча яқинлари; катта, кичик, эркак ва аёлга билдириш мустаҳабдир. Лекин ёш аёлга фақат маҳрамларигина таъзия билдиради (“Сирожул ваҳҳож” китоби). Таъзия эгасига қуйидаги сўзларни айтиш мустаҳаб: “Маййитингиз (отангиз ё онангиз)ни Аллоҳ мағфират қилсин, гуноҳларидан кечсин, раҳматига олсин. Сизга унинг вафоти сабаб сабр ва ажр берсин” (“Музмарот” китоби). Энг яхшиси Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг таъзияларидир:

إنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى

яъни: “Албатта, олгани ҳам, бергани ҳам Аллоҳникидир. Унинг ҳузурида ҳамма нарса ўлчовлидир”. Мусулмон кишининг кофир (мусулмон бўлмаган, ғайридин) қариндоши вафот этса: “Аллоҳ ажрингизни улуғ қилсин, азангизни чиройли қилсин”, – дейилади. Кофир кишининг мусулмон қариндоши вафот этса: “Аллоҳ азангизни чиройли қилсин, маййитингизни мағфират қилсин”, – дейилади. Унга, Аллоҳ ажрингизни улуғ қилсин, дейилмайди (“Сирожул ваҳҳож” китоби)” (“Фатавои ҳиндия”, Намоз китоби, 21-боб “Жаноиз”).
“Раддул муҳтор” китобида “Наводир” китобидан ривоят қилиб шундай дейилади:

جَارٌ يَهُودِيٌّ أَوْ مَجُوسِيٌّ مَاتَ ابْنٌ لَهُ أَوْ قَرِيبٌ يَنْبَغِي أَنْ يُعَزِّيَهُ وَيَقُولَ أَخْلَفَ اللَّهُ عَلَيْك خَيْرًا مِنْهُ وَأَصْلَحَك

яъни: “Яҳудий ёки мажусий қўшнининг ўғли ёки қариндоши вафот этса, унга шундай таъзия билдириш керак бўлади: “Аллоҳ сенга бундан яхшиси (яъни, мусулмон фарзанд)ни берсин ва сени (Ислом билан) ислоҳ қилсин”.”.
Демак, Исломда моддий қийинчиликка учраган кишиларга ёрдам бериш қанчалик муҳим бўлса, маънавий жиҳатдан мушкил аҳволга тушганларга ҳам тасалли бериш, таъзия билдириш шунчалик аҳамиятли. Бундай амаллар динимизнинг ўзаро ҳамкорлик, ҳамдардалик ва муҳаббат устига қурилганини билдириб туради. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Телефон орқали Қуръони каримни тинглаш жоизми?

Қуръони каримни телефон ёки шунга ўхшаш бирор восита орқали тинглаш жоиз амал бўлиб, савобли амал саналади. Фақат унинг ўзига яраша одобларига риоя қилиниши шарт.
Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Аъроф сурасида:

وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

“Қуръон ўқилганда унга қулоқ тутинг ва жим бўлинг. шунда раҳм қилинурсиз”, деган (204-ояти).

Мазкур ояти каримага кўра Уламолар Қуръон тиловат қилинганда тинглаш ва жим туриш вожиб эканига иттифоқ қилганлар. Шунинг учун бирор иш билан машғул бўлиб, Қуръон эшитиш жоиз эмас. Қуръони каримни тинглаш қалбга шифо бўлиб, инсонни тоат-ибодат ва тақвога бошлайди. Натижада банда Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратига эришади. Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Аллоҳ таолонинг китобидан бир оят тингласа, унга битта савоб кўпайтирилиб берилади. Ким Қуръон тиловат қилса, унга қиёмат куни нур бўлади”, дедилар” (Имом Аҳмад ривояти).

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Баъзи пайтларда хуфтон намозини ўқиётганимда мени чақириб қолишади. Мен шундай вазиятда фарз ёки суннат намозини бузсам бўладими?

Ушбу масаладаги асл қоида шуки, киши ўқий бошлаган фарз ёки суннат намозларини бузиши жоиз эмас. Бундан бир қанча ҳолатлар истисно қилинади.

Аллома Шурунбулолий ўзининг “Нурул изоҳ” номли асарида шундай деган:
“Намоз ўқувчига муҳтож одам, оғир вазиятда нажот истаб чақириши сабабли намозни бузиши вожиб бўлади. Лекин (одатий ҳолатда) ота-онасининг чақириши билан намозни бузмайди (“Имом Таҳовий: “Бу гап фарзларга тегишли. Нафл намозларда бўлса, Ота-онаси унинг намозда эканини билиб чақирса, жавоб қайтармаса (намозни бузмаса), зарари йўқ. Агар ота онаси уни намоздалигини билмасдан чақирса, намозни бузиб, жавоб қайтаради”” “Мароқул фалаҳ”);

Доя туғиладиган боланинг ўлиб қолишидан қўрқса, намозни бузиши вожиб бўлади.

Намозни бузиш жоиз бўлган ўринлар қуйидагилар:

Ўзининг ёки ўзганинг бир дирҳам (тақрибан саксон минг, юз минг сўм)га тенг моли ўғирланса;

Қўйларига бўри ҳужум қилишидан қўрқса (ва шунга ўхшаш ҳолатларда);

Кўр киши чуқурга тушиб кетишидан қўрқиб уни қутқариш учун ёки шунга ўхшаган нарсалардан қўрқса (намозни бузиш жоиз)” Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Аллоҳ илмингизни зиёда қилсин. Саволим шуки, намоз ўқиётган одамнинг олдидан кесиб ўтиб бўлмайди деб ўқиган эдим. Бир одам узоқдан кесиб ўтса бўлади деди. Шу тўғрими?

Агар намозхонни саждага қараб турган ҳолатида олдидан ўтаётган кишини кўзи илғамайдиган даражада узоқроқ жойдан ўтса бунинг зарари йўқ. Акс ҳолда унинг олдидан ўтиши жоиз эмас.

عَنْ أَبِي جُهَيْمٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَيِ الْمُصَلِّي مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرًا لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ. قَالَ أَبُو النَّضْرِ: لَا أَدْرِي قَالَ أَرْبَعِينَ يَوْمًا أَوْ شَهْرًا أَوْ سَنَةً. (رَوَاهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ)

Абу Жуҳайм розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар намозхоннинг олдидан ўтувчи киши ўзига нима (гуноҳ) бўлишини билганида эди, (намозхоннинг) олдидан ўтишдан кўра қирқ (йил, ой, кун) тўхтаб туриш унинг учун яхшироқ бўлар эди», дедилар». Абу Назр (ҳадисни Бусрдан ривоят қилган ровий:) «Қирқ кун» дедими, ёки «ой», ё «йил»ми, билолмадим», деган» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилишган).

Намозхоннинг олдидан бирор кимса ўтиши хавфи бўлса намозини бошлашидан аввал олдига бирор тўсиқ қўйиб олиши керак бўлади. Буни шариатимизда сутра деб аталади. Девор, устун, найза, асо, бошқа бирор нарса сутра бўлиши мумкин. Ҳеч нарса топилмаса, битта чизиқ чизиб қўйилса ҳам бўлади. Мақсад, намозхоннинг олдидан бирор нарса ўтиб, кўнглини бузмасин, хусусан, шайтон васваса қилмасин.

Агар намозхоннинг олдидан бирор нарсанинг ўтиш эҳтимоли бўлмаса, намоз ўқилаётган жой йўл бўлмаса, сутра қўймай намоз ўқиса ҳам бўлади.

Агар сутра бўлмаса ёки ўтувчи намозхон билан сутрасининг орасидан ўтса, намозхон уни «Субҳаналлоҳ!» деб тасбеҳ айтиши ёки ишора қилиши билан қайтаради. Аёл кишилар эса ўнг қўлини чап қўлига уриб, қарсак каби овоз чиқариш ила қайтарадилар.

Сутранинг энига чегара белгиланмаган, аммо бўйи, яъни баландлиги энг ками бир зиро (яъни ≈46,2 см) бўлиши керак. Оёқ билан сутранинг оралиғи намозхон бемалол сажда қила оладиган миқдорда бўлиши лозим. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Индонезия XI халқаро Қуръон мусобақаси бошланмоқда

Индонезия XI халқаро Қуръон мусобақаси бошланмоқда