Миокард инфарктими? Сабзи шарбати ичинг!

Саломатлик

Миокард инфарктими? Сабзи шарбати ичинг!

Чоп этилди Iyun 21, 2020 Миокард инфарктими? Сабзи шарбати ичинг!da fikr bildirishni o'chirish

Миокарт инфарктда кунига 3 маҳал ярим стакандан янги тайёрланган сабзи шарбатига ярим чой қошиқ ўсимлик ёғи аралаштириб ичинг.

«SUG‘DIYONA» газетаси

Коронавирус – инсониятга ўзлигини англатган синов
Ислом таълимотида сиҳат-саломатлик улуғ неъматлиги, уни асраб-авайлаш, қадрига етиш лозимлиги …
4.07.2020
Сўраган эдингиз…
САВОЛ: Ижтимоий тармоқларда: “Бир инсон бошқа бир инсонга Рамазон ойи кириб …
4.07.2020
Зуҳд
Руҳий тарбиясини олий мақом қилмоқчи бўлган, охиратда даражаси улуғ бўлишини …
4.07.2020
Ибодатнинг мағзи нима?
Дуода асл мақсад банданинг ҳолини Раббисига арз қилиши бўлгани боис бу …
4.07.2020
Касбларнинг энг афзали
Динимизда деҳқончилик билан шуғулланиш улуғ амаллардан ҳисобланади. Чунки улардан ҳамма …
3.07.2020
МУБОРАК ОВОЗЛАРИ
(Давоми, бошланиши ўтган сонларда) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак овозлари …
3.07.2020

НАМОЗДА НАЗАРНИ ҚАЕРГА ҚАРАТИБ ТУРИШ КЕРАК?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳанафий мазҳабимиздаги мўътабар манбалардан бири “Туҳфатул мулук” китобида бу ҳақда шундай дейилган:

يستحب أن يكون نظر المصلي في قيامه: إلى موضع سجوده وفي ركوعه: إلى أصابع رجليه وفي سجوده: إلى طرف أنفه وفي قعوده: إلى حجره وعند التسليمة الأولى: إلى كتفه الأيمن وعند الثانية: إلى كتفه الأيسر

яъни: “Намозхон тик турганида кўзини сажда қиладиган жойига, рукусида оёқ бармоқларига, саждасида бурнининг учига, ўтирганида бағрига, биринчи саломида ўнг елкасига, иккинчи саломида чап елкасига қаратиб ўтириши мустаҳаб ҳисобланади”.

Уламоларимиз: “Намозда кўзни мазкур жойларга қаратиб туриш намоздаги хушуъ-хузуънинг янада ортишига сабабчи бўлади”, – деганлар.

Намозда кўзлар юмилмайди, осмонга қаралмайди ва ҳар томонга аланглаб кўз ташланмайди. Бу ҳақда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

وَإِيَّاكُمْ وَالاِلْتِفَاتَ فِي الصَّلاَةِ فَإِنَّمَا أَحَدُكُمْ يُنَاجِي رَبَّهُ مَا دَامَ فِي الصَّلاَةِ
(رواه الإمام أبو داود والإمام النسائي عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه).

яъни: “Намоз ичида ҳар тарафга қарашдан сақланинглар, чунки киши модомики намоз ичида бўлар экан, Парвардигорига муножот қилади” (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоят қилганлар).

Демак, намоздаги киши Аллоҳ таолога муножот қилар экан, имкон қадар бор эътиборини оламлар Роббиси ҳузурида турганига қаратиши лозим.
Намозда туриб бошни қибладан бошқа тарафга буриш макруҳ бўлади. Агар бош билан биргаликда гавда ҳам қибладан бурилса, намоз бузилади. (“Баҳрур роиқ” китоби). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Қуёшдан келган “эртага жавоб берасизлар”, деган овоз ҳақида ижтимоий тармоқларда видеоролик тарқалиб кетди. Шунга мусулмон киши сифатида қандай муносабат билдириш керак.

Биз мўмин-мусулмонлар охират куни ва ундаги ҳисоб-китобга имон келтирганмиз. Аллоҳ таоло ўзига ва охират кунига имон келтирган чин мўминлар ҳақида шундай дейди:

الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ

“Улар ғайб (пайғамбар келтирган хабарлар)га имон келтирадиган, намозни баркамол ўқийдиган ва Биз ризқ қилиб берган нарсалардан (садақа ва) эҳсон қиладиганлардир” (Бақара сураси, 3-оят).

Демак, фаразан ўша келган овоз рост бўлса, у бизнинг имонимизга қувват бўлади. Агар ёлғон бўлса ҳам охиратга бўлган имонимизга заррача зиён етказа олмайди. Чунки бизга Аллоҳ таоло ва Пайғамбаримизнинг охират ҳақлиги ва унда ҳар ким қилган иши учун жавоб бериши тўғрисидаги гувоҳлиги етарлидир.

ЕКА (Европа Косми Агентлиги) ҳамда НАСАнинг Қуёш ва Гелиосфера расадхонаси веб-сайти https://www.nasa.gov/feature/goddard/2018/sounds-of-the-sun берган маълумотларга кўра, Қуёшнинг тўлқинларини, эгри чизиқ бўйлаб ҳосил бўлган овозларини, унинг (вулқонининг) отилиш овозларини ёзиб олиш имконига эга бўлинган.
Тадқиқотчилар ушбу Қуёш товушлари 40 кун давомида Қуёш ва Гелиосфера Расадхонаси ҳамда Майкелсоннинг Имитацияси ёрдамида олинган. Тоза овоз тўлқинларини танлаш учун (тахминан 3 гигагерцли тезликда) маълумотни 3 МГТС частотасида фильтрланган ва ниҳоят, маълумотларни сайқаллаб, инсоннинг эшитиш қобилиятига мослаштириш учун уни 42 000 марта тезлаштирилган.

Қуёшдан ёзиб олинган ва эшитиш учун қайта ишланган мазкур товушни аудио шаклда НАСАнинг расмий веб-сайтида эълон қилинган бўлиб, у турли ижтимоий тармоқда тарқатилган товушдан мутлоқ фарқланади. Уни қуйидаги келтирилган видео файл орқали тинглаб кўришингиз мумкин.

Демак, ушбу аниқланган овоз оддий паст частотали товушлардан бошқа нарса эмас. Уни монтаж қилиб, араб лаҳжасидаги турли ибораларни қўшиб, фейк хабарлар тарқатиш ёҳуд шунга ўхшаш асоссиз хабарларга ишониб, одамлар ўртасида шов-шув кўтаришга уруниш динимиз кўрсатмасига мутлақо зиддир. Мусулмон киши саволда зикр қилинган видеоролик ва шунга ўхшаган ҳолатларда, вазминлик билан мулоҳаза билдириши, ростми-ёлғонми аниқ бўлмагунча бошқаларга тарқатишга ёки айтиб юришга шошилмаслиги керак. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Витр намозида қунут дуоси ёдимдан чиқиб, саждага кетибман. Намозим бузиладими ёки саждаи саҳв қилсам намозим комил бўладими?

Намозингиз бузилмайди, намознинг охирида саждаи саҳв қилиш билан дуруст бўлиб кетади. Бу ҳақда “Фатавои Ҳиндия” китобида шундай дейилади:

وَمِنْهَا الْقُنُوتُ ، فَإِذَا تَرَكَهُ يَجِبُ عَلَيْهِ السَّهْوُ ، وَتَرْكُهُ يَتَحَقَّقُ بِرَفْعِ رَأْسِهِ مِنْ الرُّكُوعِ

“Витрда қунут дуосини ўқиш намознинг вожибларидан бири. Уни тарк қилиш саждаи саҳвни вожиб қилади. Рукудан бош кўтариши билан қунутни тарк қилган ҳисобланади”. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Бир икки марта жума намозларида имом домла “қайта тирилиш” деб айтди. Қайта тирилиш ҳақида озгина маълумот бера оласизми?

Ислом ақидаси бўйича бу дунё инсон учун синов майдони холос. Ўлим инсоннинг бу фоний дунёдан боқий дунёга кўчишидир. Биз яшаётган дунёда ҳамма нарса бир кун келиб ниҳоясига етади. Адолатли зот Аллоҳ таоло инсоният бу дунёда қилиб ўтган амалларининг мукофот ёки жазосини тўлиқ олиши учун уни қайта тирилтиради. Ўшанда танамиз ва руҳимиз бирлашиб худди ҳозирги кўринишига келади.

Қиёматда инсонларнинг қайта тирилиши бор эканига имон келтириш динимиздаги энг катта асослардан бири бўлиб, уни инкор қилган киши мўмин ҳисобланмайди. Қуръони каримнинг йигирмадан ортиқ ўринда қайта тирилиш кунига ишониш Аллоҳ таолога ишониш билан ёнма-ён зикр қилинган ва мантиқий жиҳатдан унинг ҳақ экани исботланган. Аллоҳ таоло шундай дейди:

وَضَرَبَ لَنَا مَثَلًا وَنَسِيَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ *قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ

яъни: “У Бизга: «Чириб кетган суякларни ким ҳам тирилтира олур?»– деб, нақл келтирди-ю, (аммо) ўзининг (қандай) яралганини унутиб қўйди”. (Эй, Муҳаммад!) Айтинг: «У (чириган суяк)ларни дастлаб пайдо қилган зотнинг Ўзи қайта тирилтирур. У турли хил яратиш(лар)ни билувчидир»” (Ясин сураси, 78-79 оятлар).
XX асрга келиб табиий фанлар, хусусан, биологиянинг бугунги ривожи одамнинг қачондир қайта тирилиши мумкинлигини илмий жиҳатдан исботламоқда. Аллоҳ таоло Қуръони каримда нафақат инсон суякларини йиғишга қодир эканини, балки унинг бармоқ учларигача қайта тиклашга ҳам қодир эканини таъкидлаган:

أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظَامَهُ * بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَنْ نُسَوِّيَ بَنَانَهُ

“Инсон унинг (чириб кетган) суякларини сира тўплай (тиклай) олмайди, деб Биздан гумон қилурми?! Йўқ, Биз (ўша куни) унинг бармоқларини (ҳам тиклаб) текислаб қўйишга қодирмиз!”

Қуръон карим нега айнан бармоқ учлари ҳақида тўхталмоқда? 1880 йилда, Сер Франсис Голт олиб борган тадқиқотдан сўнг, бир кишининг бармоқ излари дунёдаги бошқа ҳеч кимники билан айнан бир хил бўлмас экани, ҳаттоки эгизакларда ҳам бу ҳол фарқланиши аниқланди.

Шундан сўнг бармоқ изларидан фойдаланиш кишилар шахсини тасдиқловчи илмий усулга айланди. Жиноятчиликни аниқлаш борасида ҳам айнан бармоқ изларидан фойдаланиш йўлга қўйилди. Ваҳоланки, Бундан ўн тўрт аср илгари, илм-фан ҳеч қандай ютуққа эришмаган бир пайтда ҳар бир кишининг бармоқ изларигача бус-бутун қайта яратишга урғу берилиши, Қуръоннинг нақадар ҳақ эканини яна бир карра илмий жиҳатдан исботлайди.

Қолаверса, Жобир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилади: “Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам “Ҳар бир банда қандай ҳолда ўлган бўлса, шундай тирилтирилади”, деганлар” (Имом Муслим ривояти).

Сизга ушбу мавзуга доир эътиқод ҳақидаги китоблардан кенгроқ маълумот олишингизни тавсия қиламиз. Аллоҳ тавфиқ берсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

ДАФНДАН КЕЙИН ҚАБРНИ ОЧИШ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Таъкидлаш лозимки, мусулмон киши ҳаётлик даврида қандай ҳурмат-эҳтиромда бўлса, вафот этганидан кейин ҳам худди шундай эҳтиромда бўлади. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этган кишини эъзозлаш ҳақида шундай деганлар:

عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “كَسْرُ عَظْمِ الْمَيِّتِ كَكَسْرِهِ حَيًّا” (رواه الإمام أبو داود)

яъни: Оиша разияллоҳу анҳодан ривоят қилинди, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Вафот этган кишининг суягини синдириш – тирик кишининг суягини синдириш билан баробардир”, – дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Ҳадисни шарҳлаган уламолар: “Тирик кишини суягини синдириш қандай гуноҳ бўлса, вафот этган кишининг суягини синдириш ҳам ўшандай гуноҳдир”, – деганлар.

Маййит қабрга дафн қилингандан кейин қайта чиқаришга шариатимиз рухсат бермайди. Фақат дафн қилинган жой бировнинг ери бўлиб, эгаси рози бўлмаса ёки маййитнинг кафани бировдан тортиб олинган мато бўлса, маййитни қабрдан чиқаришга рухсат берилган (“Фатовои ҳиндийя” китоби). Ҳатто бизнинг мазҳабимизда намоз ўқилмасдан кўмилган маййитни ҳам қабрдан қайта чиқарилмайди, балки маййит ҳали титилмаган (ёрилмаган), деб гумон қилинса (баъзи уламолар буни уч кунгача деганлар), қабрининг ёнига келиб, унга жаноза ўқилади.
“Фатҳул қодир” китобида қуйидаги жумла келтирилган:

وَاتَّفَقَتْ كَلِمَةُ الْمَشَايِخِ فِي امْرَأَةٍ دُفِنَ ابْنُهَا وَهِيَ غَائِبَةٌ فِي غَيْرِ بَلَدِهَا فَلَمْ تَصْبِرْ وَأَرَادَتْ نَقْلَهُ
أَنَّهُ لَا يَسَعُهَا ذَلِكَ

яъни: “Бир аёлнинг фарзанди у йўқлигида бошқа шаҳарга дафн қилинган бўлса ва у аёл сабр қила олмай боласининг қабрини кўчириб келишни хоҳласа, бундай қилиши жоиз эмасдир.

Машойихлар шунга иттифоқ қилганлар” (“Фатҳул қадир” китоби).

Демак, мусофир киши сафар давомида вафот этиб, ўзга юртда дафн қилинган бўлса, яқинлари унинг қабрини очиб, ўзларининг ватанига олиб кетишлари шаръан жоиз эмас.

Ҳатто дафндаги суннат амалларга амал қилинмасдан дафн қилинган маййит ҳақида фиқҳий китобларимизда шундай дейилган: “Маййит қиблага қараб ётқизилмагани ёки чап ёни билан ётқизилгани, ёхуд боши оёқ томонга қилиб қўйилгани маълум бўлса, қаралади: агар лаҳаднинг оғзи хом ғишт билан беркитилган, лекин ҳали тупроқ тортилмаган бўлса, очиб, суннатга мувофиқ қилиб қўйилади. Аммо бу нарса тупроқ тортилгандан кейин билинса, қабр очилмайди” (“Фатовои ҳиндийя” китоби).

Бир қабрга иккинчи маййитни қўйиш масаласида фиқҳий китобларимизда шундай дейилган:

وَلَوْ بُلِيَ الْمَيِّتُ وَصَارَ تُرَابًا جَازَ دَفْنُ غَيْرِهِ فِي قَبْرِهِ وَزَرْعُهُ وَالْبِنَاءُ عَلَيْهِ

яъни: “Қабрдаги маййит чириб, тупроққа айлангани маълум бўлса, шу қабрга бошқа маййитни қўйиш мумкин. Шунингдек, бу каби қабрлар ўрнида деҳқончилик қилиш ва иморат солиб, фойдаланиш ҳам жоиздир” (“Табйинул ҳақоиқ” китоби).

Уламоларимизнинг фатволарида бизнинг юртимизда бир қабрга иккинчи маййитни қўйиш учун орадаги муддат 40 йил атрофида бўлиши кераклиги айтилган. Шунингдек, зарурат билан қабристон бузиладиган бўлса, қабристонга охирги марта тахминан 40 йил аввал дафн қилингани маълум бўлганда, уни бузишга рухсат берилади. Акс ҳолда муддат келгунча кутилади.
Хулоса қиладиган бўлсак, шариатимиз рухсат берган маълум ўринлардан бошқа ҳолатларда дафндан кейин қабрни қайта очиш мумкин эмас. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

Мовароуннаҳр нашриёти

Миокард инфарктими? Сабзи шарбати ичинг!

Миокард инфарктими? Сабзи шарбати ичинг!