Буюк Британияда биринчи ҳижобли мусулмон судья!

Дунё янгиликлари

Буюк Британияда биринчи ҳижобли мусулмон судья!

Чоп этилди May 25, 2020 Буюк Британияда биринчи ҳижобли мусулмон судья!da fikr bildirishni o'chirish

“St. Mary’s Chambers” адвокатлик компанияси хабарига кўра, судя Рафия Аршад Буюк Британиядаги ҳижоб кийган биринчи мусулмон судья бўлди.

Рафия – ҳуқуқий хизмат кўрсатадиган юридик фирманинг аъзоси.

Яқинда у Мидланд округида ўша минтақа прокурори сифатида иш бошлайди.

Бундан ташқари, Рафия Аршад Ислом қонунлари ва хусусан исломий оила ҳуқуқи масалалари бўйича мутахассис.

Аллоҳ Холиқдир
(Газетхон илҳоми) Бир ҳикоя мени ажаблантирди. Унда айтилишича, кунларнинг бирида …
26.11.2020
Олтин ўгитлар
Ҳаёт икки оятда мужассам: 1. «Бас, сизларга Мен (тараф)дан ҳидоят келганида …
26.11.2020
Савоби Қуръоннинг тўртдан бирига тенг
Меҳрибон ва Раҳмли Аллоҳ номи билан (бошлайман). «(Эй Муҳаммад!) Қачонки Аллоҳнинг …
26.11.2020
Душманни ҳам илм орқали таниймиз
Муҳтарам юртбошимиз Шавкат Мирзиёев: «Мамлакатимизда “Жаҳолатга қарши – маърифат” эзгу …
26.11.2020
Зинодан ҳам оғирроқ гуноҳ
Гуноҳлар орасида шундайлари борки, уларни Аллоҳ таоло Қуръони каримда жуда …
26.11.2020
Саодат асрида ижтимоий адолат
Мадина ҳаётининг дастлабки даври Бу янги ислом жамиятини барпо қилишнинг …
26.11.2020

РЎЗАДОР ҲОЛДА ЗОНТ ЮТИШ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ошқозон текширув мосламаси (зонт) деганда – оғиз орқали ютилиб, бир учи ташқарида қолиб, иккинчи учи ошқозонга етиб борадиган тиббий қурилма тушунилади. Ушбу мосламадан асосан ошқозонни тасвирга олиш ва ундаги касалликка ташхис қўйиш учун фойдалиналади. Ташхис амалиёти тугаганидан сўнг мазкур мослама оғиз орқали қайта чиқариб олинади.

Бемор рўзадор ҳолида ошқозон текширув мосламаси (зонт)ни қуруқ ҳолида ютса, унга ёғ ёки бирор дори воситаси суртилмаган бўлса – бу унинг рўзасини бузмайди. Чунки ҳанафий мазҳабининг умумий қоидасига кўра қорин қисми(жавф)га кирган нарса у ерда ўрнашиб қолсагина рўзани бузади. Бу ҳақида Имом Косоний шундай дейдилар:

أَنَّ اسْتِقْرَارَ الدَّاخِلِ فِي الْجَوْفِ شَرْطُ فَسَادِ الصَّوْمِ

яъни: “Ичкарига кирган нарсанинг ўша ерда ўрнашиб қолиши рўза бузилишининг шартидир”. (Манба: “Бадойиъус Санойиъ”).
Фиқҳий манбаларимизда ушбу қоидага қуйидаги ҳолатни мисол қилиб келтирилган:

لَوْ شَدَّ الطَّعَامَ بِخَيْطٍ وَأَرْسَلَهُ فِي حَلْقِهِ وَطَرَفُ الْخَيْطِ فِي يَدِهِ لَا يُفْسِدُ الصَّوْمَ إلَّا إذَا انْفَصَلَ

яъни: “Агар бирор таомга ип боғлаб ҳалқумидан ўтказса (яъни ютса), ипнинг бошқа тарафи қўлида қолса, рўза очилмайди. Ип узилиб кетса рўза очилади” (манба: “Баҳрур-роиқ”).

Демак, ошқозон текширув мосламасининг бир учи ташқарида қолиб, тўлиқ ичкарига кирмагани ҳамда ошқозонда ўрнашмагани сабабли рўзани очмайди.

Шу ўринда таъкидлаб ўтиш лозимки, юқорида айтиб ўтилганидек зонт ютиш жараёнида унга ёғ ёки дори суртилмаган, қуруқ ҳолатда бўлиши лозим. Акс ҳолда рўза очилади. Воқеликда эса ёғ суртилмаган ҳолда зонт ютиш бемор учун катта машаққат туғдиради. Баъзан мослама учидаги тасвирга олиш қурилмасини ошқозонга сув юбориш орқали тозалаб туриш зарурати пайдо бўлади. Сувнинг ичкарига кириши билан шубҳасиз рўза бузилади.

Зонт орқали ошқозонни текшириш асносида юқоридаги каби ноқулайликлар келиб чиқадиган бўлса, бемор шариатнинг умумий рухсатидан фойдаланиб, ўша кунги рўзани Рамазондан кейин бир кун тутиб бериши мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

ЖУНУБ ОДАМНИ КЎРГАН КИШИ ҲАМ ҒУСЛ ҚИЛИШИ ШАРТМИ?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Шариатимизда жунуб кишининг ғусл қилиши фарз бўлиб, имкон қадар тезроқ ювинишига тарғиб қилинади. Чунки, фаришталар жунуб кишига яқинлашмайди ва яна мусулмон киши доимо таҳоратли юриши мустаҳаб ҳисобланади. Ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

ثَلَاثَةٌ لَا تَقْرَبُهُمْ الْمَلَائِكَةُ … وَالْجُنُبُ إِلا أَنْ يَتَوَضَّأَ” (رواه أبو داود عَنْ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ).

яъни: “Уч тоифа одамга фаришталар яқинлашмайди… (улардан бири) жунуб киши бўлиб, таҳорат қилгунига қадар унга фаришталар яқин келмайди” (Имом Абу Довуд ривотялари).
Лекин баъзиларда жунуб кишига нисбатан нотўғри тушунчалар мавжуд. Масалан:
– жунуб кишини кўзи кимга тушса ёки жунуб кишини кимдир кўрса у одам ҳам ғусл қилиши керак,
– жунуб киши бирор нарсани ушлаши, овқат пишириши мумкин эмас, ушлаган нарсасини ҳаром қилади,
– жунуб киши ҳеч ким билан гаплашиши, саломлашиши ва бирга ўтириши мумкин эмас,….
Бу тушунчаларнинг барчаси асоссиз бўлиб, шариатимизнинг бирор-бир кўрсатмаларига тўғри келмайди. Жунуб киши зарурат бўлганда ўзгалар билан гаплашади, саломлашади, кўришади ва бирга ўтириши ҳам мумкин. Бу ишларни таҳорат қилгандан кейин ёки ҳеч бўлмаса, қўл ва юзини ювиб, оғиз-бурнини чайгандан кейин қилиши афзалдир. Жунуб кишига кўзи тушган одам асло ғусл қилиши вожиб бўлмайди. Чунки, Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу бир куни жунуб ҳолатларида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламни узоқдан кўриб, ўзларини четга олганлар. Ғусл қилганларидан кейин Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келдилар. Шунда У Зот алайҳиссалом Абу Ҳурайрадан ўзларини четга олиш сабаби ҳақида сўраганларида, у киши: “Жунуб эдим, нопок ҳолатимда сиз билан кўришишни маъқул кўрмадим” – деб жавоб берган. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:

“سُبْحَانَ اللهِ! إِنَّ الْمُسْلِمَ لَا يَنْجُسُ” (رواه الإمام البخاري عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ)

яъни: “Субҳаналлоҳ (ажабо)! Мўмин нопок бўлмайди”, – дедилар (Имом Бухорий ривоятлари).
Шундай экан, мусулмон киши нажас бўлмайди, балки, таҳоратсиз, жунуб ҳолатда бўлади. Жунублик эса кишини намоз ўқиш, Қуръон тиловат қилиш каби баъзи ибодатлардан ман қилса-да, инсонни нажасга айлантириб қўймайди ва жунублик бир одамдан бошқа одамга ўтмайди.
Демак, жунуб кишига кўзи тушган одам асло ғусл қилиши шарт бўлмайди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Баъзида жамоатга кеч қолиб, масжидга кириб қоламан, имом намозни бошлаган бўлади. Шундай пайтдаги жамоатга қўшилиб олиш қонун-қоидаларини тушунтирсангиз?

Намозга кеч келиб, имомга иқтидо қилган киши, имомни намознинг қаерида топса ҳам унга иқтидо қилади. Агар имом товуш чиқариб (жаҳрий) қироат қилаётган бўлса, “Такбири таҳрима”ни айтиб (яъни, “Аллоҳу акбар” деб), санони (“Субҳанакаллоҳумма…”) ўқимасдан унга эргашади. Бироқ, бундай ҳолатда, етолмаган ракатини ўқиш учун турганида “сано”, “аъузу…” ва “Бисмиллоҳ…”ни айтиб қироатни бошлайди.

Агар имом овозини чиқармай (махфий) қироат қилаётган бўлса, кеч қолиб имомга эргашган одам санони ўқийди.

Жамоатга кеч қолиб келиб, имомни рукуъ ёки сажда ҳолатида топган киши қарайди: агар санони ўқиб ҳам, имом билан бирга рукуни ёки саждани адо эта олишига кўзи етса, санони тик турган ҳолида ўқийди ва имомга эргашади. Бунга кўзи етмаса, санони ўқимай, имомга иқтидо қилади. Имом билан бирга руку қилса, ўша ракатга етган ҳисобланади. Агар имом билан бирга руку қила олмаса, ўша ракатдан кеч қолган ҳисобланади.

Имом салом бериб намозини тугатганидан кейин масбуқ ўрнидан туради ва қолган ракатларни адо қилади.

Шунга кўра, тўрт ракатли намознинг тўртинчи ракаатига етишган киши имом билан бир ракаат ўқийди, имом салом берганидан кейин туриб, Фотиҳа ва зам сура ўқийди. Рукуъ ва сажда қилганидан кейин ташаҳҳудга ўтиради. Чунки бу унинг учун иккинчи ракаат ҳисобланади. Ташаҳҳуддан турганида учинчи ракатга турган бўлади. Яна Фотиҳа ва зам сура ўқийди, рукуъ-сажда қилади ва охирги ракатга туради. Шу охирги ракаатда фақат Фотиҳани ўқийди, руку-сажда қилиб, ташаҳҳудга ўтиради ва салом бериб намозни тамомлайди. (Фатавои Ҳиндия, Шарҳи виқоя). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

НАМОЗДАН КЕЙИНГИ ЗИКРЛАРНИНГ ҲУКМИ

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Намоздан кейин ўқиладиган Оятал курси ва зикрлар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг бизга қилган тавсиялари бўлиб, мустаҳаб даражасидаги амаллардир (Мустаҳаб ҳақида бу ерда ўқинг: https://t.me/diniysavollar/468). Уларга доимий амал қилиб юриш катта ажрлар ҳосил бўлишига сабаб бўлади. Лекин унга амал қилмаган киши катта имтиёз ва савоблардан қуруқ қолса-да гуноҳкор бўлмайди.
Намоздан кейинги тасбеҳлар ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидагича марҳамат қилганлар:

مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَحَمِدَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ وَكَبَّرَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ فَتْلِكَ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ وَقَالَ تَمَامَ الْمِائَةِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ غُفِرَتْ خَطَايَاهُ وَإِنْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ (رواه الامام مسلم عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта “Субҳаналлоҳ”, ўттиз уч марта “Алҳамдулиллаҳ”, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса бу тўқсон тўққизта бўлади, юзинчисида “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, у яккаю ягонадир, унинг шериги йўқ, мулк уникидир, мақтов унгадир, у ҳамма нарсага қодирдир”, деса, агарчи гуноҳлари денгиз кўпигича бўлса ҳам кечирилади” (Имом Муслим ривоятлари).
Шуни ҳам эслатиб ўтиш керакки, юқоридаги зикрларнинг адад ва иборалари турли ҳадисларда турлича келган ва уларнинг ҳар бирига амал қилиш мумкин. Юртимизда эса намоздан кейин мазкур ҳадисда келтирилган зикрларни қилиш урфга айланган.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом фарз намозлардан кейин “Оятал курсий”ни ўқишнинг фазилати ҳақида шундай дейдилар:

من قرأ آية الكرسي في دبر الصلاة المكتوبة كان في ذمة الله إلى الصلاة الأخرى (رواه الامام الطبراني عن الحسن بن علي رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар бир фарз намозидан кейин Оятал курсини ўқиса, кейинги намозгача Аллоҳ таолонинг зиммасида бўлади” (Имом Табароний ривоятлари).
Бошқа ҳадиси шарифда шундай дейилади:

من قرأ أية الكرسي دبر كل صلاة مكتوبة لم يمنعه دخول الجنة إلا أن يموت (رواه الامام النسائي عن أبي أمامة رضي الله عنه)

яъни: “Ким ҳар бир фарз намознинг ортидан Оятал курсини ўқиса, уни жаннатга киришдан фақатгина ўлим тўсиб туради” (Имом Насоий ривоятлари).
Хулоса қилиб айтганда зикру тасбеҳлар ҳеч қандай харажат талаб қилмайдиган, инсонга машаққат юкламайдиган амаллардир. Лекин улар тилга осон бўлишига қарамай, қиёмат куни амаллар тарозусини тўлдириб, оғир босади. Бу Аллоҳ таолонинг биз Ислом умматига берган катта имтиёзи ва марҳаматидир. Диёримизда қадимдан ушбу гўзал Набавий тавсияларга амал қилиб келинмоқда ва бунинг баъзилар даъво қилгани каби шариатимизга зид келадиган жойи йўқ. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Ажали яқинлашган кишининг олдида бўлганлар нима қилишлари керак?

Ажали яқинлашган кишининг оёқлари бўшашади, юзининг ранги ўчиб, бурни бир томонга оғади, териси бўшашади. Ажали яқинлашган киши ёнида бўлганлар уни ўнг томони билан, юзини қиблага қаратиб ётқизиши суннатдир. Агар бунинг имкони бўлмаса, чалқанча ётқизиб, бошини кўтариб, оёқларини қиблага қаратиб, қиблани ҳурматидан тиззасини бироз кўтариб қўйилади. Бу ҳолатлар унга ноқулайлик туғдирадиган бўлса, уни ўз ҳолига қўйилади. Уни ҳузурида таҳлил (Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур росулуллоҳ) ни эшиттириб айтиб турилади. Аммо унга “айт” дейилмайди. Агар таҳлил калимасини бир марта айтса, бошқа айтилмайди (“Мухтасар”, “Фатавои ҳиндия”, “Ҳидоя”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Буюк Британияда биринчи ҳижобли мусулмон судья!

Буюк Британияда биринчи ҳижобли мусулмон судья!