ЯҚИЙН
(Муаллиф) дедики, қалбнинг поклиги билан. Чунки яқийн покдир, шу сабабли макони ва турадиган жойини ҳам поклайди. Яна унга (муаллифга): “Унинг поклиги нима билан?” дейилди. Дедики, қалбни изтиробга соладиган ва кичик бўлсин, катта бўлсин вараъ жиҳатдан шубҳа қилган нарсаларни тарк қилиш билан. Сўнгра уни шаҳватларга боғланиб қолиш ва улар билан машғул бўлишдан поклайсан. Агар шундай қилсанг, қалбингни сайқаллаган, силлиқлаб, жилолаган, унга
нафосат бахш этган бўласан. Шунда у сенга вараъ борасида ойна бўлади (яъни нимадан четланиш кераклигини билдириб, акс эттириб туради). Ҳар қачон охират иши хусусида тафаккур қилсанг, унинг ҳақиқати ойнангда кўринади. Ҳатто охират сен учун тўғридан-тўғри кўргудек бўлади. Агар қалбингни шаҳватларнинг оловларидан ман қилсанг, худдики ойнангни нафасларинг ҳароратидан тушувчи хираликдан сақлаганингдек, қалбингга малакут (Аллоҳнинг хос подшоҳлик) олами кўринади. Ҳатто самолару Аршгача бўлган ишлар сен учун тўғридан-тўғри кўргудек бўлади. Уни қалбинг кўзи билан кўрасан ва уларга қараб тургандек бўласан. Худди Ҳориса, Аллоҳ ундан рози бўлсин, айтганидек:
يا رسول الله، كأني أنظر إلى عرش ربي بارزاً، وإلى أهل الجنة كيف
يتزاورون، وإلى أهل النار كيف يتعاوون، فقال رسول الله صلى الله
ّ عليه وسلم: عرفت فالزم. عبد نور الله الإيمان في قلبه.
“Эй Аллоҳнинг Расули, мен Парвардигоримнинг Аршига очиқ-ойдин назар солиб тургандекман. Ва жаннат аҳлига ҳам, улар қандай бир-бирларини зиёрат
қилишаяпти, дўзах аҳлига ҳам, улар қандай машаққат чекишаяпти”. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Танибсан. Энди лозим (маҳкам) тут. (Бу) Аллоҳ қалбини имон билан мунаввар қилган банда”. Агар қалбингни зикр қилинган шу нарсалардан ҳимоя қилсанг, уни ўзингга ажабланиб, шодлик билан
боқишидан тўсиш билан ҳам ҳимоя қил. Булар туфайли сендан сабаблар ғами кетади ва Аллоҳ азза ва жалла сари бўлган йўлинг ғуборсиз ва булутсиз тарзда софланади. Шунда қалбингни булут қопламайди. Агар қалбингни булут босса, истиғфор айтасан. Худдики Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтганларидек:
إنه ليغان على قلبي، فأستغفر الله في اليوم مائة مرة.
“Албатта, қалбимни булут босади. Бас, Аллоҳга кунда юз бор истиғфор айтаман”.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)даги бу булут босиш у зотдан кейин топилган ва бизда бўладиган нарса эмас. Буни биз яхши ва ёмон амални аралаштириб қилиш натижаси ҳам, айб юзасидан ҳам демаймиз. Дарҳақиқат, у зотнинг қалби ниҳоятда пок, ишларининг шаъни ҳам ниҳоятда улуғ эди. У зот бу каби нарсаларни у зотга гумон қилишимиздан улуғроқдир.
Бу борада ушбу масала учун очиқ-ойдин шарҳ бор. Аллоҳ таоло хоҳласа, буни китобимиз охирида, қалб сифати ва табиати, яқийннинг шарҳи ва унинг нималиги борасидаги ўринда баён қиламиз.
(Давоми бор)
“Муҳаммад Ҳаким Термизий рисолалари”дан
Асар “Мовароуннаҳр” нашриётида чоп этилган. Нашриётдан харид нархи 20000 сўм
