Слайдер 151 - Hidoyat.uz

Мақолалар

Президент: «Вазир ёки ҳоким қонунни тушунмаса одамларда ташаббус уйғотиш қийин»

Чоп этилди Dekabr 8, 2019 Президент: «Вазир ёки ҳоким қонунни тушунмаса одамларда ташаббус уйғотиш қийин»da fikr bildirishni o'chirish

«Ҳар қандай демократик ислоҳотлар самараси, тинчлик ва тараққиётнинг асосий гарови ҳам Конституция ва қонун устуворлиги таъминланиши билан бевосита боғлиқ. Қонун устуворлиги – бу давлат ҳокимияти в

Батафсил

Мақолалар

Абу Ҳафс Кабир Бухорий

Чоп этилди Dekabr 8, 2019 Абу Ҳафс Кабир Бухорийda fikr bildirishni o'chirish

Абу Ҳафс Кабир Аҳмад ибн Ҳафс Бухорий (милодий IX аср) Бағдодга бориб, у ерда Имом Муҳаммад билан учрашади ва ундан дарс олади. Ҳанафий мазҳаби фиқҳини ўзлаштириб, бошқа диний илмларни эгаллаб, Бухоро...

Батафсил

Мақолалар

“Менга учинчи қўлни ҳам бер”

Чоп этилди Dekabr 8, 2019 “Менга учинчи қўлни ҳам бер”da fikr bildirishni o'chirish

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг озод қилган қуллари Абу Рофеъдан ривоят қилинади: Унга бир қўй ҳадя қилинди ва уни қозонга солди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) келиб қ...

Батафсил

Мақолалар

Интернет луғати – ISP

Чоп этилди Dekabr 8, 2019 Интернет луғати – ISPda fikr bildirishni o'chirish

ISP (Internet Service Provider) – интернетга уланиш провайдери. Провайдер турли алоқа линияларига (телефон кабеллари, толали кабеллар, сунъий йўлдош каналлари) кириш учун зарур бўлган фойдаланувчилар

Батафсил

Мақолалар

Яхшилик ҳамда ёмонлик калитлари бўлган инсонлар ҳақида

Чоп этилди Dekabr 7, 2019 Яхшилик ҳамда ёмонлик калитлари бўлган инсонлар ҳақидаda fikr bildirishni o'chirish

Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай дедилар: “Инсонлар орасида шундайлар борки, улар яхшилик учун калит, ёмонлик учун қулфдирлар. Яна

Батафсил

Мақолалар

Ибодатнинг муҳим асоси

Чоп этилди Dekabr 7, 2019 Ибодатнинг муҳим асосиda fikr bildirishni o'chirish

Жамиятда кишилар у ёки бу иши амалга ошмаётгани, қайсидир муаммолари ҳал бўлмаётганидан нолиганини тез-тез кўрамиз. Сўраб-суриштирсангиз, ўзини мусулмон санаган аксарият кишилар ҳам ечимни аслида

Батафсил

Мақолалар

Боболар демишки… Илм манфаати, жаҳолат зарари баёнида

Чоп этилди Dekabr 7, 2019 Боболар демишки… Илм манфаати, жаҳолат зарари баёнидаda fikr bildirishni o'chirish

– Биликсиз, йиликсиз сўнгак тек холи, Йиликсиз сўнгакка сунулмас элик. Илмсиз иликсиз сўнгак каби бўшдир, иликсиз сўнгакка эса қўл урилмайди. Аҳмад ЮГНАКИЙ

Батафсил

Мақолалар

Мажлис одоби

Чоп этилди Dekabr 7, 2019 Мажлис одобиda fikr bildirishni o'chirish

Бу ерда мажлис сўзи кенг маънода ишлатилади. Икки кишининг ўзаро суҳбати ҳам, кўп кишиларнинг машварати ҳам мажлис сўзи билан ифодаланган. Унинг одобларини қисмларга бўлиб баён қиламиз. Учрашганида

Батафсил

Мақолалар

Хиёнатдан сақланиш

Чоп этилди Dekabr 7, 2019 Хиёнатдан сақланишda fikr bildirishni o'chirish

Хиёнат энг ёмон сифатлардан биридир. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) хиёнат мўминлар учун ёт хислат эканини таъкидлаб, бундай деганлар: “Мўминнинг табиатида барча хислатлар бўлиши мумкин,

Батафсил

Мақолалар

Раҳмати ғазабидан устундир

Чоп этилди Dekabr 6, 2019 Раҳмати ғазабидан устундирda fikr bildirishni o'chirish

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай марҳамат қилдилар: “Аллоҳ таоло махлуқотни яратишни ирода қилгач, (Имом Муслимнинг ривоятида, “Ал

Батафсил

Мақолалар

Исломга интилган аёл: Инглиз тили ўқитувчиси Елена қандай қилиб муслима бўлди?

Чоп этилди Dekabr 6, 2019 Исломга интилган аёл: Инглиз тили ўқитувчиси Елена қандай қилиб муслима бўлди?da fikr bildirishni o'chirish

Мен Елена билан Мусулмон ёшлари фестивалида танишиб қолдим. Мени ҳар доим Исломга кирган рус миллати вакиллари қизиқтиради. Ленанинг Буюк Булғордаги Оқ масжидда ўтказилган қорилар танловида биринчи ўр...

Батафсил

Мақолалар

Маййитни таҳорат ва ғусл қилдириш

Чоп этилди Dekabr 6, 2019 Маййитни таҳорат ва ғусл қилдиришda fikr bildirishni o'chirish

Маййитнинг сарири қибла тарафига узунасига қўйилади. Бир ривоятда кўндалангига қўйилади, дейилган. Энг ишончли ривоятга кўра, Имом Сарахсий раҳматуллоҳи алайҳи бундай дейдилар: «Ювиш тахтаси ўликни ю...

Батафсил

Мақолалар

Шайх Субҳининг насиҳати

Чоп этилди Dekabr 6, 2019 Шайх Субҳининг насиҳатиda fikr bildirishni o'chirish

Абдулла бир куни кечаси яна менинг уйимга келди. У ажойиб кўринишда эди. Негадир бу гал тамакисини тутатмади. Туннинг охирида мен шу ҳақда сўрадим. Шунда у менга қуйидаги қиссани сўзлаб берди... “А...

Батафсил

Мақолалар

Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг орқа томонларида турган саҳобаларини ҳам кўрганлари

Чоп этилди Dekabr 6, 2019 Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг орқа томонларида турган саҳобаларини ҳам кўрганлариda fikr bildirishni o'chirish

Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) намоздаликларида саҳобалар ва мунофиқлар орқа томонларида туриб нима қилаётганларини ҳам кўриб турардилар. Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Ку...

Батафсил

Мақолалар

Буюклигининг асоси муҳаббат эди

Чоп этилди Dekabr 5, 2019 Буюклигининг асоси муҳаббат эдиda fikr bildirishni o'chirish

Саҳобаи киромларнинг Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га бўлган муҳаббатлари дунё тарихида учрамаган муҳаббатдир. Улар Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амрларига бўйсунишар, қайтарган...

Батафсил

Дуонинг ижобати
Ибн Атоуллоҳ раҳматуллоҳи алайҳ айтади: “Дуонинг (ижобат бўлиши учун) арконлари, …
30.04.2024
САДАҚАнинг 50 та ТУРИ (энг ноёблари)
«Кимки бир ҳасана (савобли иш) қилса, унга ўн баробар кўпайтириб …
29.04.2024
Ал-Хоразмийнинг кучли тенгламаси
Агар инсон яхши хулқ соҳиби бўлса, у 1 га тенг. …
28.04.2024
МАДИНАИ МУНАВВАРАГА ЕТИБ КЕЛГАНДА АЙТИЛАДИГАН ЗИКРЛАР
Мадинаи мунаввара деворларига кўзи тушганидан бошлаб Набий соллаллоҳу алайҳи ва …
23.04.2024
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам таъбирларида Ватан тушунчаси
Ҳар бир ишда умматга ўрнак бўлган зот Ватанга бўлган муҳаббатни …
22.04.2024
МАДИНАИ МУНАВВАРАНИНГ ФАЗИЛАТИ
Мадинаи мунавварага зиёратга бориш ҳаж-умра ибодатидан ҳисобланмаса-да, лекин бу улуғ …
21.04.2024

Динимизда эр ўз хотинини уруши мумкинми?

Шариатимизга кўра ҳар қандай оилавий келишмовчилик ва можароларни тинч йўл билан, оқилона ҳал этишга ҳаракат қилинада. Бунда айниқса оилада эрдан босиқлик ва ҳикмат билан иш кўриш талаб этилади. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Нисо сурасида айнан эрларга хитоб қилиб:

وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ

“Аёлларингиз билан тотув турмуш кечирингиз”, деган (19-оят).
Шу сабаб эр хотинини арзимас сабабли уриши у ёқда турсин, ранжитиши ҳам Қуръони каримнинг мазкур таълимотига зиддир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Сизларнинг энг яхшиларингиз аҳли-аёлига яхши муносабатда бўлувчиларингиз ва мен (ичларингизда) аҳли(аёли)га яхшилик қилувчироқман” (Термизий ривояти).

Аммо беш қўл ҳам баробар эмас. Ҳаётда баъзи аёллар солиҳалик мақомига лойиқ бўла олмайдилар. Ҳаддиларида турмай, эрларига қарши бош кўтариб, беодоблик, итоатсизлик кўрсатадилар. Бундай пайтда эр оилада ўз мавқеини сақлаши, хотинини тартибга чақиришида Ислом дини кўрсатмасига мувофиқ йўл тутиши керак. Аллоҳ таоло Нисо сурасиниг 34-оятида шундай деган:

وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا

“… Хотинларнинг итоатсизлигидан қўрқсангиз, аввало уларга насиҳат қилингиз, сўнгра (бу таъсир қилмаса,) уларни ўринларда (алоқасиз) тарк этингиз, сўнгра (бу ҳам кор қилмаса) уларни (мажруҳ бўлмагудек даражада) урингиз. Аммо сизларга итоат қилсалар, уларга қарши (бошқача) йўл ахтармангиз. Албатта, Аллоҳ олий ва улуғ зотдир”.

Ушбу ояти каримада Аёлларни итоатсизлик ҳолатида тарбиялаш йўли таълим берилмоқда. Бунда эр уч босқичда аёлига тарбия бериши керак. Биринчисини амалга оширмай иккинчисини бажариши мумкин эмас. Биринчи босқич, панд-насиҳат қилишдир. Бунда эр сабр-матонат билан, аввало ўзи ҳаётий намуна бўлиб, узоқ муддат насиҳат қилишда бардавом бўлади. Агар эрнинг панд-насиҳатлари фойда берса у асло ҳаддидан ошмаслиги ва иккинчи босқични қўлламаслиги лозим. Агар фойда бермаса, шундагина иккинчи босқичга ўтиши яъни бир уйдан чиқмаган ҳолда ётоқ жойини алоҳида қилиб олиши мумкин. Агар бу ҳам наф бермаса эр аёлини жароҳат етмайдиган тарзда уруши мумкин. Бу аҳли-оилани тарбиялаш учун кўриладиган сўнги чорадир. Уруш деганда дўппослаш эмас, балки, одоб бериш мақсадида унинг кўксига ёки одатда жароҳатланмайдиган жойига бир аста туртиб қўйиш тушунилади. Буюк саҳобалар мазкур ояти каримадани ҳудди шундай изоҳлашган. Баъзи кишилар Қуръонда “урингиз” дейилган, деб аёлларига зулм қилиб қўядилар. Бу жуда катта хатодир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Таҳоратни синдирувчи нарсалар ҳақида маълумот берсангиз.

Таҳоратни қуйидаги амаллар синдиради:
– Олд ва орқа авратлардан чиқадиган ҳар қандай (одатий ва ноодатий) нарсалар;
– Бу икки йўлдан бошқа жойлардан чиққан оқувчи қон, йиринг каби нажосатлар;
– Оғиз тўлдириб қайт қилиш ёки туфук қизарадиган даражада қон қайт қилиш;
– Бирор нарсага суяниб ухлаш;
– Ҳушдан кетиш, жиннилик ва мастлик;
– Балоғатга етган кишининг руку ва саждали намозда овоз чиқариб кулиши (“Ал-Мухтор лил-фатво”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Аёлларнинг намоз ўқиши эркаклардан фарқ қилар экан. Шу фарқларни айтиб ўтсангиз?

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳанафий мазҳабимизнинг мўътабар китобларида эркак ва аёлларнинг намозлари ўртасида фарқ борлиги баён қилинган. Қуйида аёлларга хос бўлган намоздаги ҳолатларни санаб ўтамиз:
– “Аллоҳу акбар” деб намозга кириш пайтида аёллар қўлларини елка баробари миқдорича кўтаради;
– Қўл боғлашда аёллар икки қўлларини кўкраклари устига қўядилар;
– Рукуъ пайтида қўл бармоқлари ёйилмайди балки, жипс ҳолда бўлади; Икки тирсаклари билан қимтиниб, уларни биқинларига теккизиб туради, тиззалари бироз букилади, эркакларга ўхшаб беллари билан бошлари тўғри бўлмайди, балки рукуъ деса бўладиган даражада эгиладилар;
– Саждага борганларида ҳам қимтинган ҳолларида қоринларини икки сонларига тегадиган қилиб сажда қиладилар;
– Ўтириш пайтида яъни қаъдада аёллар икки оёқларини ўнг томонга чиқариб, чап думбасига ўтиради;
– Саждада аёллар билакларини ерга теккизиб, қимтиниб турадилар;
– Бирор намозни овоз чиқариб ўқимайди. (манба: “Мухтасарул виқоя” ва “Фатовои Ҳиндийя” китоблари)
Уламоларимиз ушбу фарқларга кўплаб ривоятларни далил сифатида келтирганлар. Жумладан:

Язийд ибн Абу Ҳабиб разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий саллаллаҳу алайҳи васаллам намоз ўқиётган икки аёлнинг олдидан ўтдилар ва: “Қачон сажда қилсангиз, гўштнинг баъзисини ерга теккизинг. Албатта, аёл киши бунда эркакка ўхшамас”, дедилар” (Имом Абу Довуд ривояти).

Али разияллоҳу анҳу: “Қачон аёл киши сажда қилса, қимтиниб ўтирсин, икки сонини йиғиштирсин”, деганлар (Имом Ибн Аби Шайба ривоят қилган).

Ибн Умар разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: У зот шундай дедилар: “Қачон аёл киши намозда ўтирса, бир сонини иккинчи сони устига қўяди. Қачон сажда қилса, қорнини сонига имкони борича қимтиниб теккизади. Чунки, Аллоҳ таоло унга назар солиб туради ва “Ҳой, фаришталарим! Сизларни гувоҳ қиламанки, уни мағфират қилдим”, дейди”, (Ибн Адий “Комил” китобида ва Байҳақий “Сунан” китобида ривоят қилган). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Эркак киши бош кийимсиз намоз ўқиши мумкинми? Шунга ойдинлик киритиб берсангиз.

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим.

Намоз банданинг Аллоҳ таоло ҳузурида туришидир. Унда киши энг чиройли ва кўркам кийимларини кийиб туриши мақсадга мувофиқ. Зотан, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам, саҳобаи киромлар, аҳли солиҳ уламолар ва ўтган барча улуғлар намозни бош кийим билан адо этишни одат қилишган.

Қолаверса, Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:

يَا بَنِي آَدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ

яъни: “Эй, Одам авлоди! Ҳар бир масжид (намоз) олдидан зийнатларингизни (кийиб) олингиз!”, (Аъроф сураси, 31-оят).
Муфассирлар ушбу оятдаги зийнатдан мурод – киши учун виқор бағишлайдиган кийимлар эканига иттифоқ қилишган.

Кўплаб мўътабар уламолар бундан бир неча аср муқаддам ўз китобларида ушбу масалага тўхталиб, унинг ҳукмини очиқ-ойдин ёзиб кетганлар. Жумладан: Аллома Ҳаскафий ўзининг “Дуррул мухтор” китобида намоздаги макруҳ амалларни санаб, шундай деган:

وَصَلَاتُهُ حَاسِرًا رَأْسَهُ لِلتَّكَاسُلِ, وَلَا بَأْسَ بِهِ لِلتَّذَلُّلِ ، وَلَوْ سَقَطَتْ قَلَنْسُوَتُهُ فَإِعَادَتُهَا أَفْضَلُ إلَّا إذَا احْتَاجَتْ لِتَكْوِيرٍ أَوْ عَمَلٍ كَثِيرٍ

яъни, “Намозхон (бош кийим кийишга) эринчоқлик қилиб, ялангбош ҳолда намоз ўқиши намознинг макруҳларидандир. Агар ўзини хокисор тутиш учун шундай қилса, зарари йўқ. Агар бош кийими (намоз асносида бошидан) тушиб кетса уни қайтариб олиши афзалдир. Лекин, уни ўрашга ёки кўп ҳаракат қилишга эҳтиёж бўлса, бундай қилмайди”.

Қолаверса, бош кийим билан намоз ўқиш одоб, намозга ҳурмат ҳисобланади. Шунинг учун намозни бош кийим билан ўқиш афзал. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Баъзида жамоатга кеч қолиб, масжидга кириб қоламан, имом намозни бошлаган бўлади. Шундай пайтдаги жамоатга қўшилиб олиш қонун-қоидаларини тушунтирсангиз?

Намозга кеч келиб, имомга иқтидо қилган киши, имомни намознинг қаерида топса ҳам унга иқтидо қилади. Агар имом товуш чиқариб (жаҳрий) қироат қилаётган бўлса, “Такбири таҳрима”ни айтиб (яъни, “Аллоҳу акбар” деб), санони (“Субҳанакаллоҳумма…”) ўқимасдан унга эргашади. Бироқ, бундай ҳолатда, етолмаган ракатини ўқиш учун турганида “сано”, “аъузу…” ва “Бисмиллоҳ…”ни айтиб қироатни бошлайди.

Агар имом овозини чиқармай (махфий) қироат қилаётган бўлса, кеч қолиб имомга эргашган одам санони ўқийди.

Жамоатга кеч қолиб келиб, имомни рукуъ ёки сажда ҳолатида топган киши қарайди: агар санони ўқиб ҳам, имом билан бирга рукуни ёки саждани адо эта олишига кўзи етса, санони тик турган ҳолида ўқийди ва имомга эргашади. Бунга кўзи етмаса, санони ўқимай, имомга иқтидо қилади. Имом билан бирга руку қилса, ўша ракатга етган ҳисобланади. Агар имом билан бирга руку қила олмаса, ўша ракатдан кеч қолган ҳисобланади.

Имом салом бериб намозини тугатганидан кейин масбуқ ўрнидан туради ва қолган ракатларни адо қилади.

Шунга кўра, тўрт ракатли намознинг тўртинчи ракаатига етишган киши имом билан бир ракаат ўқийди, имом салом берганидан кейин туриб, Фотиҳа ва зам сура ўқийди. Рукуъ ва сажда қилганидан кейин ташаҳҳудга ўтиради. Чунки бу унинг учун иккинчи ракаат ҳисобланади. Ташаҳҳуддан турганида учинчи ракатга турган бўлади. Яна Фотиҳа ва зам сура ўқийди, рукуъ-сажда қилади ва охирги ракатга туради. Шу охирги ракаатда фақат Фотиҳани ўқийди, руку-сажда қилиб, ташаҳҳудга ўтиради ва салом бериб намозни тамомлайди. (Фатавои Ҳиндия, Шарҳи виқоя). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати. @diniysavollar

Hidoyat.uz

“Шамсуддинхон Бобохонов” нашриёт-матбаа ижодий уйи

Bo'lim: Слайдер

Президент: «Вазир ёки ҳоким қонунни тушунмаса одамларда ташаббус уйғотиш қийин»

Абу Ҳафс Кабир Бухорий

“Менга учинчи қўлни ҳам бер”

Интернет луғати – ISP

Яхшилик ҳамда ёмонлик калитлари бўлган инсонлар ҳақида

Ибодатнинг муҳим асоси

Боболар демишки… Илм манфаати, жаҳолат зарари баёнида

Мажлис одоби

Хиёнатдан сақланиш

Раҳмати ғазабидан устундир

Исломга интилган аёл: Инглиз тили ўқитувчиси Елена қандай қилиб муслима бўлди?

Маййитни таҳорат ва ғусл қилдириш

Шайх Субҳининг насиҳати

Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг орқа томонларида турган саҳобаларини ҳам кўрганлари

Буюклигининг асоси муҳаббат эди